Kontrowersyjne zarodki hybrydowe

Brytyjscy naukowcy będą mogli tworzyć ludzko-zwierzęce embriony do celów naukowych.

Brytyjscy naukowcy będą mogli tworzyć ludzko-zwierzęce embriony do celów naukowych. Brytyjska rządowa instytucja The Human Fertilisation and Embryology Authority (HFEA) podjęła kontrowersyjną decyzję 6 września.

Pozwolenie HFEA dotyczy jedynie tego typu hybryd, w których 99,9 proc. materiału genetycznego pochodzi od człowieka, a jedynie 0,1 proc. od zwierzęcia. Oznacza to zgodę na wprowadzanie ludzkiego DNA do zwierzęcej komórki jajowej, z której usunięto jej własne jądro. Celem takich zabiegów jest produkcja linii embrionalnych komórek macierzystych. Komórki macierzyste są zdolne do potencjalnie nieograniczonej liczby podziałów i potrafią różnicować się do innych typów komórek. Naukowcy, stosując je do odbudowy zniszczonych tkanek, chcieliby leczyć m.in. chorobę Alzheimera, Parkinsona czy zawał serca.

Zespoły brytyjskich naukowców, które chcą podjąć badania na zarodkach hybrydowych, będą musiały wystąpić o indywidualne zezwolenie. Radio BBC podaje, że do tej pory aplikacje złożyli badacze z Kings College London i Newcastle University. Odpowiedź HFEA poznają jeszcze w listopadzie tego roku.

Zielone światło dla ludzko-zwierzęcych zarodków wzbudza ogromne kontrowersje. To pierwsza tego typu decyzja na świecie. Brytyjscy naukowcy, którzy chcą podjąć takie badania twierdzą, że zmusił ich do tego brak wystarczającej ilości ludzkich komórek jajowych, oddawanych do celów medycznych. Dr Stephen Minger z King's College London uważa, że użycie zarodków hybrydowych jest „jedynym dostępnym i możliwym do przyjęcia z punktu widzenia etyki rozwiązaniem, które umożliwi kontynuację cennych dla medycyny badań nad komórkami macierzystymi”. Lyle Armstrong z Newcastle University dodaje: „Naszym celem nie jest tworzenie dziwacznych ludzko-zwierzęcych hybryd (pozostałe z eksperymentów zarodki hybrydowe będą niszczone po 14 dniach), ale wyłącznie lepsze zrozumienie mechanizmu powstawania komórek macierzystych.” Tych naukowców popiera dr Tony Calland, przewodniczący komitetu etycznego British Medical Assocition, który uważa, że decyzja HFEA pośrednio otwiera drogę opracowania terapii dotąd nieuleczalnych chorób.

Josephine Quintavalle z organizacji Comment on Reproductive Ethics, uważa, że HFEA powinna pozostawić decyzję w sprawie kontrowersyjnych badań brytyjskiemu parlamentowi, co nie zmienia faktu, że „użycie ludzko-zwierzęcych embrionów zawsze będzie naruszało godność człowieka i zwierzęcia.” Tworzeniu zarodków hybrydowych jako niebezpiecznemu przesuwaniu granic bioetyki jednoznacznie sprzeciwił się Watykan. Przewodniczący Papieskiej Akademii „Pro Vita” biskup Elio Sgreccia w wywiadzie dla Radia Watykańskiego określił decyzję HEFA „potwornym aktem przeciwko ludzkiej godności", który jest „wbrew zasadom moralnym, nie tylko katolickim, religijnym czy wyznawanym przez obrońców życia, ale także wbrew moralności racjonalnej, która dotychczas była jasno wyrażana we wszelkich umowach międzynarodowych.” Jego zdaniem „trzeba, aby przeciwko tej decyzji jak najszybciej zmobilizowała się wspólnota naukowa".

Czy istnieje jednak jakaś alternatywa dla badań nad embrionalnymi komórkami macierzystymi, w tym zarodkami hybrydowymi? Część naukowców uważa, że należałoby się dzisiaj skupić na badaniach na dorosłych komórkach macierzystych, ponieważ jak na razie w zastosowaniu w terapii mają one przewagę nad komórkami embrionalnymi. Nie tworzą tzw. potworniaków i mogą być pobrane z własnego organizmu pacjenta, co eliminuje ryzyko ich odrzucenia. Pozyskanie dorosłych komórek macierzystych nie wiąże się ze zniszczeniem embrionu i nie wywołuje protestów o naturze etycznej.

Agnieszka Labisko