Atak Stalina na Polskę17 września – to jedna z najgorszych dat w polskim kalendarzu; jedna z tych, które znaczą chwile całkowitej utraty nadziei. Dla całego narodu. Tego dnia okazało się, że Polska, odrodzona na krótko po półtora wieku zaborów, tym razem zostaje unicestwiona przez dwa systemy totalitarne, występujące zgodnie przeciw niej.więcej
"Cios w plecy", reż. Jerzy Redlich, TVP 1, 1997 Unikalny dokument, który przedstawia podłoże, przebieg i następstwa napaści Związku Radzieckiego na Polskę. Relacje świadków, nigdy niepublikowane zdjęcia ilustrujące agresywne działania ZSRR przed 1939 rokiem. Współdziałanie dwóch agresorów, przebieg walk z sowieckim najeźdźcą, represje wobec obywateli RP – wstrząsający obraz wydarzeń sprzed 75 lat. więcej
Mołotow: Nie ma już Warszawy jako stolicy państwa polskiego Przemówienie Wiaczesława Mołotowa wygłoszone w Radiu Moskwa, w dniu agresji sowieckiej na Polskę. Komentarz historyka, prof. Andrzeja Kunerta. (2.09.2001)
Władysław Bartoszewski: Nie wiedzieliśmy, że nastąpi inwazja sowiecka O gratulacjach Mołotowa złożonych na ręce Ribbentropa po zdobyciu Warszawy i sojuszu niemiecko-sowieckim - wypowiedź Władysława Bartoszewskiego. (6.09.2006)
Nóż w plecy - Miałem 6 lat, pamiętam jak hrabina uciekała. Oficera ruscy złapali i rozstrzelali - reportaż Marii Flisowskiej i Małgorzaty Mietkowskiej "Nóż w plecy". (17.09.1990)
Sowieci chcieli rządzić Europą - Strategicznym celem Moskwy od czasów Lenina po Gorbaczowa było opanowanie Europy - tłumaczył atak Sowietów na Polskę prof. Paweł Wieczorkiewicz. (1.09.2008)
Rosjanie zabrali nam duszę - Gen. Rydz-Śmigły miał rację, mówiąc, że Polska walcząc z Niemcami, może stracić wolność, przegrywając z Rosją, straci duszę - audycja Andrzeja Sowy. (1.09.2002)
Agresja Sowietów na Polskę - Data 17 września 1939 ma jednoznaczne konotacje, można mówić o ludobójczym charakterze działań Armii Czerwonej - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz. (6.10.1997)
Stalin czekał na odpowiedni moment - Stalin był bardzo ostrożny, w żadnym wypadku nie chciał być uznany w opinii publicznej świata za wspólnika Niemiec - komentarz prof. Cezarego Króla. (1.09.2002)
Nieznane karty historii - Wojna polsko-sowiecka 1939 roku to jest ciągle biała karta naszej historii, wiemy o niej bardzo mało - powiedział redaktor Andrzej Sowa. (1.09.2002)
Gehenna Polaków - Wywózki Polaków na Wschód z terenów zajętych 17 września trwały metodycznie od lutego 1940 do czerwca 1941 - powiedział prof. Paweł Wieczorkiewicz. (21.09.2004)
Marszałek Rydz Śmigły: Sowiety wkroczyły Co by było, gdyby Sowieci nie dokonali napaści na Polskę? Audycja z cyklu "Historia na opak” z udziałem prof. Andrzeja Ajnenkiela i dr Janusza Osicy. (12.02.1995)
Rok pokoju, rok wojny - Polacy nie mieli szans na podjęcie wojny z Sowietami, potęga armii Stalina była przytłaczająca - stwierdził historyk dr Zygmunt Woźniczka. (17.09.2004)
Stalin dobrze wiedział, że Zachód nie pomoże Polsce - To była agresja haniebna. Armia Czerwona mordowała ludność cywilną i jeńców tak, jak nie robili tego nawet Niemcy - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz. (16.09.2004)
Dla Polaków to było absolutne zaskoczenie - W planach wojskowych nie przewidywano równoczesnego uderzenia Niemiec i Rosji, wykluczono możliwość porozumienia - oceniał prof. Wojciech Materski. (17.09.2007)
Z sowieckiej perspektywy Polska już nie istniała - W ideologicznym języku komunistów 17 września to nie był akt agresji, ale akt wyzwolenia okupowanych ziem - stwierdził historyk, prof. Rafał Wnuk. (22.06.2008)
Polska walczyła sama - 17 września, zamiast zapowiadanej na ten dzień wielkiej ofensywy francuskiej, przyszła nowa niespodzianka - komentował Andrzej Pomian. (1.09.1983)
Zdrada wrześniowa Na rozkaz Stalina, na pozbawione obrony tereny wschodniej Rzeczpospolitej ruszyło 700 tys. żołnierzy Armii Czerwonej. Audycja Janusza Marchwińskiego. (16.09.1989)
Powrót dawnych zaborców - Naród polski nie uległ przerażeniu, pałał chęcią walki o niepodległość - komentarz Andrzeja Pomiana na temat wyjazdu polskich władz z kraju. (17.09.1988)
Ta data to symbol zdrady i zakłamania Kulisy umów, które doprowadziły do agresji sowieckiej, propaganda Stalina, wspomnienia świadków, m.in. Wacława Grzybowskiego i Jerzego Giedroycia. (17.09.1983)
Podwójna gra Stalina - Dla oka Moskwa podpisała tylko niewinny sowiecko-niemiecki pakt nieagresji. W rzeczywistości dokonała rozbioru II RP - felieton Andrzeja Pomiana. (17.09.1981)
W szponach dwóch wrogów - Warszawa nie chciała czynić niczego, co zakrawałoby na prowokowanie Berlina - felieton Andrzeja Pomiana o polityce zagranicznej rządu RP w latach 30. (17.09.1982)
Oskarżony - Rosja Sowiecka - Naród polski nawet głośno nie może powiedzieć tego, co przeszedł i odwołać się do świadectwa faktów - audycja dokumentalna Wiktora Trościanki. (17.09.1959)
Podstępny rozbój Kulisy tajnych rozmów Berlin-Moskwa po wybuchu II wojny światowej. Ustalanie terminu uderzenia Armii Czerwonej na Polskę. Komentarz Andrzeja Pomiana. (17.09.1979)
Wacław Grzybowski o agresji Sowietów - Byłem przygotowany na złe wiadomości, ale te, które na mnie czekały okazały się jeszcze gorsze - wspominał ówczesny ambasador Polski w Moskwie. (10.09.1959)
Józef Czapski: Co widziałem w Starobielsku Józef Czapski - jeden z nielicznych, który przeżył zbrodnię katyńską. O poszukiwaniach zaginionych towarzyszy broni opowiadał na antenie RWE. (20.11.1961)
Tragiczna karta w historii Polski - W Polsce wiemy prawie wszystko o okupancie niemieckim, natomiast o zbrodniach sowieckich nie mówiono nic - komentarz dr Cezarego Chlebowskiego. (17.09.1989)
Czwarty rozbiór Polski - Pakt Ribbentrop-Mołotow był porozumieniem dwóch zbrodniarzy, którzy gotowali się do podboju i rabunku świata - stwierdził Zbigniew Błażyński. (26.06.1954)
Fałszowanie faktów historycznych Manipulacje partyjnej komisji historyków PRL i ZSRR na temat agresji sowieckiej na Polskę. Komentarz do artykułu opublikowanego w ”Trybunie Ludu”. (26.05.1989)
Zbrodniczy spisek Kremla Jesienią 1953 roku Kongres amerykański powołał komisję do zbadania metod agresji ZSRR w krajach komunistycznych. Relacja Zbigniewa Błażyńskiego. (23.06.1954)
Walka z sowieckim najeźdźcą - Akcje zbrojne podejmowane spontanicznie na zapleczu Armii Czerwonej były rozpaczliwym protestem przeciwko najazdowi - mówił Tadeusz Żenczykowski. (16.11.1979)
Leoncja Andrukianiec Urodziła się 12 stycznia 1922 we wsi Brukaniszki w powiecie święciańskim na Wileńszczyźnie. Tu, wraz z rodzicami przeżyła II wojnę światową. Po wyjściu za mąż wyjechała do Wilna. Pracowała w polskiej szkole podstawowej, przedszkolu i w Instytucie Polskim. Wiele lat przepracowała jako pielęgniarka. Od 1951 roku mieszka w Wilnie.
Łucja Turowicz Urodziła się 27 września 1930 w miejscowości Nowa Mysz koło Baranowicz na Białorusi. Przez cztery lata Łucja Turowicz uczęszczała do polskiej szkoły powszechnej. Po wojnie studiowała medycynę w Mińsku. Pracowała jako lekarz w szpitalu powiatowym. Potem razem z mężem zamieszkała w Baranowiczach. Obecnie kilka razy w tygodniu pracuje jako bibliotekarka w Domu Polskim.
Jan Tysson Urodził się w 1932 roku we Lwowie. Wnuk znanego architekta przełomu XIX i XX wieku, Jana Sasa-Zubrzyckiego. Wojna zastała go na wakacjach w Delatynie. Po kilku tygodniach tułaczki rodzina wróciła do Lwowa. Tu przeżyli wojnę i tu pozostali. Jan Tysson ukończył studia na Politechnice Lwowskiej. Pracował jako konstruktor. W 1958 roku związał się z Polskim Teatrem Ludowym.
Maria Magalińska Urodziła się w 1929 roku w Brześciu nad Bugiem. Po wrześniu 1939 jej ojciec, oficer Wojska Polskiego, trafił do niewoli niemieckiej. Matka z córkami przeniosła się do Wilna. W czasie wojny Maria Magalińska uczyła się w gimnazjum i szkole średniej, a podczas okupacji niemieckiej na tajnych kompletach. Pracowała w Wilnie jako nauczycielka języka polskiego i rosyjskiego.
Leokadia Ohrymienko Urodziła się 6 marca 1922 we wsi Ponikiew koło Pułtuska. Rok później jej rodzina przeprowadziła się na wschodnie obszary II RP. W czasie okupacji sowieckiej Leokadia Ohrymienko wyszła za mąż za Władysława Ajbintera, został rozstrzelany przez Niemców. Powtórnie wyszła za mąż za Ukraińca. Rodzina Leokadii Ohrymienko wyjechała z Białorusi w 1945. Ona sama pozostała i przez 40 lat pracowała jako główna pielęgniarka w sanatorium w Naroczy.
Waleria Korolowa Urodziła się w 1924 roku w Rzeżycy (obecnie Rēzekne) na Łotwie. Tam uczyła się w polskiej szkole powszechnej i gimnazjum. Należała do harcerstwa. Po wojnie przeniosła się do Rygi, gdzie mieszka do dzisiaj. W latach 60. pracowała w instytucjach związanych z branżą telefoniczną.
Wanda Magrena Urodziła w 1933 roku we wsi Kieziki koło Plusów na Brasławszczyźnie (woj. wileńskie, II RP). W 1940 roku Sowieci aresztowali jej ojca. Po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej uczyła się w szkole sowieckiej. Po wojnie przeniosła się do Dyneburga. Pracowała na budowie, a potem w fabryce materiałów jako dyrektor podzespołu. Do dziś mieszka w Dyneburgu.
Jan Masalski Urodził się 23 stycznia 1927 w powiecie krasławskim (gmina Robeżniki). Jego matka zmarła gdy miał dwa lata. Wychowywał się z ojcem, ciotką i babcią. Wojnę spędził w rodzinnej wsi. Ukończył dwa technika. Swoje życie zawodowe związał z koleją w Dyneburgu. Mieszka tu do dziś.
Władysława Zasztoft Urodziła się w 1926 roku w Arcimowiczach, tam mieszkała w czasie wojny. Uczęszczała do szkoły powszechnej w Dalekich. Po wojnie mieszkała w Wymsku i Arcimowiczach, gdzie wraz z mężem pracowali w kołchozie. W 1983 roku przeniosła się do w Brasławia.
Jadwiga Gieczewska Urodziła się 6 września 1924 w Wilnie w rodzinie kolejarzy. W czasie okupacji niemieckiej uczęszczała do legalnej szkoły prywatnej. W 1944 roku podjęła naukę w żeńskim gimnazjum nr 5. Po wojnie studiowała slawistykę na wileńskim uniwersytecie. Była redaktorką pierwszego elementarza dla szkół polskich w Wilnie, wydanego w 1952 roku. Od 2001 roku przewodniczy sekcji polskiej Wileńskiej Wspólnoty Więźniów Politycznych i Zesłańców.
Irena Jankowska Urodziła się 6 lipca 1929 w Kaczanowiczach koło Nieświeża. Jej ojciec pracował w Korpusie Ochrony Pogranicza, a następnie w policji polskiej. Zaginął w 1939 roku, prawdopodobnie został zamordowany. Irena Jankowska ukończyła liceum pedagogiczne w Nieświeżu. Od 1950 roku pracowała jako nauczycielka w Iwacewiczach na Polesiu. W 1963 roku wyszła za mąż i zamieszkała z rodziną w Baranowiczach. Mieszka tu wraz z mężem do dziś.
Bogusława Bryła-Czerna Urodziła się 22 września 1922 we Lwowie. W 1939 roku ojca aresztowało NKWD. W latach 90. jego nazwisko odnaleziono na liście zamordowanych przez sowiecką bezpiekę. W kwietniu 1940 roku wraz z matką i siostrą została wywieziona do Kazachstanu. Pracowała jako pielęgniarka w szpitalu wojskowym. Tu poznała męża, oficera Armii Czerwonej. Do Lwowa powróciła w 1954 roku, rozpoczynając działalność w środowisku polonijnym.
Bogdan Sidelny Urodził się 6 sierpnia 1927 we Lwowie. W 1943 roku zaangażował się w działalność konspiracyjną, działał w małym sabotażu. Podczas jednej z akcji został złapany i uwięziony. Wysłano go do pracy przymusowej w Niemczech. Uciekł z transportu. Trafił jednak w ręce gestapo i 19 września 1944 znalazł się w obozie koncentracyjnym Mauthausen. Po wojnie wrócił do Lwowa.
Alfred Schreyer Urodził się 8 maja 1922 w Drohobyczu w rodzinie żydowskiej. W czasie okupacji niemieckiej hitlerowcy wymordowali całą jego rodzinę. Kilkakrotnie cudem uchodził z życiem. Pracował przymusowo w Herawce, w 1944 wywieziony do obozu w Płaszowie, a następnie do Gross-Rosen. Koniec wojny zastał go w oswobodzonym przez Sowietów Freibergu koło Drezna. Z transportem wojsk sowieckich wrócił do ZSRR. Mieszka w Drohobyczu (Ukraina).
Adam Kamieniecki Urodził się w 1931 roku we Lwowie. Do wybuchu II wojny zdążył ukończyć dwie klasy polskiej szkoły powszechnej, kontynuował naukę podczas okupacji sowieckiej i niemieckiej. Od 1947 roku pracował w fabryce żarówek. We Lwowie mieszka do dziś.
Zesłani na wieczne osiedlenie - Sowieci dążyli do biologicznego wyniszczenia narodu polskiego na zajętych obszarach. Zniszczenia wszelkich śladów pols...
Stalin był przekonany, że Hitler nie powtórzy błędu Napoleona - I nie uderzy na ZSRR. Za wszelką cenę chciał uniknąć przypadkowej wojny - stwierdził historyk, prof. Paweł Wieczorkiew...
Ławrientij Beria – oberpolicmajster Stalina Chruszczow i jego przyjaciele, pozbywając się Berii zadbali o to, by obarczyć go wszelkimi grzechami, uczynili z niego d...
17 września 1939: koalicjanci nie dotrzymali umowy Zgodnie z polsko-francuską konwencją wojskową oddziały zachodnich koalicjantów miały ruszyć na Hitlera właśnie 17 wrześn...
Układ niemiecko-sowiecki - ostateczny podział Polski Pakt Ribbentrop-Mołotow został podpisany 23 sierpnia 1939. Jednak ostatecznego podziału Polski dokonano ponad miesiąc pó...
Rozgrywka Stalina - Powszechnie zwykło się uważać, że Stalin był śmiertelnym, nieprzejednanym wrogiem narodu polskiego i naszego państwa. ...
Wiaczesław Mołotow – prawa ręka Stalina - Wystarczyło błyskawiczne uderzenie na Polskę, najpierw ze strony niemieckiej, a potem Armii Czerwonej, aby nic nie zos...
Pakt o nieagresji z ZSRR ”Obie umawiające się strony stwierdzają, że wyrzekły się wojny jako narzędzia polityki narodowej we wzajemnych stosunkac...
17 września 1939 roku "Polska nie ma powodów do odrabiania lekcji pokory. Polska zachowała się tak, jak należało się zachować. Niech lekcję po...
83. rocznica agresji ZSRR na Polskę. 17 i 18 września audycje specjalne w Polskim Radiu W 83. rocznicę agresji ZSRR na Polskę anteny Polskiego Radia przygotowały okolicznościowe audycje związane z tym tragicz...
77 lat temu Związek Radziecki napadł na Polskę Mija 77 lat od napaści Związku Radzieckiego na Polskę. 17 września 1939 roku, zgodnie z tajnym protokołem Paktu Ribbentr...
"Sowieci odpowiadają za wybuch wojny na równi z Niemcami" – Stalin szyderczo mówił, że niepodległe państwa między Rosją a Niemcami to przepierzenie, którego należy się pozbyć – m...
Prof. Koszel: 17 września Sowieci wieźli na czołgach biało-czerwone sztandary - Armia Czerwona wkraczając do Polski posunęła się do mistyfikacji. Tłumaczyła, że jest naszym sojusznikiem przeciwko ar...
75 lat temu Sowieci zaatakowali Polskę 17 września 1939 roku, podczas gdy Polska broniła się przed Niemcami, niespodziewanie została zaatakowana ze wschodu. Za...
Historie zapamiętane. Sowieci niszczyli wszystko, co związane z państwem polskim 17 września przypada 75. rocznica sowieckiej agresji na Polskę. W cyklu "Historie zapamiętane" świadkowie tamtych dni op...
Lato 1939. "Świat na plaży zbyt uporządkowany, aby ktoś ośmielił się go zburzyć" - Podobno nawet Rydz-Śmigły spędził ostatnią sierpniową noc na pokerze - mówił w Dwójce Józef Hen. W "Strefie słowa" co...