Sroka też się rozpoznaje

Samoświadome są nie tylko ssaki.

Rozpoznawanie siebie było dotychczas uznawane za umiejętność, która posiadały tylko nieliczne ssaki. Teraz okazuje się, że własne odbicie w lustrze potrafią rozpoznać także ptaki, a dokładniej – sroki.

Stawia to pod znakiem zapytania funkcje, jakie do tej pory przypisywaliśmy korze nowej. Samoświadoma sroka nawet jej nie posiada!

U ludzi umiejętność rozpoznania własnego odbicia w zwierciadle pojawia się około 18 miesiąca życia, dokładnie wtedy, kiedy dziecko zaczyna przejawiać pierwsze oznaki społecznych zachowań. Ale samoświadome są też niektóre zwierzęta. To, czy dane stworzenie jest w stanie się rozpoznać w lustrze, sprawdzane jest podczas specjalnych testów. W ich trakcie na zwierzęciu robi się wyraźny znak, umieszczony np. pomiędzy oczami, a zatem w takim miejscu, które dane zwierze jest w stanie dostrzec tylko przeglądając się  w lustrze.
Przetestowano już setki zwierząt. Wśród samoświadomych znalazły się m.in. cztery gatunki małp, azjatyckie słonie i delfiny butlonose. Jak widać, same ssaki. Srokom, które testowano w ostatnim badaniu, na gardle przyklejano żółte, czerwone lub czarne kropki. I aby ją dostrzec lepiej, sroki eksponowały przed lustrem własną szyję.

Helmut Prior z Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie, który przebadał sprytne ptaki, stwierdził, że samo uczucie posiadania czegoś na szyi nie niepokoił srok. Dopiero, kiedy ptaki oglądały się w lustrze, zaczynały ocierać swoje szyje – widoczny znak, że kolorowe znamię było dla nich problematyczne. Te ze srok, które otrzymały czarne naklejki, nie podejmowały z kolei żadnych działań. 

Jak dotąd uważaliśmy, że za procesy związane ze samoświadomością odpowiada kora nowa. Ptaki nie posiadają jej jednak w ogóle, chociaż, jak podkreśla z kolei Franz de Waal z Emory University w Atlancie, sroki to ptaki, które dysponują całkiem sporym mózgiem. Frankfurccy autorzy artykułu o samoświadomości srok, jaki ukaże się w PLoS, twierdzą, że możliwość rozpoznawania się w lustrze może być wynikiem konwergentnego rozwoju ssaków i ptaków, podczas którego obydwa typy zwierząt rozwinęły podobne umiejętności, chociaż zawdzięczają je różnym częściom mózgu.

Filip Wyrozumski

Na podstawie: New Scientist