Wojciech Ossowski na Jorgosa Skoliasa natknął się podczas koncertu grupy Osjan w roku 1988, kiedy to muzyk zachwycił go żywiołowym, awangardowym graniem. W audycji zwracamy jednak szczególną uwagę na projekt Sefardix z braćmi Oleś, Marcinem i Bartłomiejem.
Pomysł narodził się w głowie Mirona Zajferta, szefa warszawskiego festiwalu Nowa Muzyka Żydowska, i to on w ramach tegoż festiwalu zamówił projekt Sefardix na jego edycję w 2011 roku. Założeniem i jednym z głównych celów, zarówno zamawiającego, jak i artystów, było zagranie muzyki, która będzie raczej opowieścią o niej niż wyłącznie jej reinterpretacją. Na płycie nie mogło zabraknąć improwizacji, która w muzyce sefardyjskiej była spuścizną po 800-letniej obecności Arabów w Hiszpanii, oraz utworów solowych, które w postaci pieśni a capella stanowiły istotną część tej muzyki. Instrumentarium, choć tu zdecydowanie nietypowe, mieści się w sefardyjskich normach, zawiera bowiem głos, instrumenty strunowe szarpane i smyczkowe (w tej podwójnej roli kontrabas), oraz instrumenty perkusyjne (tu rozbudowany zestaw perkusyjny).
Wraz z exodusem sefardyjskich Żydów, wygnanych z XV-wiecznej Hiszpanii, a zaraz potem Portugalii, ich muzyka rozpierzchła się po całej Europie, dotarła do Afryki Północnej i współczesnej Turcji, odmieniając kulturowo i muzycznie wszystkie te miejsca, ale i odmieniając samą siebie. Z czasem stała się żywotną częścią muzycznego pejzażu Europy, a jej wpływy przekroczyły ocean. Skąd pomysł, aby muzykę Sefardyjczyków zagrać od nowa i zaśpiewać wszystko po grecku? Czy to chęć nieustannego redefiniowania tej muzyki, czy nieco postmodernistyczne dążenie do przełamania kolejnego kanonu?
- Od początku do końca to był pomysł Mirona Zajferta. Muzyka grecka, grecka kultura, bałkańska, śródziemnomorska. Ich kultura stworzyły nową jakość, tak zwaną muzykę Greków sefardyjskich. Istnieje również muzyka, której też musiałem posłuchać i dotknąć, tworzona przez innych Sefardów. To jest coś niesamowitego jak to się splata, jak ci ludzie, wchodząc w relacje z miejscem, w którym żyją. Dodają owo miejsce do swojej kultury, tworząc wspaniały miszmasz. Miron Zajfert zaproponował mi również sekcję, wiedząc, że lubię grać skomplikowane, dziwne formy bez harmonicznych czy też melodycznych instrumentów. Tak naprawdę wszyscy graliśmy tam swoją muzykę - wspominał to Jorgos Skolias.
Jorgos Skolias - improwizator, wokalista i pieśniarz
Na początku kariery współpracował między innymi z zespołami Young Power, Krzak, Dżem czy Osjan. Występował i nagrywał z legendarnym Tie Breakiem, czego owocem jest kultowa płyta oparta na tekstach ks. Jana Twardowskiego. Od lat z powodzeniem rozwija całkowicie własną i niepowtarzalną paletę brzmień wokalnych, której korzeni można upatrywać zarówno w Grecji czy Mongolii i Tuwie, jak i w amerykańskim soulu i bluesie. Skolias jest artystą, który nigdy nie płynie ani z prądem, ani pod prąd, za to zawsze - w wybranym przez siebie kierunku.
***
Tytuł audycji: Historia polskiego folku
Prowadził: Wojciech Ossowski
Data emisji: 23.10.2024
