Wszechobecne zakazy
German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny
Wkrótce po powstaniu Generalnego Gubernatorstwa władze niemieckie zaczęły wydawać antyżydowskie rozporządzenia. Jedno z pierwszych wprowadziło obowiązek pracy przymusowej dla obywateli pochodzenia żydowskiego, którzy ukończyli czternasty rok życia. Na mocy kolejnego zakazano uboju rytualnego.
W październiku w miejsce Gminy Żydowskiej powołano całkowicie podporządkowaną władzy niemieckiej Radę Żydowską (Judenrat). Początkowo organ zajmował się przede wszystkim kontrolą realizacji pracy przymusowej dla Żydów, później skupiał się na ściąganiu kontrybucji, organizacji przesiedleń do gett i utrzymywaniu w nich porządku.
Kolejne rozporządzenia ukazały się pod koniec 1939 roku. 20 listopada Niemcy zablokowali wszystkie konta i skrytki bankowe należące do ludności żydowskiej. 1 grudnia natomiast wszedł w życie dekret regulujący sprawę oznakowania Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Od tego momentu każdy z nich (mający więcej niż dziesięć lat) musiał nosić na prawym ramieniu (bądź prawym rękawie wierzchniego okrycia) białą opaskę z gwiazdą Dawida. Nieprzestrzeganie tej zasady było karane więzieniem. Podobnie oznakowane musiały być również sklepy żydowskie. Od 11 grudnia żydowskie dzieci nie mogły też uczęszczać do polskich szkół.
06:17 historia polski (359) - xx wiek___998_04_iv_tr_0-0_102607331cec9c52[00].mp3 Gawęda historyka prof. Pawła Wieczorkiewicza na temat prześladowania Żydów przez Niemców w Polsce podczas II wojny światowej. Audycja z cyklu "Historia Polski". (PR, 6.10.2004)
Na drodze ku zagładzie
W kolejnych miesiącach ograniczenie swobód ludności żydowskiej narastało. Niemcy zamknęli synagogi, a wkrótce potem zakazali Żydom podróżowania koleją, przebywania w parkach i restauracjach, a z czasem wprowadzili dla nich również specjalne kartki żywnościowe, które mogły być realizowane jedynie w określonych sklepach.
Getto warszawskie - piekło w środku miasta
Wiosną 1940 roku władze niemieckie przystąpiły do realizacji planu oddzielenia ludności żydowskiej od pozostałych mieszkańców. Od tego momentu Żydzi mogli przebywać jedynie na terenie specjalnie wydzielonych gett. Od 1941 roku za ich opuszczenie groziła kara śmierci. Konieczność izolacji tej społeczności naziści tłumaczyli chęcią ochrony Polaków przed zakaźnymi chorobami - głównie tyfusem plamistym - których rzekomymi nosicielami byli właśnie Żydzi. Aby uwiarygodnić swoją wersję zdarzeń, Niemcy zaczęli nawet ustawiać przed wejściami do gett specjalne tabliczki z napisami: "Obszar zagrożony tyfusem" bądź "Zaraza, wstęp dla żołnierzy wzbroniony".
Niemiecki antyżydowski plakat propagandowy. Źródło: NAC/Domena publiczna
Według szacunków na terenie Generalnego Gubernatorstwa funkcjonowało blisko czterysta gett. Największe z nich powstało w październiku 1940 roku w Warszawie - na niewielkim obszarze znalazło się wówczas 400 tysięcy osób. Głód, choroby, przeludnienie i fatalne warunki sanitarne sprawiły, że ludzie ginęli masowo.
Powstanie w getcie - zobacz serwis historyczny
***
Przeczytaj również:
***
20 stycznia 1942 roku na konferencji w Wannsee pod Berlinem Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) przedstawił plan "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej", którego konsekwencją była eksterminacja 11 milionów europejskich Żydów.
Realizację zbrodniczego celu rozpoczęto od Generalnego Gubernatorstwa, o co zabiegał przedstawiciel państwa sekretarz stanu Josef Buehler. Operacji nadano kryptonim "Reinhardt" na cześć zabitego przez czeskich partyzantów szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, Reinharda Heydricha. Już wiosną 1941 roku Niemcy rozpoczęli likwidację lubelskiego getta, wysyłając pierwsze transporty Żydów na pewną śmierć do obozu zagłady w Bełżcu. Wkrótce potem podobny los spotkał również innych mieszkańców gett położonych na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Akcja "Reinhardt" była prowadzona do 1943 roku. W jej efekcie życie straciło blisko dwa miliony Żydów.
jb