Logo Polskiego Radia
PolskieRadio24.pl
Bożena Sarnowska 12.10.2023

Generalne Gubernatorstwo – od dziś panują tu Niemcy

- Znajdujemy się na tym obszarze dla ugruntowania niemieckiego panowania, dla wprowadzenia w życie władczych aspiracji niemieckich. Rzesza niemiecka nie jest gościem w tym kraju. My przebywamy tu po to, aby kraj ten zniemczyć na wieki i nieodwracalnie – pisał w 1943 roku generalny gubernator Hans Frank.
Zniszczenie Pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie przez hitlerowców dnia 17.08.1940, Narodowe Archiwum CyfroweWikimedia CommonsZniszczenie Pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie przez hitlerowców dnia 17.08.1940, Narodowe Archiwum Cyfrowe/Wikimedia CommonsNAC

12 października 1939 roku Adolf Hitler wydał dekret o zarządzie okupowanych ziem polskich. Część terytorium, która nie została wcielona do Niemiec, utworzyła Generalne Gubernatorstwo ze stolicą w Krakowie i Hansem Frankiem na czele.

- Hitler zdecydował, żeby Polskę podzielić na odrębnie potraktowane segmenty – mówił historyk, prof. Andrzej Chojnowski w jednej z audycji z cyklu "1939 – rok pokoju, rok wojny", nadanej w Polskim Radiu w 2009 roku. - Część terytoriów Rzeczypospolitej: Pomorze, Wielkopolskę, Śląsk wcielono do Rzeszy, ziemie na wschodzie zajęli sowieci, a na pozostałej części terytorium powstał twór, który nazwano Generalnym Gubernatorstwem. To miała być forma tymczasowej kolonii, która traktowana była przez Niemców jako rezerwuar surowców, siły roboczej, w odległej perspektywie przeznaczona do zgermanizowania.


Posłuchaj
05:00 1939 - rok pokoju, rok wojny - aud. Doroty Truszczak i Andrzeja Sowy.mp3 1939 - rok pokoju, rok wojny - aud. Doroty Truszczak i Andrzeja Sowy (2009)

 

Fakt ten potwierdzał wielokrotnie na kartach swego "Dziennika" Hans Frank:

"Generalna Gubernia została powołana przez Führera w 1939 roku jako swoisty, wyjątkowy twór administracyjny. Jest ona, że tak powiem, utajonym stanem wyjątkowym. Świadczy o tym m.in. fakt, że zachowaliśmy tu doraźne sądy policyjne, organy uprawnione do natychmiastowego wykonywania wyroków. Utrzymując ten stan wyjątkowy, posunęliśmy się tak daleko, że zmuszamy tutejszą ludność do ofiar, jakich nie musi ponosić ludność żadnych innych terytoriów" – pisał w lipcu 1943 roku. Miesiąc później odnotował:

"Musimy bezwzględnie wykorzystać czas wojny, aby jak najbardziej zniszczyć i rozbić polską siłę narodową. Musimy z całą brutalnością i bez względu na skutki ogałacać ten kraj ze wszystkiego. Musimy przemocą wysiedlać, wywłaszczać i wyrywać z korzeniami (…). Czas pokaże, czy daleko idące restrykcje wobec Polaków są skuteczną bronią przeciwko nim. Surowe środki wykonawcze, które stosujemy w Warszawie, Krakowie i innych miejscowościach mają tylko na celu pokazać, że w tym kraju nadal panują Niemcy".

Dziennik Hansa Franka stał się jednym z głównych elementów materiału dowodowego podczas procesu w Norymberdze. Frank zasiadł na ławie oskarżonych wśród największych zbrodniarzy wojennych. W roku 1947 władze amerykańskie przekazały dziennik Polsce, po czym udostępniono go historykom polskim i obcym, aby służył za jedno z podstawowych źródeł przy opracowywaniu publikacji naukowych na temat II wojny światowej.


Posłuchaj
27:36 Hans Frank.mp3 Kim był Hans Frank - aud. Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" z udziałem dr Cezarego Króla. (PR, 24.10.1999)

 

Oryginał "Dziennika" przechowywany jest w archiwum Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Składa się z 40 tomów i ma ponad 20 tys. stron.


Posłuchaj
12:49 Fragm. Dzienników H. Franka - skr.mp3 Posłuchaj fragmentów zapisków, jakie Hans Frank napisał w czasie swego kilkuletniego panowania w Generalnej Guberni.

bs