W Krakowie powstało Narodowe Centrum Nauki

Narodowe Centrum Nauki ma być jednym z pomysłów na decentralizację polskiej nauki. To w Krakowie będą podejmowane decyzje, kto dostanie największe granty.

Minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka otworzyła siedzibę Narodowego Centrum Nauki. Krakowska agencja jest w założeniu niezależną od polityków i zarządzaną przez autorytety naukowe instytucją, która będzie się zajmować rozdziałem publicznych pieniędzy na pionierskie badania naukowe.

Barbara Kudrycka powiedziała, że w 2014 roku budżet Narodowego Centrum Nauki ma wynosić miliard złotych. W tym roku naukowcy otrzymali jednak 305 milionów. Minister nauki ma nadzieję, że NCN wyda w całości tę sumę. - Nie łatwo jest ogłosić konkurs, ocenić i alokować te środki na podstawie indywidualnych umów - powiedziała Kudrycka.

Centrum będzie przeznaczać środki finansowe na rozwijanie badań podstawowych. Oznacza to, że wyniki tych badań nie będą bezpośrednio wdrażane w gospodarkę. Mianowany dziś dyrektor Centrum profesor Andrzej Jajszczyk powiedział, że najważniejszym czynnikiem decydującym o przyznaniu grantów będzie dobry pomysł. Dodał, że prawdopodobnie Centrum nie będzie w stanie sfinansować pomysłu taniej podróży na Marsa, ale może dołożyć się do teoretycznych badań na ten temat.

W Narodowym Centrum Nauki projekty badawcze podzielone zostały na 25 paneli tematycznych. W ramach każdego panelu będzie można aplikować o cztery rodzaje grantów. Pierwszy ma klasyczną formułę polegającą na zgłoszeniu pomysłu na określone badania. Drugi to dawne tzw. granty promotorskie, gdzie młody doktorant będzie występować o dofinansowanie wspólnie ze swoim promotorem. Trzeci typ to grant do współpracy międzynarodowej. Zupełną nowością jest czwarty typ grantów, przeznaczony dla młodych naukowców, którzy nie skończyli 35 roku życia i nie minęło więcej niż 5 lat od zdobycia przez nich tytułu doktora. Taki grant mógłby trwać nawet pięć lat i byłby przeznaczony na zbudowanie warsztatu pracy, na przykład na laboratorium. Jego wysokość mogłaby wynosić nawet milion złotych.

15 marca Narodowe Centrum Nauki ogłosi pierwsze konkursy, w ramach których naukowcy będą mogli ubiegać się o pieniądze na badania. Na złożenie wniosków będą mieli trzy miesiące. W ramach tej tury konkursów do rozdysponowania będzie 90 milionów złotych.

W uroczystej gali z okazji otwarcia Narodowego Centrum Nauki wziął udział premier Donald Tusk. Premier zapowiedział zwiększenie nakładów między innymi na nauczanie podstawowe i badania naukowe. Donald Tusk mówił, że w tym roku na działalność Narodowego Centrum Nauki i Narodowego Centrum Badania i Rozwoju ma być przeznaczone blisko miliard złotych. Te wydatki będą zwiększane tak, by w 2014 roku oba centra otrzymały po około miliardzie złotych - dodał Tusk. Premier wyraził nadzieję, że tak polityka otwiera nowy rozdział mądrego i odpowiedzialnego wykorzystywania pieniędzy przez polskich naukowców.

(iar/ew)