Kaligula: "pomyleniec i okrutnik"

Gdy nadarzyła się okazja Kaligula podał Tyberiuszowi truciznę, a gdy ta nie zadziałała dokończył dzieła, dusząc umierającego poduszką lub własnymi rękami. Świadka tego zdarzenia kazał ukrzyżować. Tym samym 18 marca 37 został prawowitym władcą Rzymu.

Cesarz Kaligula, foto: Louis le Grand/wikipedia/

Kaligula urodził się 31 sierpnia 12 roku, jego ojcem był Germanik, a matką wnuczka Oktawiana Augusta Agrypina Starsza. Mały Gajusz Juliusz Cezar spędził dzieciństwo w obozach wojskowych nad Renem i w Antiochii. Już od najmłodszych lat ubierany był przez rodziców w wojskowe szaty oraz buciki wykonane na wzór butów żołnierskich. Stąd też wziął się przydomek Kaligula (Bucik) nadany mu przez żołnierzy jego ojca.
Kiedy przyszły cezar miał 19 lat zmarł jego ojciec, pozostawiając żonę i sześcioro dzieci. Od tego momentu nieszczęścia nie chciały opuścić tej rodziny. Po przeprowadzce do Rzymu matka została zesłana na wygnanie na Pandaterię, a dwóch starszych braci uwięziono. Po pewnym czasie wszyscy oni zmarli.
Kaligula zdołał przypodobać się ówczesnemu cesarzowi Tyberiuszowi, który zabrał go na swój dwór na Capri. Z czasem nadarzyła się okazja, by pozbyć się Tyberiusza i przejąć władzę. Kaligula podał mu truciznę, a gdy ta nie zadziałała dokończył dzieła, dusząc umierającego poduszką lub własnymi rękami. Świadka tego zdarzenia kazał ukrzyżować.
Wtedy jeszcze Kaligula cieszył się dużą popularnością, a Rzymianie nie ubolewali zbytnio nad śmiercią Tyberiusza, którego darzyli wprost nienawiścią. Chłopak zdobył też poparcie prefekta pretorianów Newiusza Sutoriusza Makrona i 18 marca 37 dwudziestoczteroletni Gajusz Juliusz Cezar Kaligula został prawowitym władcą Rzymu. Objął władzę ku ogólnemu zadowoleniu. W początkach swoich rządów utrzymywał dobre stosunki z senatem i przeprowadził wiele reform, m.in. wprowadził ulgi podatkowe i umorzył wszystkie trwające procesy.

Druga twarz Kaliguli

Po kilku miesiącach urzędowania cesarz przeszedł ciężką chorobę, która całkowicie go odmieniła. Wszystkich zaczął podejrzewać o spiski. Oskarżył o zdradę swego kuzyna, wnuka Tyberiusza – Gemellusa oraz byłego teścia Marka Juniusza Silanusa. Z obawy przed coraz większymi wpływami Makrona, zmusił prefekta pretorianów do samobójstwa.
Po śmierci swojej siostry Druzylli, Kaligula ogłosił żałobę państwową, zakazał śmiania się, zażywania kąpieli oraz ucztowania, nawet w gronie rodzinnym. Druzyllę uznano za bóstwo i wybito na jej cześć monety.
Cesarz planował wprowadzić monarchię absolutną. Ośmieszał tradycję rzymską, wprowadził do senatu konia i mianował go konsulem. Kaligula wydawał olbrzymie kwoty na rozrywki, organizował igrzyska, liczne uczty i imprezy publiczne. Budował wielkie okręty, wille oraz domy wiejskie. Na skutek polityki szalonego władcy w ciągu pół roku skarb państwa został kompletnie ogołocony.
Świadom coraz gorszej sytuacji finansowej państwa, Kaligula rozpoczął serię procesów o zdradę, konfiskował majątek skazanych na śmierć, co zwiększyło liczbę egzekucji. Niektórych obywateli zmuszał, aby ustanowili go swym spadkobiercą, a potem wysyłał im zatrute przysmaki.
Cesarz skazywał na śmierć z najbłahszych powodów albo w ogóle bez powodu. Nakazał zabicie swego brata Tyberiusza. Stryj cesarza Klaudiusz został oszczędzony podobno tylko dlatego, że uważano go za nieszkodliwego głupca, osobę, którą interesuje wyłącznie historia i kultura Etrusków.
Sytuacja w Rzymie stawała się coraz poważniejsza, z powodu zamknięcia spichlerzy w mieście panował głód. Zachowanie cesarza stawało się coraz bardziej nieobliczalne. Organizował zawody z udziałem chorych dzikich zwierząt i okaleczonych lub zniedołężniałych ludzi. Przestępcami kazał karmić lwy, twierdził bowiem, że są oni tańszą strawą niż mięso od rzeźnika.
Senatorów, których z jego rozkazu pozbawiano życia dyskretnie, wzywał przed swoje oblicze, a po pewnym czasie ogłaszał, że popełnili oni samobójstwo. Ludziom o wysokim statusie społecznym wypalano piętno i zamykano ich w klatkach jak dzikie zwierzęta.
Doszło do tego, że cesarz ogłosił się bogiem, kazał oddawać sobie stosowną dla boga cześć, budował dla siebie świątynie i zamawiał własne posągi.
Występki pomylonego władcy ukrócił spisek na jego życie. 24 stycznia 41, w wieku 28 lat cesarz Kaligula został zamordowany. Oficerowie jego gwardii, m.in. Kasjusz Cherea i Korneliusz Sabinus zadali mu około trzydzieści pchnięć noża. Życie straciła też jego żona Cezonia oraz córeczka.
mk