Tradycyjnie wyróżnia się 3 stany skupienia materii: gazowy, ciekły i stały. Możliwość wystąpienia, nowej nieznanej formy materii, zasugerował w 1924 roku Albert Einstein. Jego teoria przewidywała istnienie czegoś co nazwano później kondensatem Bosego-Einsteina. Kondensat powstaje, jeśli bardzo mocno się schłodzi. - Gazy schłodzone są do niesłychanie niskich temperatur, odrobinę poniżej zera bezwzględnego (-273,15 stopni Celsjusza). (...) Wtedy uwidaczniają się kwantowe własności atomów. (...) W takich niskich temperaturach zaczynają się zachowywać całkiem odmiennie i bardziej przypominają fale. Każdy atom jest małą falką, a jak się bardzo obniży temperaturę to te falki się łączą w jedną wielką falę materii i to jest właśnie kondensat Bosego - Einsteina - powiedział w radiowej Jedynce prof. Krzysztof Rżążewski.
95 lat, tyle upłynęło od momentu, w którym Einstein przewidział istnienie kondensatu. Z samym powstaniem kondensatu kryje się ciekawa historia - Bose dając wykład dla studentów popełnił pewien błąd i skutkiem tego błędu była zgodność jego wyniku teoretycznego z doświadczeniem. Swoje wyniki chciał opublikować, ale praca nie została przyjęta. Wysłał list do Einsteina prosząc o pomoc, że jeżeli dla niego ten wynik jest istotny to prosi o rekomendację - oznajmił dr Krzysztof Pawłowski.
***
Realizacja prekursorskiego projektu trwała ponad trzy lata (2016-2019). W badania, oprócz Polaków, zaangażowani byli także fizycy z Uniwersytetu w Aarhus w Danii i Uniwersytetu w Hanowerze w Niemczech - w sumie 10 naukowców. Projektem kierował prof. Jan Arlt z Danii.
Badania związane z kondensatem Bosego-Einsteina i chmurami zimnych atomów już przyspieszają rozwój wielu nowych technologii. Chmury zimnych atomów są m.in rutynowo używane w najdokładniejszych na świecie zegarach atomowych.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Dorota Truszczak
Goście: prof. Kazimierz Rżążewski, dr. Krzysztof Pawłowski
Data emisji: 18.06.2019
Godzina emisji: 19.08
ans
