Piszemy

Akt miłości grania na organce

Wracałem z Mogielnicy. Siąpił deszcz, a on szedł poboczem, grając na organkach. Był tak zajęty graniem, że nie zwracał uwagi ani na deszcz, ani na zatrzymujący się samochód. Kiedy mnie zobaczył, podniósł lewą rękę w triumfalnym geście, nie przerywając gry. - Ale oberek, co? – zapytał, kiedy przestał grać...

Wyśpiewajmy jasność, zaśpiewajmy mrok

Pierwszymi zajęciami, jakie prowadziłam dla studentów na Uniwersytecie Warszawskim, były konwersatoria poświęcone tradycji. Zaczęłam je 9 lat temu i od tamtego czasu kolejne grupy studentów wspólnie ze mną zastanawiają się, czym jest tradycja, gdzie można jej szukać w nowoczesnym świecie i czemu żyjemy coraz mniej tradycyjnie.

Boże Obiady

Wiele osób nie wie, co to jest „boży obiad”, a ci nieliczni, co wiedzą, kojarzą go z kurpiowskim obrzędem, który z inicjatywy niektórych mieszkańców oraz przy pomocy Stowarzyszenia Trójwiejska odradza się w kilku wsiach Puszczy Zielonej. Sprawa jest jednak daleko bardziej złożona. Bo, po pierwsze, był to niegdyś obrzęd szeroko rozpowszechniony, o zasięgu właściwie ogólnopolskim. A po drugie, określenie to w historycznych źródłach bywa jednak stosowane do różniących się od siebie okoliczności i zjawisk kulturowych. Czasem używa się go bardzo ogólnie, czasem odnośnie bardzo konkretnych form. Czy jest coś, co to wszystko spaja?

Dziady

Pierwszy raz usłyszałem o Dziadach od ojca. Pojechał zaraz po pierwszej wojnie z całą rodziną na koronację obrazu Matki Boskiej Gidelskiej. Było to wielkie wydarzenie, z dziesiątkami tysięcy pielgrzymów! Opowiada ojciec: „Już na kilometr przed kościołem obie strony drogi obstawiały Dziady, w trzech rzędach: jedni leżeli, drudzy klęczeli, trzeci stali. Śpiewali nabożne pieśni, modlili się w intencji”. Po mszy i ceremonii koronacji, rodzina Bieńkowskich z Kujaw zbierała się z powrotem. Wszyscy się rozjeżdżali. Panował zgiełk, hałas, kurz, wiatr porywał papiery. Ale uwagę ojca przykuli dziadowie, którzy ładowali do worków pieniądze i upychali je kolanem! To były czasy wielkiej hiperinflacji, chleb kosztował miliardy marek!

Marianna

Miesiąc już będzie, jak go pochowałam. Smutno, najgorzej smutno, jak przyjdą w odwiedziny, a jego nie ma, to mnie wtenczas boli wszystko. Jak sama jestem, to się czymś zajmę, różaniec zmówię, mszę w radiu wysłuchom, no i czytam. Oczy się od tego czytania psują.

Muzykanckie sceny z „Misia”

Kiedy muzykanci grali w mieście na folklorach, to mieli problem z niekiedy wielogodzinnym oczekiwaniem na występ. Nie wiedzieli, gdzie się podziać. Garderób dla muzykantów przecież w domach kultury nie było. Zostały małe i ciemne korytarzyki prowadzące do kibla. Tam skupiało się życie muzykanckie, było ciasno, swojsko, można było zagrać, wypić i nikt z organizatorów się nie przyczepiał, że przeszkadzają.

Anioł certyfikowany

Nie wiem, czy jestem twórcą ludowym – mówi pan Jan, – po prostu kocham to, co robię. Sztuka ludowa jest dla mnie najpiękniejsza, bo niewydziwowana, niesiona duchem. Ludzie często modlili się tym, co tworzyli, to autentyczny wyraz ich uczuć i tu chyba jej wyższość nad inną sztuką.

Etnorrory! Czyli etnograficzne strachy nie tylko na Lachy

Chyba nie lubię się bać. Jakoś nigdy nie sprawiało mi szczególnej przyjemności czytanie kryminałów, odwiedzanie salonów strachu czy oglądanie horrorów. Nie lubię chodzić nocą po lesie. Nawet kiedy byłam dzieckiem, nie pociągały mnie opowieści o duchach. Najwyraźniej długo nie potrzebowałam tego rodzaju adrenaliny.

Jak Wisła do Gdańska – 100 lat Bujaka

Rocznica urodzin minęła w czerwcu. Pamiętam spotkanie na rynku w Maciejowicach nad Wisłą. Dreptałem tam po kocich łbach, zastanawiając się co robić, bo rynek był duży i pusty, a ja przyjechałem o dzień za wcześnie na Festiwal Powiślaki, o czym właśnie dowiedziałem się, przeczytawszy plakat.