Logo Polskiego Radia
polskieradio.pl
Aleksandra Rybińska 26.10.2016

Wampiry emocjonalne są wśród nas. Jak się od nich uwolnić?

Choć brzmi to dość abstrakcyjnie, dobrze odzwierciedla rzeczywistość, gdyż prawdą jest, że większość z nas miała do czynienia z osobami, które wysysają siły, energię, pozytywne nastawienie i chęci do życia. Co więcej, osoby o tych cechach są na tyle podstępne, byśmy się nie zorientowali, że jesteśmy ich ofiarami i ciągle pozostawali pod ich wpływem. Psychologowie nazywają takie osoby wampirami emocjonalnymi i radzą, by jak najszybciej się od nich uwolnić.

Cechy wampira

Nie ma kłów, bladej skóry i przekrwionych oczu, a na pierwszy rzut oka trudno go rozpoznać. Często jego działania są z pozoru błahe i nie przyciągają wielkiej uwagi, a jednak po zetknięciu z nim czujemy się jak balon, z którego uszło powietrze. Doświadczamy rozbicia, smutku, zdenerwowania i co charakterystyczne - poczucia winy. Cechą człowieka tego typu jest zdolność wysysania energii ze wszystkich, z którymi wejdzie w bliższy kontakt. Im bardziej intymna relacja z wampirem emocjonalnym, tym mocniej czujemy jego destrukcyjny wpływ. Wampir jest mistrzem wywoływania niepokoju i negatywnych emocji u innych ludzi, dlatego właśnie stale musi znajdować się w centrum uwagi i nie znosi samotności, bo w samotności nie istnieje. Wampir emocjonalny to osoba żonglująca naszymi emocjami i uczuciami. Nie zawsze robi to świadomie, ale zawsze efekty tego działania są szkodliwe dla drugiej osoby. Wampir uprzykrza życie, jest wiecznie niezadowolony, krytykuje nasze wybory i nie cieszy się z naszych sukcesów. Bardzo często mówi do nas w taki sposób, ze sami zaczynamy wątpić w swoje wartości i umiejętności. Wymusza postawę wycofania i braku entuzjazmu.

Czytaj także
samotność jezioro rozstanie 1200.jpg
Introwertyk vs ekstrawertyk. Jaki masz typ osobowości?

Kim są wampiry emocjonalne?

Osoby o cechach pasożyta, które potrzebują wysysać energię i siły witalne z innych ludzi to najczęściej osoby o niskim poczuciu wartości lub cierpiący na depresję. I choć z zewnątrz mogą wyglądać na silne, odpowiedzialne i cenione osoby, to w środku są w nich niedojrzałe i zagubione dzieci. Żywią się poczuciem władzy i dominacją nad drugim człowiekiem. Osoby zwane wampirami emocjonalnymi zdobywają uwagę innych poprzez próby siłowego wymuszenia, czyli dysfunkcjonalnego wzorca zaspokajania potrzeb, wyniesionego najczęściej z domu rodzinnego. Być może dzieje się tak od lat, a my nie umiemy dostrzec emocjonalnego wampira, który próbuje przejąć nad nami kontrolę. Nic dziwnego, bo nie jest to takie proste. Wampiry są skrajnie różnorodne, a niektóre z nich świetnie się maskują, dlatego trudno je wykryć. Bardzo często zdarza się, że znajdują się bardzo blisko nas: w rodzinie, w pracy, w gronie przyjaciół. Wyzwalanie się z toksycznych relacji w najbliższym otoczeniu jest bardzo trudne, ale wykonalne.

Rodzaje wampiryzmu emocjonalnego:

Wampiry emocjonalne najczęściej wykazują dwie postawy:

- zatrucie zwrotne, czyli przyjęcie postawy kozła ofiarnego –  użalanie się nad sobą, obwinianie innych o swoje niepowodzenia. Podstawową metodą jest szantaż emocjonalny, manipulacja uczuciami, zwłaszcza poczuciem winy i częste obrażanie się (tzw. ciche dni). W ten sposób wampir odbiera nam możliwość obiektywnej oceny rzeczywistości, nie pozwala nam odpowiadać i być odpowiedzialnym za własne życie.

- agresywną, w której wykorzystują dominację, ciągłe upominanie i kontrolę – świat musi kręcić się wokół wampira, dlatego wykazuje on postawę roszczeniową. Na każdym kroku stara się udowodnić, że tylko on ma rację. Nie dopuszcza do głosu drugiej strony, obraża ją często w bardzo inteligentny sposób, by teoretycznie nikt nie mógł mu niczego zarzucić. Krytykuje odmienne postawy życiowe, wartości i styl życia.

Foto: xusenru/pixabay.com
Na podstawie zespołów cech wyodrębniono różne rodzaje wampirów:

- narcyz - wszystko kręci się wokół niego, jest egocentryczny, próżny i głodni uwagi. Daje się poznać jako inteligentna i czarująca osoba do czasu, kiedy zobaczy, że jego status najważniejszego, autorytetu został zagrożony.

- ofiara - użala się nad sobą, jest ciągle nieszczęśliwy, stale przechodzi jakiś kryzys, a jego życie to pasmo problemów. Nigdy nic nie jest jego winą, ale twierdzi, że to wszyscy uwzięli się na niego, odgrywa rolę ofiary i odmawia wzięcia jakiejkolwiek odpowiedzialności za swoje zachowanie i sytuacje, w których się znajduje.

- kontroler - dyktuje, rozkazuje, mówi, co powinniśmy czuć. Wszystko robi perfekcyjnie i wie, że nikt nie zrobi tego lepiej, ma zdanie na każdy temat i jego zdanie zawsze jest najważniejsze. Traktuje innych z góry i nachalnie radzi, nawet, jeśli nikt go o to nie prosi. Lubi mieć panowanie nad sytuacją i innymi ludźmi.

- krytyk - zawsze potrafi w każdym dostrzec wady i nagłośnić je. Twierdzi, że chce dobrze, a dostrzeganie braków u innych jest jego świętym obowiązkiem. Ma wspólne cechy z wampirem-plotkarzem, któremu przyjemność sprawia obmawianie kogoś za jego plecami, psucie mu dobrego zdania i rozpowiadanie złośliwych plotek. Celem takiego zachowania ma być upokorzenie i skompromitowanie innych dla własnej satysfakcji.

- agresor napastnik – specjalnością tego rodzaju wampirów emocjonalnych jest atakowanie przejawiające się na różne sposoby: obrażaniem, krytykowaniem, tworzeniem konfliktów, zniewalaniem i karaniem innych. Takie osoby często wpadają w furię i wyładowują agresję na innych.

Czytaj także
dziewczyny uśmiech selfie_1280.jpg
5 typów uśmiechu, z którymi spotykamy się na co dzień

Jak uwolnić się od wampira?

Przede wszystkim warto popracować nad asertywną postawą i uczyć się grzecznego, ale stanowczego mówienia ,,nie”. Trzeba reagować na to, że ktoś chce nas skrzywdzić i nie można pozwolić mu na przekraczanie naszych granic emocjonalnych. Wampir ma często niską samoocenę, ale nie daje tego po sobie poznać, bo wzrasta ona kosztem naszej. Musimy być świadomi własnej wartości – nikt nie ma prawa nas jej pozbawiać. Psychologowie radzą, by kontakty z wampirami emocjonalnymi ograniczać do minimum; schodzić im z drogi, ignorować. Jeśli problem dotyczy osoby, która jest nam bardzo bliska (rodzina, małżonek, przyjaciel), można próbować jej pomóc, choć będzie to wymagało pracy obu stron. Takim ludziom trzeba uświadamiać ich przypadłość, a jednocześnie stosować zdecydowane i konsekwentne metody walki z cechami wampiryzmu. Jeśli ranią – nie można im na to pozwalać, jeśli wcielają się w rolę ofiary – nie można się nad nimi użalać. A co najważniejsze, nie można im dawać największej satysfakcji, czyli przejęcia kontroli nad naszym życiem, pozbawiając nas energii i sił.

 

Aleksandra Rybińska