Źle zorganizowana i długotrwała praca przy komputerze poważnie szkodzi zdrowiu. Jak sobie pomóc?
Fot. J. Szymczuk.
Trudno dzisiaj obyć się bez komputera, zarówno w pracy, jak i w domu. Organizatorzy ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Nie zostań technokaleką” przekonują jednak, że przesiadywanie w tej samej pozycji przez kilka godzin dziennie, może się okazać zdradliwe: „Zaburzenia krążenia, ból pleców, zwyrodnienia układu szkieletowo-mięśniowego, podrażnienia oczu, zaburzenia wzroku, ból i zawroty głowy, zespół cieśni nadgarstka. Wbrew pozorom to nie jest wypis z karty choroby górnika przodkowego z 25-letnim stażem. To tylko niektóre z dolegliwości, jakie powoduje użytkowanie komputera. Można je ograniczyć przez odpowiedni dobór sprzętu i organizację stanowiska komputerowego".
Jaki sprzęt kupić?
• dobierzmy monitor o odpowiednio dużej przekątnej (17-20 cali) i uregulujmy wszystkie parametry obrazu (ostrość, kontrast), aby móc spoglądać na ekran z odległości ok. 50-70 cm i lekko z góry; najlepsze są monitory ciekłokrystaliczne LCD
• krzesło musi mieć wygodne oparcie i siedzisko na takiej wysokości, aby nie uciskało krawędzi ud
• meble powinny gwarantować zachowanie przynajmniej kąta prostego między ramieniem a przedramieniem podczas pisania na klawiaturze
• dobrym rozwiązaniem jest biurko na elewatorze, które umożliwia łatwą regulację wysokości blatu i w jednym z ustawień - pracę w pozycji stojącej dla odciążenia kręgosłupa
• osoby noszące okulary powinny wybrać szkła z powłoką antyrefleksyjną
• wybierzmy słuchawki typu „nausznikowego” i nie używajmy ich dłużej niż 3 godziny dziennie, przy umiarkowanej głośności
Co jednak zrobić, jeśli nasze meble nie spełniają norm ergonomicznych i nijak nie pozwalają na przyjęcie bezpiecznej pozycji? Eksperci BHP doradzają różne przydatne akcesoria, pozwalające modyfikować wysokość poszczególnych elementów stanowiska: specjalne podstawy i wysięgniki pod monitory (umożliwiające regulowanie ich wysokości i kąta obserwacji), przenośne szuflady na klawiaturę (pozwalające na ergonomiczne ułożenie ramion przy pisaniu) oraz podnóżki (umożliwiające prawidłowe, płaskie oparcie stóp). Aby zadbać o prawidłową postawę w czasie pracy, warto zaopatrzyć się też w podstawki i wysięgniki. Pozwalają one umieścić potrzebne w czasie pracy przy komputerze przedmioty tak, by były dostępne na wyciagnięcie ręki, bez konieczności ciągłego krzywienia pleców. Ot, chociażby taki prosty uchwyt na dokumenty, przyczepiany do monitora lub wolnostojący, który pozwala przepisywać tekst bez potrzeby ciągłego skręcania szyi. Tego typu dodatki są stosunkowo łatwe do zdobycia. Można je dostać w sklepach komputerowych, zamówić przez Internet, a nawet kupić w supermarketach.
Równie ważna jest organizacja miejsca pracy przy komputerze. W skrócie zalecenia ekspertów przedstawiają się następująco:
• należy ustawić monitor tyłem do ściany, aby nie narażać na promieniowanie osób wewnątrz pomieszczenia
• od monitora nie powinno odbijać się światło, ale też pomieszczenie nie powinno być zupełnie ciemne, dlatego najlepsze będzie światło rozproszone
• sprzęt, z którego często korzystamy (drukarka, telefon, nagrywarka, płyty) powinien znajdować się w zasięgu ramion, tak, by nie było konieczności podnoszenia rąk powyżej barków
• między klawiaturą a krawędzią stołu powinno być przynajmniej 10 cm wolnego miejsca na swobodne ułożenie dłoni, żeby zapobiegać bolesnemu zespołowi cieśni nadgarstka, który grozi nam przy pisaniu na klawiaturze z przegubami dłoni uniesionymi ku górze
A teraz kilka rad, jak higienicznie pracować przy komputerze:
• trzymajmy się prosto, ale w naturalny sposób, a stopy ułóżmy płasko na podłodze
• wietrzmy pomieszczenie z komputerami i nawilżajmy powietrze, ponieważ nasza skóra jest bombardowana nie tylko przez elektrosmog, ale także przez dodatnio naładowane cząstki kurzu odpychane przez monitor
• regularnie czyśćmy ekran, ponieważ poprawia to kontrast kolorów i wyostrza tekst, który łatwiej się przez to czyta
• po każdej godzinie pracy przy komputerze należy się nam przerwa, chociażby pięciominutowa, ponieważ długa praca z komputerem wywołuje zmęczenie, trudności w myśleniu i drażliwość (oto kilka pomysłów na zagospodarowanie pauzy: wypicie soku, przeciągnięcie się, wyjrzenie przez okno i skupienie wzroku na odległym przedmiocie, zataczanie wzrokiem kółek i ósemek oraz kilka serii dziesięciokrotnych mrugnięć, automasaż karku i punktu między brwiami)
Na stronie ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Nie zostań technokaleką”: www.ergotest.pl znajdują się szczegółowe zalecenia dotyczące właściwych wymiarów mebli biurowych i parametrów sprzętu komputerowego oraz przykładowe ćwiczenia relaksacyjne. Można też zadać swoje własne pytanie ekspertowi medycznemu i specjaliście BHP.
Jak bardzo taka wiedza jest potrzebna niech świadczy fakt, że według badań ankietowych w ramach kampanii na próbie ponad 8 tysięcy osób w 2007 roku, tylko 2 proc. stanowisk komputerowych spełniało wymogi ergonomii, natomiast aż 51 proc. - nie spełniało żadnych. Co prawda w stosunku do zeszłego roku wzrósł odsetek stanowisk wyposażonych w stosunkowo bezpieczne monitory ciekłokrystaliczne z 48 do 61 proc., ale tylko nieliczne są prawidłowo ustawione. W efekcie na dolegliwości związane ze zmęczeniem oczu na skutek pracy przy komputerze skarży się aż 90 proc. kobiet i 80 proc. mężczyzn. Natomiast problemy ze strony układu mięśniowo-szkieletowego ma 70 proc. badanych kobiet i 50 proc. mężczyzn. Pora to zmienić w nowym roku.
Agnieszka Labisko
