Rotunda pierwszych Słowian

Czescy archeolodzy odkryli w Pohansku na Morawach pozostałości rotundy z okresu państwa wielkomorawskiego.

Wbrew pozorom, to odkrycie jest ciekawe także dla Polaków, ponieważ wpływy tzw. Wielkich Moraw sięgały aż do południowej Polski. Pod wpływem tego wczesnego państwa Słowian znajdował się m.in. Kraków.Odkrycia dokonała ekipa profesora Jiri’ego Machacka z Uniwersytetu w Brnie. To pierwsza wielkomorawska świątynia odkryta od 30 lat.

O tym, że najprawdopodobniej znaleźlli kościół, badacze wiedzieli już dwa lata temu. Dopiero niedawno okazało się jednak, że mają do czynienia z rotundą o średnicy 6 metrów. – Okazuje się, że także Pohansko miało swoja rotundę. Takie świątynie były charakterystyczne dla centrów państwa wielkomorawskiego. To podnosi historyczna rangę tego miejsca – mówi Jiri Machacek.

W pobliżu kościoła badacze odkryli okolo 200 grobów. Jak dotąd, przebadano 80. Odkryto w nich różne przedmioty, w tym kolczyki i siekierę.

Państwo wielkomorawskie powstało na początku IX wieku na terenach dzisiejszych Moraw, kilka lub kilkanaście lat po ostatecznym zniszczeniu Kaganatu Awarskiego przez armię Karola Wielkiego w 805 roku. Jest wysoce prawdopodobne, że to słowiańskie elity państwa Awarów przyczyniły się bezpośrednio do jego powstania. Wielkimi Morawami rządziła lokalna dynastia, której pierwszym znanym przedstawicielem był Mojmir I. 

Państwo wielkomorawskie było pierwszym centrum Słowian, które przyjęło chrzest. Stało sie to w 822 roku od strony państwa wschodniofrankijskiego. Od 863 roku działalność misyjną w państwie wielkomorawskim prowadzili Cyryl i Metody, który przynieśli na Morawy stworzony przez siebie obrządek słowiański oraz język staro-cerkiewno-słowiański. Szczyt świetności Wielkich Moraw przypadł na panowanie Świętopełka I w latach 871-894, kiedy w ich skład wchodziły poza Morawami częściowo tereny dzisiejszych Węgier i Małopolski, a takżeCzechy, Śląsk, Łużyce i Słowacja. Państwo upadło około roku 907 w wyniku najazdu koczowniczych Węgrów, którzy wtargnęli przez północne Karpaty do Kotliny Panońskiej.

Pohansko to po polsku “Pogańsko”. Jego korzenie sięgają IX wieku. W okresie państwa wielkomorawskiego stało sie jednym z jego najwazniejszych centrów. Badania dawnego ośrodka trwają od niemal 50 lat. Jak dotąd, archeologom udało się ustalić, że większość budynków była tam wzniesiona z drewna. W pobliskich Mikulcicach, stolicy państwa wielkomorawskiego, odkryto dotąd aż 12 kamiennych kościołów. W Pohansku dopiero dwa, ale, jak sądzi prof. Machacek, stanowisko to może jeszcze dostarczyć wielu niespodzianek.