Historia

Jan Piotr Norblin – malarz stanisławowskiej Polski

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2024 05:46
Norblin przybył do Polski na zaproszenie książąt Czartoryskich. Przeżył tutaj trzydzieści lat, podczas których stał się polskim patriotą, a jego potomkowie osiedli w Warszawie, gdzie przez wiele lat prowadzili fabrykę wyrobów metalowych.
Jan Piotr Norblin na tle swojego najsłynniejszego obrazu, Wieszania zdrajców
Jan Piotr Norblin na tle swojego najsłynniejszego obrazu, "Wieszania zdrajców"Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

23 lutego 1830 roku zmarł w Paryżu Jan Piotr Norblin, francuski malarz, rysownik i grafik, który przez znaczną część swojego życia był związany z Polską.

Podróże po Europie

Jeszcze przed rozpoczęciem formalnej edukacji artystycznej zdobywał pierwsze szlify w malarstwie. Jego wzorem artystycznym były sielankowe obrazy Antoine'a Watteau. Uczył się także pod okiem Francesco Casanovy - brata Giacoma, który był słynny awanturnikiem i uwodzicielem.

Norblin w 1769 roku rozpoczął studia na Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby w Paryżu. Po ich ukończeniu wojażował po europejskich krajach, wzorem popularnych w ówczesnej epoce tzw. grand tour, podczas których młodzi zdobywali obycie i wiedzę. W trakcie pobytu w Anglii poznał polską parę książęcą Adama i Izabelę Czartoryskich, którzy zatrudnili go jako swojego nadwornego malarza.

Roslin_Izabela_Czartoryska 663.jpg
Izabela Czartoryska - od trzpiotki do patriotki

Na służbie u Czartoryskich

Przyjechał do Rzeczpospolitej wraz z Czartoryskimi w 1774 roku. Spędzał czas w ich rezydencjach – w pałacu w Puławach, pałacu na Powązkach oraz Błękitnym w Warszawie czy malowniczej rezydencji w Arkadii pod Nieborowem – gdzie malował obrazy i kształcił artystycznie dzieci Czartoryskich. Dobrze odnalazł się w nowym kraju i już po dwóch latach pobytu poślubił Polkę Marię Tokarską, z którą spłodził kilkoro dzieci.

Twórczość Jana Piotra Norblina z tego okresu przedstawiała przede wszystkim sielankowe obrazy z życia polskiej magnaterii, w których widać inspirację dziełami jego pierwszego mistrza Antoine'a Watteau. Rozpoczął też pracę nad rysunkami z serii typów polskich, przedstawiających charakterystycznych mieszkańców Rzeczpospolitej Obojga Narodów, które kontynuował do końca życia.

"Szlachcic polski" - rysunek Jana Piotra Norblina. Foto: Wikimedia Commons/dp "Szlachcic polski" - rysunek Jana Piotra Norblina. Foto: Wikimedia Commons/dp

Polski patriota

Na przełomie lat 80. i 90. XVIII wieku dał dowód swojego przywiązania do Polski, co znalazło odzwierciedlenie w zmianie tematyki jego dzieł. Rzeczpospolita Obojga Narodów rozpaczliwie broniła się przed zakusami zaborców, co wiernie dokumentował Norblin, który wówczas wykonał rysunki przedstawiające uchwalenie konstytucji 3 maja oraz bitwy insurekcji kościuszkowskiej.

– Norblin rozpoczynał od twórczości stylizowanej, a w pewnym momencie stał się kronikarzem dziejów – powiedział Krzysztof Wittels, potomek Jana Piotra Norblina, w audycji Polskiego Radia z 2010 roku.


Posłuchaj
20:31 potomkowie malarza - norblinowie (1)___102_10_ii_tr_0-0_112813960b9a93a6[00].mp3 – Jan Piotr Norblin był pierwszą osobą z rodziny, która przyjechała do Polski – mówił Krzysztof Wittels, twórca Wirtualnego Muzeum Fabryki Norblina, w audycji Witolda Malesy z cyklu "Słynne rody i rodziny". (PR, 20.02.2010)

 

"Zaprzysiężenie Konstytucji 3 Maja, 1791" - rysunek Jana Piotra Norblina. Foto: Wikimedia Commons/dp "Zaprzysiężenie Konstytucji 3 Maja, 1791" - rysunek Jana Piotra Norblina. Foto: Wikimedia Commons/dp

O jego zaangażowaniu świadczy fakt, że dostał przepustkę, która umożliwiała mu swobodne przemieszczanie się do obozu Kościuszki pod Warszawą i samemu próbował dołączyć do wojska. Jego podpis widnieje także na karcie akcesu mieszkańców Księstwa Mazowieckiego do Aktu Powstania Narodowego pod naczelnictwem Tadeusza Kościuszki z dnia 19 kwietnia 1794 roku. Powstańcza scena stała się tematem najsłynniejszego obrazu malarza, czyli "Wieszania zdrajców".

Norblin w tym czasie mieszkał w Warszawie i inspirował się nie tylko wielkimi politycznymi wydarzeniami, ale też życiem miasta - wśród jego dzieł z tego okresu można znaleźć pejzaże stolicy.

Po trzecim rozbiorze Polski opuścił Warszawę i osiadł w Puławach, gdzie tworzył dalej pod patronatem księżnej Izabeli Czartoryskiej. Wyjechał z Polski w 1804 roku i do dnia swojej śmierci pozostał we Francji, gdzie na podstawie przywiezionych ze sobą szkiców dalej malował obrazy i rysunki związane z pobytem w Rzeczpospolitej. Zmarł 23 lutego 1830 roku w Paryżu.

sa

Czytaj także

Stanisław August Poniatowski. Ostatni król Polski

Ostatnia aktualizacja: 12.02.2024 05:46
12 lutego 1798 roku zmarł król Stanisław August Poniatowski. Jednym z największych osiągnięć tego władcy było zwołanie Sejmu Czteroletniego i uchwalenie Konstytucji 3 maja w 1791 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Marcello Bacciarelli – nadworny malarz króla Stanisława Augusta

Ostatnia aktualizacja: 16.02.2024 05:40
Wybitnym malarzem nie był, ale to dzięki niemu mamy słynny poczet królów polskich. Król Stanisław August Poniatowski nadał mu nawet szlachectwo polskie i własny herb.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Canaletto młodszy - malarz Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 30.01.2024 05:35
Urodzony we Włoszech Bernardo Bellotto zwany Canalettem młodszym, nie spodziewał się tego, że swoją karierę zawodową zwiąże z Warszawą. Na swych obrazach uwiecznił stolicę Polski w momencie jej rozkwitu w XVIII wieku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Teatr Stanisławowski. Dworskie dramaty wśród pomarańczy

Ostatnia aktualizacja: 06.09.2024 06:00
Dokładnie 236 lat temu, 6 września 1788 roku, w Starej Pomarańczarni w warszawskich Łazienkach otwarto teatr dworski króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ta unikatowa w światowej skali przestrzeń do dziś służy narodowej scenie.
rozwiń zwiń