Szympansy w niewoli mają problemy psychiczne

Zachowanie wielu szympansów w ZOO sugeruje, że nie są do końca normalne. Niewola ma wpływ na zdrowie psychiczne małp. Informuje o tym nowy numer PLoS One.

Co robią szympansy podejrzewane o zaburzenia osobowości? Między innymi samookaleczają się i zjadają własne fekalia. Takie objawy spotykane są także u chorych ludzi, ale nigdy u szympansów żyjących na wolności. - Zupełnie nienormalne zachowania są kojarzone z małpami żyjącymi w laboratoriach – mówi współautor najnowszych badań,  Nicholas Newton-Fisher. Wiadomo, że tam warunki życia są bardzo ciężkie. - Zaskoczyło nas, że podobne natężenie abnormalnych zachowań zaobserwowaliśmy u szympansów żyjących w dobrych ogrodach zoologicznych. Stąd wniosek, że szympansy najprawdodpodbniej źle radzą sobie z niewolą w ogóle.

Newton-Fisher i jego koleżanka, Lucy Birkett, przebadali zachowania 40 szympansów z sześciu różnych ogrodół zoologicznych w USA i Wielkiej Brytanii. Były to zarówno ich własne obserwacje, jak i przeprowadzone przez innych naukowców i już opublikowane w branżowej prasie.

Małpy w ZOO były obserwowane przez dwa lata. Następnie dane zostały porównane z wynikami 1023-godzinnej obserwacji wolno żyjących szympansów z Ugandy.

Wszystkie szympansy, które były trzymane w niewoli, wykazywały nienormalne zachowania. Uderzały się w oczy i inne części ciała, uderzały o otaczające płaszczyzny, wyrywały sierść, piły mocz i robiły szereg innych rzeczy, które nie pojawiają się u ich krewnych na wolności .Co ciekawe, wszystkie poddane analizie ogrody zoologiczne należały do najlepszych, a szympansy były tam trzymane w najlepszych możliwych warunkach. Miały dla siebie specjalne pomieszczenia, karmiono je regularnie i miały zróżnicowaną dietę.

Wygląda na to, że dla tych niezwykle inteligentnych małp problemem jest sam fakt uwięzienia. - Pracowałem we wschodniej Afryce i obserwowałem na co dzień dziko żyjące szympansy – mówi Newton-Fisher. - Mając takie doświadczenia, ciężko mi oglądać szympansy w ZOO.

Naukowiec przyznaje, że małpy, które trafiają do ZOO, na ogół unikają dużo gorszego losu – laboratorium i handlu zwierzętami domowymi, na skutek którego trafiają w ręce niedoświadczonych i często bezwzględnych amatorów dzikiej przyrody. Często zostają przez ZOO od nich odkupione. Szympansy z takim doświadczeniem trudno byłoby wypuścić na wolność – szybko by zginęły. - Wolę, aby przetrzymywano je w możliwie najlepszych warunkach, niż usypiano – przyznaje Newton-Fisher. Badania wskazują także, że ogrody zoologiczne korzystnie wpływają na dziecięcą chęć do nauki. Po prostu są przydatne.

Coraz więcej badań pokazuje, że nasi najbliżsi żyjący kuzyni, szympansy, pod wieloma względami przypominają nas samych. Śmieją się, przeżywają żałobę, mogą nauczyć się podstaw języka, wreszcie - cierpią w niewoli. Pamiętajmy o tym, kiedy idziemy do ZOO.

(ew/Discovery News)