Soba - położona niedaleko dzisiejszego Chartumu - była niegdyś wieloetniczną metropolią z bogatymi kościołami, klasztorami i wystawnymi domami. Rezydowali w niej władcy Alodii - królestwa, które już w VI wieku przyjęło chrześcijaństwo. Alodia wraz z Makurią i Nobadią tworzyła chrześcijańskie królestwo Nubii. Jako ostatnia uległa islamskiemu podbojowi, co miało miejsce w 1504 roku. Większość dziejów tego państwa jest jednak wciąż nieznana, a jak wyglądała Soba - stolica - wiemy jedynie z bardzo lakonicznych przekazów średniowiecznych podróżników. Próbują to zmienić polscy archeolodzy.
Za namową Sudańczyków
- Ta historia rozpoczęła się w sumie kilka lat temu. Wówczas do Sudanu jeździłem z misją Uniwersytetu Poznańskiego (…). W pewnym momencie zorganizowaliśmy warsztaty dla pracowników sudańskiej Służby Starożytności. Wtedy z tymi pracownikami pojechaliśmy do Soba, żeby przeprowadzić warsztaty. Pojawił się pomysł, że być może Polacy powinni zacząć prowadzić prace w Soba, ponieważ mają tak długą historię i tak świetne odkrycia z Faraz i Dongolii, to dlaczego nie mieliby teraz pracować w Soba? Kilka lat zajęło mi przeprowadzenie całej operacji, ale na szczęście w zeszłym roku udało się uzyskać finansowanie i skompletować zespół - mówi dr Mariusz Drzewiecki, kierownik projektu z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Miasto odkryto już w XIX wieku
To miasto zostało zidentyfikowane już na przełomie XIX i XX wieku przez brytyjskiego archeologa, później w XX wieku były tam też prowadzone prace wykopaliskowe.
- To jest gigantyczne stanowisko. Prace, które były prowadzone w latach 50., 80. i 90. XX wieku, były naprawdę potężnymi pracami wykopaliskowymi, ale przy skali tego stanowiska, to wygląda to jak punktowe badania. Aktualnie ma około 275 ha. Dla porównania Warszawa jeszcze w XVII wieku miała niespełna 200 ha, natomiast średniowieczny Kraków około 100 ha. Soba można byłoby porównać ze średniowiecznymi metropoliami takimi jak Londyn. Problemem był również stan zachowania stanowiska, ponieważ na jego powierzchni nie ma żadnej architektury i widać tylko wzgórza, które prawdopodobnie kryją pozostałości budynków - tłumaczy gość Jedynki.
Sukcesy polskich archeologów
Polscy badacze dzięki udziałowi pracowników Polskiej Akademii Nauk zaczęli prowadzić badania geofizyczne na całym obszarze Soba. - Metody geofizyczne pozwalają na spojrzenie w głąb ziemi bez wbijania w nią łopaty. W pierwszym sezonie badań udało się nam rozpoznać ponad 20 hektarów tego stanowiska, odkryliśmy kilka bardzo ciekawych obszarów, budowli i wręcz całych kompleksów budowlanych - dodaje dr Mariusz Drzewiecki.
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadziła: Katarzyna Kobylecka
Gość: dr Mariusz Drzewiecki (kierownik projektu z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego)
Data emisji: 1.06.2020
Godzina emisji: 19.07
DS