Teofano - cesarzowa, która rządziła żelazną ręką

"Była wątła, a jednak odważna, męską opieką otaczała państwo swego syna, łamiąc tych, co głowę podnosili" pisał o Teofano kronikarz Thietmar. Bizantyjska księżniczka świetnie poradziła sobie w brutalnym, germańskim świecie.

Cesarzowa Teofano, fot. Kristin Weber, źr. Wikimedia Commons/CC 2.5

15 czerwca 991 zmarła Teofano, bizantyjska księżniczka, cesarzowa, regentka sprawująca władzę w imieniu syna Ottona III.

Dlaczego kronikarze krytykowali zdolną władczynię? Jaki był jej stosunek do państwa Mieszka I? Tego dowiesz się z audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego".

Na dziejową scenę Teofano wkroczyła w chwili ślubu z cesarzem Ottonem II, którego ojciec, Otton I, chciał w zamian za posiadłości w Italii otrzymać od Bizantyjczyków uznanie swojego tytułu cesarskiego. Umowę przypieczętował ślub jego syna z księżniczką Teofano, który odbył się 14 kwietnia 972. Tego samego dnia kobieta została koronowana na królową Niemiec i cesarzową.

-Źródła bizantyjskie milczą o niej zupełnie. Wszystko, co wiemy, pochodzi ze źródeł zachodnich. Choćby imiona, które nadawała swoim córkom, były nadawane według określonego schematu – po babkach. Z tego względu wydaje się, że Teofano była siostrzenicą panującego cesarza Jana I Tzimiskesa - mówiła Marta Tycner-Wolicka w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego".

Teofano okazała się ambitną kobietą, nie pozostawała w cieniu swojego męża. Towarzyszyła mu w podróżach i wyprawach wojennych. Jej imię przewija się w korespondencji dyplomatycznej. W dokumentach z epoki widnieje jako ważny uczestnik gry politycznej.

Koalicja kobiet

Sprawdzianem dla Teofano była śmierć męża. Otton II zdążył przed śmiercią wysłać swojego syna do Akwizgranu, gdzie chłopiec został koronowany na króla Niemiec. Młody Otton III niedługo potem został porwany przez Henryka Kłótnika, który rościł sobie prawa do korony.

- Teofano wykazała się dyplomatycznym mistrzostwem. Zawiązała koalicję kobiet. Pogodziła się ze swoją teściową Adelajdą i ze szwagierką Matyldą – wyjaśniał prof. Przemysław Urbańczyk.

Wpływowe kobiety zmontowały koalicję przeciwko Kłótnikowi i zmusiły uzurpatora do rezygnacji z przejęcia władzy.

Cesarzowa

Po śmierci męża sprawowała władzę jako regentka w imieniu syna, Ottona III. Używała tytułu cesarzowej. W jednym z dokumentów podpisała się jako mężczyzna, Teofaniusz. De facto rządziła cesarstwem.

- Okres regencji Teofano to czas niezwykłego spokoju i konsensusu wewnątrz Rzeszy – podkreślał prof. Przemysław Urbańczyk.

Tym samym Teofano przygotowywała grunt pod rządy swojego syna, który marzył o zjednoczonej Europie.

bm