Tytuł wystawy nawiązuje do fragmentu wiersza Natana Tenenbauma, napisanego pod wpływem wydarzeń marca 1968 roku:
Jeszcze walczyć, bić się – o co?
Tu się nigdy nic nie zmieni
Po Krakowskim błądzi nocą
Kilku ludzi, kilka cieni...
To właśnie między innymi przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie odbyły się demonstracje studenckie, dając początek wydarzeniom marca 1968 roku. Do protestów studentów Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej dołączyła się także młodzież akademicka Krakowa, Gdańska i Poznania. Wolnościowy zryw polskiej inteligencji został brutalnie stłumiony przez oddziały Milicji Obywatelskiej oraz zaangażowany w tym celu „aktyw robotniczy”. Konsekwencją demonstracji była rozpętana przez włądze PRL akcja, mająca na celu wyeliminowanie z życia społecznego „prowodyrów” wydarzeń marcowych. Komuniści zaczęli określać intelektualistów dosadnymi epitetami: „syjoniści”, „amerykańscy imperialiści” i „niemieccy rewanżyści”. W efekcie rozpętanej nagonki Polskę opuściło wiele osób pochodzenia żydowskiego. Dla polskiej kultury i nauki była to niepowetowana strata.
Zaprezentowane na wystawie zdjęcia pochodzą w większości ze zbiorów Polskiej Agencji Prasowej. Wielkoformatowe fotografie uzupełniają liczne teksty źródłowe, których doboru dokonał warszawski Ośrodek KARTA. Stanowią je głównie wspomnienia studentów i nauczycieli akademickich, którzy sprzeciwili się cenzurze i sterowaniu sprawami nauki i kultury przez klasę robotniczą. Echa wydarzeń marca ’68 odnaleźć można także w zaprezentowanej poezji z tego okresu, między innymi w wierszach Stanisława Barańczaka, Ryszarda Krynickiego i innych poetów pokolenia ‘68. Całości obrazu zajść marcowych dopełniają fragmenty dokumentów i przemówień przedstawicieli władz PRL. Okres gomułkowskiej „małej stabilizacji” zakończył się wznieconą przez rządzących antysemicką i antyinteligencką nagonką oraz dokonywanymi na masową skalę czystkami politycznymi. Klimat tamtych czasów doskonale oddają poufne notatki i raporty Służby Bezpieczeństwa.
Wystawa ‘Tu się nigdy nic nie zmieni ’68’ pokazuje wydarzenia marcowe w kontekście całego roku 1968, pozwalając zobaczyć i zrozumieć przebieg procesu, który wówczas miał miejsce. Skupia uwagę nie tylko na samym buncie studentów i towarzyszących mu okolicznościach; portretuje także polskie społeczeństwo w schyłkowym okresie „małej stabilizacji" – jego dzień codzienny i jego momentami zdumiewającą wobec tego buntu obojętność – mówi kurator wystawy Agnieszka Dębska z Ośrodka KARTA. Ekspozycja dokumentuje również inne dramatyczne dla historii Polski i Europy Środkowo-Wschodniej wydarzenia 1968 roku. Należała do nich między innymi interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, w którą zaangażowane było Ludowe Wojsko Polskie. Dramatycznym protestem przeciwko agresji na sąsiadni kraj stał się akt samospalenia, którego podczas ogólnokrajowych dożynek 8 września 1968 roku dokonał Ryszard Siwiec.
Ekspozycja podzielona została na trzy części. Fotografie można oglądać między innymi obok bramy głównej Uniwersytetu Warszawskiego. Wielkoformatowe zdjęcia rozwieszone zostały także na sąsiadujących z nią budynkach. Przedstawiają demonstrujących 8 marca 1968 roku studentów, towarzyszące protestom zajścia przy Krakowskim Przedmieściu oraz brutalną interwencję MO, ORMO i „aktywu robotniczego”.
Druga część wystawy zaprezentowana została na skwerze u zbiegu ulic Karowej i Krakowskiego Przedmieścia. Tutaj zwiedzający znajdzie zdjęcia m.in. pamiętnego spektaklu „Dziady” w reżyserii Kazimierza Dejmka. Wykreślenie sztuki przez cenzurę z repertuaru Teatru Narodowego stało się przyczyną demonstracji studenckiej pod pomnikiem Adama Mickiewicza w Warszawie 30 stycznia 1968 roku. Pozostałe fotografie przedstawiają protesty studentów polskich uczelni, domagających się zniesienia cenzury, poszanowania zapisów konstytucji i zmiany polityki kulturalnej w ówczesnej Polsce.
Ostatni etap ekspozycji stanowi prezentacja zdjęć dokumentalnych w odnowionej przestrzeni Domu Spotkań z Historią przy ulicy Karowej. Zwiedzający ma okazję zapoznać się tutaj z tłem wydarzeń marca 1968 roku, m.in scenami z życia codziennego Polaków w okresie schyłku „małej stabilizacji”. Odrębną część wystawy poświęcono fotografiom dokumantującym akt samospalenia Ryszarda Siwca z Przemyśla na Stadionie Dziesięciolecia.
Organizatorami wystawy są: Dom Spotkań z Historią, Ośrodek KARTA i Uniwersytet Warszawski. Ekspozycję oglądać można do 4. maja 2008 roku.
Andrzej Burgoński