W tym roku Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali Osamu Shimamura (ur. 1928) z Japonii, oraz Martin Chalfie (ur. 1947) i Roger Y. Tsien (ur. 1952) z USA za „odkrycie zielonego białka fluorescencyjnego GFP”. Laureacji podzielą się kwotą 10 mln koron szwedzkich po równo.
W Kalifornii, gdzie znajdował się w momecie ogłoszenia jeden z laureatów, Roger Tsien, była 3:00 nad ranem, tym niemniej zgodził się on odpowiedzieć na pytania prasy zgromadzonej w Królewskiej Akademii Nauk w Sztokholmie. Zapytany jak się czuje i czy jest zaskoczony, Tsien odparł, że miał wcześniej pewne sygnały na temat tego, że zostanie wyróżniony, ale „nie pochodziły one z wiarygodnych źródeł”, zapowiedział również kontynuację prac nad GFP i jego następcami.
- W ostatnich latach tak się składa, że Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymują biolodzy, fizjolodzy i ludzie zajmujący sie medycyną - mówi prof. Grzegorz Grynkiewicz z Instytutu Farmaceutycznego, który współpracuje z tegorocznymi noblistami. - Żyjemy w epoce biologii molekularnej i wszystko sprowadza sie do poziomu cząsteczkowego. Roger Tsien to naukowiec, który wykorzystuje narzędzia chemiczne do poznawania najgłębszej natury ludzkiego organizmu. Dlatego jest to nadzywczajnie "trafiona" kandydatura - ocenia prof. Grynkiewicz.
Zielone białko fluoryzujące (z ang. green fluorescent protein, GFP) to naturalnie występujące białko, które wykazuje fluorescencję. Pochodzi z meduzy Aequorea victoria, u której pełni nie do końca jeszcze zrozumiałą dla nas funkcję. Mimo swojej tajemniczości, GFP okazało się być bardzo użytecznym białkiem w badaniach biologii molekularnej komórki. Wkrótce po swoim odkryciu GFP zostało zmodyfikowane na wiele sposobów, głównie poprzez wprowadzanie przypadkowych mutacji. Zmiany udało się również wprowadzić w długości emitowanego światła, czyli w kolorze, w jakim zmutowane białka "świecą". Powstały w ten sposób białka świecące na niebiesko (blue, BFP), cyjanowo (cyan, CFP), żółto (yellow, YFP) i czerwono (red, RFP). Zmiana koloru białek to jednak nie zabawa - ma na celu zbadania ruchów jonów wapnia w komórce, przez co lepiej poznajemy wewnętrzną komórkową dynamikę. Więcej - w pliku dźwiękowym.
(ew)
