Rzym – stolica zjednoczonych Włoch

Miasto, będące kolebką europejskiej kultury, było oczywistym kandydatem na stolicę zjednoczonego państwa. 26 stycznia 1871 Rzym został stolicą Włoch.

Rzymskie Koloseum, aut. Fczarnowski (2010), Wikipedia/CreativeCommons

Według tradycji historia Rzymu sięga aż do 753 r. p.n.e., kiedy to Romulus założył miasto i został jego pierwszym królem. Przez wieki to państwo-miasto budowało swą potęgę. Po spaleniu za rządów Nerona w 59 roku odbudowany Rzym stał się jeszcze piękniejszy. W tym okresie powstały najbardziej znane budowle: Koloseum, Panteon czy Termy Karakalli. Kiedy w 300 roku cesarz Konstantyn Wielki przeniósł stolicę Cesarstwa rzymskiego do Konstantynopola Rzym stracił na znaczeniu. Po upadku Cesarstwa miasto zaczęło przechodzić z rąk do rąk. W VIII wieku Rzym jako stolica Państwa Kościelnego stał się siedzibą papieży. Na początku XIX wieku miasto wcielił do Francji Napoleon I.

– Włochy jako państwo samodzielne i niepodległe istnieją dopiero od 1861 roku – przypominał dr Mieczysław Żochowski w aud. Agnieszki Steckiej w 2000 roku. – U podstaw tego zjednoczenia leżało zjednoczenie wcześniejsze jakie dokonało się na Półwyspie Apenińskim za sprawą plemienia Rzymian jako jednego z 30-stu plemion latyńskich zamieszkujących nizinę nad Tybrem.
Posłuchaj historii starożytnego Rzymu.

Droga do zjednoczenia
Rzym na należne mu miejsce miał powrócić dopiero po zjednoczeniu Włoch.  Po Wiośnie Ludów nasiliły się tendencje nacjonalistyczne, które wyrażały się w poruszeniu problemu rozbicia narodu o wspólnych tradycjach i historii. Jednoczenie podzielonego państwa rozpoczęło się w 1860 roku. Po pierwsze Królestwo Turynu musiało przejąć Królestwo Sycylii, Księstwo Modeny i Państwo Kościelne. Pozostałe państwa na Półwyspie Apenińskim podlegały Austrii czy Francji, wiec należało najpierw wyzwolić je spod obcego zwierzchnictwa.

Nz: Portret Giuseppe Garibaldiego, aut. nieznany, Wikipedia/dp

W 1860 roku Giuseppe Garibaldi rozpoczął organizację wyprawy w celu opanowania Królestwa Obojga Sycylii. Wraz z tysiącem bojowników w czerwonych koszulach wyruszył na podbój Sycylii. Armia neapolitańska rozpadła się a miejscowa ludność poparła Garibaldiego i opowiedziała się za zjednoczeniem Włoch. Giuseppe Garibaldi wprowadzał na przejętych terenach reformy rolne i likwidował przywileje szlachty.  
– Nazywano go niekoronowanym królem ludów  – o Garibaldim w aud. Krystyny Żebrowskiej mówiła prof. Irena Koberdowa. – Przypuszczam, że gdyby usłyszał tę nazwę oburzyłby się, ponieważ był przede wszystkim zagorzałym republikaninem i uważał, że obalenie monarchii w każdym kraju przyniesie ludowi wolność i społeczna sprawiedliwość.

Posłuchaj audycji o Giuseppe Garibaldim, bojowniku o zjednoczone Włochy.

"Rzym, albo śmierć!"
– 27 stycznia 1861 odbyły się wybory do parlamentu obejmujące przedstawicieli całych zjednoczonych Włoch – słyszymy w aud. Agnieszki Steckiej. – Zwyciężyli umiarkowani liberałowie.
Jedną z pierwszych spraw, którą zajął się parlament ogłoszenie Wiktora Emanuela królem Włoch. Na czele Zjednoczonego Królestwa Włoch stanął w marcu 1861 roku.
Wówczas granice Zjednoczonego Królestwa Włoskiego nie obejmowały jeszcze Wenecji i Rzymu. – W 1862 roku hasłem: "Rzym, albo śmierć!" Garibaldi zmobilizował na Sycylii 3 tysiące ochotników – słyszymy w aud. Krystyny Żebrowskiej. – Drogę do Rzymu zagrodziły mu wojska królewskie. Ustąpił, by nie przelewać bratniej krwi.
Wenecję przejęto spod obcego panowania w wyniku wojny prusko-austriackiej w 1866 roku. Zdobycie Rzymu przez włoskie wojska miało miejsce 20 września 1870. Wkrótce potem, 26 stycznia 1871, parlament uznał Rzym za miejsce właściwe na stolicę Zjednoczonego Królestwa.
Posłuchaj, jak przebiegał skomplikowany proces zjednoczenia Włoch.

mb