Arcybiskup Jakub Świnka i dynastia Przemyślidów

"Kierował się ideą Polski jako narodu i jako państwa, tak w organizacji kościelnej, jak w zjednoczonym Królestwie Polskim" - napisali o arcybiskupie Jakubie Śwince jego biografowie Tadeusz Silnicki i Kazimierz Gołąb.

Nowy cykl: "Poczet – odnowa: od Leszka do Leszka"

Świnka piastując godność arcybiskupa gnieźnieńskiego stał się nie tylko głową Kościoła, ale także członkiem elity rządzącej ówczesnej Polski. Był jednym z najwybitniejszych polityków w XIII wieku, obrońcą kościoła polskiego i języka polskiego. Nakazał odprawianie nabożeństw w języku polskim. Poparł plany koronacyjne Przemysła II - w 1295 roku w Gnieźnie koronował go na króla Polski. Tym doprowadził do odrodzenia idei Królestwa Polskiego po ponad 200 latach od ostatniej koronacji Piasta, Bolesława Szczodrego, w 1076 roku.

W 1296 roku, po zamordowaniu Przemysła II przez Brandenburczyków, największe wpływy w Polsce uzyskali zwolennicy osadzenia na naszym tronie króla czeskiego - Wacława II z dynastii Przemyślidów, jednego z najsilniejszych władców Europy Środkowej. Jego konkurentem do władzy nad pogrążoną w bratobójczych walkach i osłabioną długim rozbiciem dzielnicowym Polską był Władysław Łokietek, syn księcia kujawskiego Kazimierza.

Świnka - choć był przeciwnikiem takiego rozwiązania - we wrześniu 1300 roku koronował Wacława II na króla. - Arcybiskup patronuje niektórym książętom po to, by zrealizowali program, jaki on stworzył. Posługuje się poszczególnymi książętami jak pionkami, albo bardziej - hetmanami lub królami na szachownicy dziejowej końca wieku XIII i początku XIV wieku - powiedział w Programie 1 prof. Andrzej Nowak.

Czy Wacław II to najeźdźca i okupant, czy także odnowiciel, skoro to twórca reform: administracyjnej i monetarnej (wprowadził grosz polski), który jako pierwszy zjednoczył trzon Królestwa Polskiego? Jaką spuściznę pozostawił po swojej śmierci w 1305 roku?

Jego następcą był jego 16-letni syn, książę Wacław III, niekoronowany król Polski, który aby utrzymać się w Polsce rozpoczął współpracę z Krzyżakami. Walczył, tak jak jego ojciec, z Władysławem Łokietkiem. W 1306 roku Łokietek opanował Kraków, książęta śląscy zaś - Wielkopolskę. Wacław III został zamordowany w 1306 roku w Ołomuńcu. Na nim zakończyła się dynastia Przemyślidów i czeskie panowanie w Polsce. Jak zapisał się w naszej historii?

Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

***

Tytuł audycji: Historia żywa

Prowadzi: Dorota Truszczak 

Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, autor "Dziejów Polski")

Data emisji: 21.12.2020 

Godzina emisji: 21.06

kk