W programie Światowego Dnia Osób Niepełnosprawnych znajdą się między innymi: spektakl „Karnawał – Taniec Wenecki” w wykonaniu Teatru Ruchu „Balonik”, koncerty z udziałem Agaty Zakrzewskiej, Zuzanny Osuchowskiej i Szymona Kusarka, a także występ tancerzy na wózkach - Katarzyny Kmiołek, Norberta Bobrowieckiego, Kasi Babickiej i Macieja Polichtera. Zaprezentowana zostanie także wystawa rzeźby głuchoniewidomych artystów z ośrodka w Orońsku oraz film Andrzeja Zajączkowskiego opowiadający o codziennej pracy lekarzy w Centrum Rehabilitacji w Konstancinie pod tytułem „Zwycięzcy”. Pracownicy Muzeum Narodowego w Warszawie oprowadzą uczestników imprezy po ciekawych miejscach w Muzeum oraz wygłoszą prelekcje na temat zespołów zabytków i wybitnych dzieł sztuki.
Pomysłodawcą Światowego Dnia Osób Niepełnosprawnych i ich Opiekunów w Muzeum Narodowym w Warszawie jest prezes Stowarzyszenia „Razem dla Niepełnosprawnych”, historyk sztuki – Marek Książek.
Z Katarzyną Rokosz, kierownikiem Ośrodka Oświatowego Muzeum Narodowego w Warszawie, rozmawia Andrzej Burgoński.
Muzeum Narodowe w Warszawie to miejsce, po którym osoby niepełnosprawne poruszają się bez trudu. Czy tak komfortowo mogą czuć się w każdej placówce muzealniczej w naszym kraju?
Wszystkie placówki są mniej więcej na tym samym poziomie rozwoju. Wcale nie twierdzę, że stołeczne Muzeum Narodowe, w którym odbywa się Dzień Osób Niepełnosprawnych, jest najlepiej do tego przygotowane. Mamy to szczęście, że posiadamy wszystkie udogodnienia dla osób niepełnosprawnych ruchowo: windy, podnośniki i platformę przed wejściem głównym. Gmach muzeum jest starym budynkiem i w zasadzie do każdej galerii prowadzą schody, co jest bardzo uciążliwe. Jeśli natomiast chodzi o alternatywne zwiedzanie dla osób z dysfunkcją wzroku, to sprawa się komplikuje. Potencjalnie mamy wiele możliwości, ale przed nami jest jeszcze dużo do zrobienia. Natomiast inne muzea, które mają windy, podnośniki, platformy, pracują podobnie jak my. Chodzi o to, żeby cały program jaki oferujemy zwiedzającym, był tak samo dostępny dla osób niepełnosprawnych jak dla osób sprawnych.
Jak wyglądają działania Muzeum Narodowego w Warszawie podejmowane na co dzień na rzecz osób niepełnosprawnych?
Jesteśmy gospodarzem Światowego Dnia Osób Niepełnosprawnych już po raz drugi. Podobnie jak w ubiegłym roku także i teraz chcemy przez tę imprezę powiedzieć, że oferta muzealna dla osób niepełnosprawnych, bez względu jaki to jest rodzaj niepełnosprawności, ma być naszą normalną, zwyczajną, codzienną ofertą. Dzień 3 grudnia jest po to, by pokazać jak wiele barier jest jeszcze do zniesienia, jak mało jesteśmy przygotowani technicznie. Poza tym dzień ten ma jeszcze jedną ukrytą ideę. Chodzi o przekonanie personelu Muzeum, na co dzień nie pracującego z odwiedzającymi nas ludźmi: konserwatorów, opiekunów galerii, pracowników zajmujących się zbiorami, że nasza placówka jeszcze bardziej może otworzyć się na niepełnosprawnych. Nie chciałbym nikogo obrazić, ale osoby te czasem myślą stereotypowo o niewidomych, że ci muszą wszystkiego dotknąć. Otóż nie, tak się składa, że osoby niewidome mają fenomenalnie rozwinięty zmysł słuchu. W związku z tym opowieść połączona z wyobraźnią pozwala tworzyć projekty, jakie z powodzeniem testowaliśmy w zeszłym roku. Teraz możemy proponować dzieciom niepełnopsrawnym tworzenie muzycznej kopii obrazu. Osoba która jest dobrze przygotowana do opowieści o tym, co dzieje się na obrazie, tak współpracuje z dziećmi, że mogą one dołożyć własne wyobrażenie i dźwięk. Jest to w pełni ważny i wartościowy odbiór dzieła sztuki.
W planach macie Państwo stworzenie specjalnej ścieżki dotykowej dla osób niewidomych i niedowidzących. Jakie inne inicjatywy wychodzące naprzeciw osobom niepełnosprawnym zamierza podjąć Muzeum w najbliższym czasie?
Na początku chcielibyśmy przystosować Muzeum do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku. Mam tutaj na myśli zarówno osoby z ogromną utratą widzenia, jak także ludzi mających po prostu słaby wzrok, osoby starsze. Moim zdaniem Muzeum powinno postarać się o zmianę systemu informacji w galeriach. Często mamy tam do czynienia z trudnodostępnymi opisami, sporządzonymi bardzo drobnym drukiem, bez użycia kontrastowego papieru. Mamy plan stworzenia ścieżki dotykowej. Istnieje już przetestowany projekt dla Galerii Sztuki Starożytnej, z uwzględnionymi uwagami osób, do których jest adresowany. Przygotowany został wspólnie z potencjalnymi odbioracami. Ponadto jeden z naszych mecenasów (PKN Orlen SA) zgłosił gotowość sfinansowania projektu przeznaczonego dla Galerii Malarstwa Polskiego, który byłby alternatywnym sposobem zwiedzania dla osób niewidomych i niedowidzących.
W programie tegorocznego Dnia Osób Niepełnosprawnych w MNW przewidziano między innymi oprowadzanie po galeriach i spotkania z dziełami sztuki...
Wzorem roku ubiegłego na naszych gości czekać będzie ponad dwadzieścia osób. Zaplanowaliśmy wspólne oglądanie najciekawszych zespołów zabytków, czasem pojedyńczych dzieł. Wszystkie tematy, które proponujemy, skierowane są do niepełnosprawnych intelektualnie, ruchowo i niedowidzących. Osoby prowadzące zajęcia są bardzo kompetentne. Z tym co robią, mają do czynienia na co dzień. Przez cały rok przychodzą do nas klasy integracyjne, dzieci z niepełnosprawnościami. Za każdym razem otrzymujemy od ich opiekunów i nauczycieli bardzo dobre opinie.
Jakie inne atrakcje towarzyszyć będą tegorocznej imprezie?
W programie dnia znajdzie się bardzo bogata oferta artystyczna przygotowana przez Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie. W tym roku gwiazdą będzie Agata Zakrzewska - śpiewaczka posiadająca dużą utratę wzroku. Ta młoda dziewczyna jest wzorem zarówno dla osób zdrowych jak też posiadających niepełnosprawności. Pokazuje, że można normalnie funkcjonować będąc niepełnosprawnym. Jej program artystyczny jest skierowany do wszystkich, ponieważ osoby niepełnosprawne chcą funkcjonować w społeczeństwie w sposób normalny i zwyczajny. Natomiast najgłupszą rzeczą jaką można by było zrobić, to tworzyć getta i robić dzień niepełnosprawnych w muzeum przy zamkniętych drzwiach dla pełnosprawnych osób. W zeszłym roku 3 grudnia wypadł w poniedziałek i specjalnie otwieraliśmy muzeum. Dzisiaj jest to normalny dzień, a przez to okazja do spotkania ludzi niepełnosprawnych z pełnosprawnymi. To bardzo ważne, ponieważ pamiętajmy że sztuka została wymyślona po to, by mogli spotkać się ludzie, żeby kontakt z dziełem sztuki stał się zarazem spotkaniem z drugim człowiekiem.
Program Światowego Dnia Osób Niepełnosprawnych w Muzeum Narodowym w Warszawie (3 grudnia 2008)
10:50 – 11:00
„Tango na głos i orkiestrę”
muzyka i słowa: Grzegorz Tomczak
śpiewa: Agata Zakrzewska
11:00 – 11:15
Oficjalne otwarcie
11:15 – 11:20
„Karnawał - Taniec Wenecki”- Teatr Ruchu „Balonik” (Grand Prix na II Międzynarodowym Festiwalu Osób Niepełnosprawnych – Łęczna 2008)
11:20 – 11:30
„Miłość taka jest”
muzyka: Włodzimierz Korcz
słowa: Jacek Cygan
śpiewają: Agata Zakrzewska i Szymon Kusarek
„Patrzyło na to wielu”
muzyka: Włodzimierz Korcz
słowa: Wojciech Keine
śpiewa: Agata Zakrzewska
11:30 – 11:45
Tańczące pary na wózkach
Katarzyna Kmiołek i Norbert Bobrowiecki
Kasia Babicka i Maciej Polichtera
Instruktor: Jolanta Wiśniewska
11:45 – 12:00
„Oczy tej małej…”
muzyka: Zygmunt Konieczny do wiersza
Agnieszki Osieckiej
śpiewa: Zuzanna Osuchowska
„Tak warto żyć”
muzyka i słowa: Adam Nowak
śpiewa: Zuzanna Osuchowska
Prowadzenie: Szymon Kusarek
12:00 – 16:00
Projekcje filmu „Zwycięzcy”
Autor: Andrzej Zajączkowski, 1978, 15 min.
Reportaż z codziennej pracy lekarzy w Centrum Rehabilitacji w Konstancinie.
10:00 – 15:00
Wizyty w galeriach, spotkania z dziełami sztuki.
