Odkrycia dokonali archeolodzy z Uniwersytetu w Göteborgu. Od 2010 roku w ramach The Söderberg Expedition przeprowadzili kilka rund wykopalisk na Cyprze. W 2018 roku archeolodzy odkryli dwa grobowce w formie podziemnych komór, z dużą liczbą ludzkich szkieletów. Z kośćmi trzeba było obchodzić się bardzo ostrożnie, ze względu na kruchość spowodowaną tym, że spędziły one 3000 lat w słonej glebie, dlatego badania trwały blisko cztery lata.
Odkryto grobowiec skarbnika Ramzesa II, jednego z najpotężniejszych faraonów
Grobowiec elit
Oprócz szkieletów 155 osób, zespół znalazł również 500 artefaktów. Szkielety i rytualne przedmioty pogrzebowe leżały w warstwach jedna na drugiej, co pokazuje, że grobowce były używane przez kilka pokoleń.
- Znaleziska wskazują, że są to grobowce rodzinne dla elity rządzącej w mieście. Znaleźliśmy m.in. szkielet pięciolatki ze złotym naszyjnikiem, złotymi kolczykami i złotą tiarą. Prawdopodobnie było to dziecko potężnej i bogatej rodziny - mówi kierujący wykopaliskami prof. Peter Fischer.
Wśród znalezisk jest biżuteria i inne przedmioty wykonane ze złota, srebra, brązu, kości słoniowej i kamieni szlachetnych oraz bogato zdobione naczynia z wielu kultur.
- Znaleźliśmy również ceramicznego byka. Ciało tego wydrążonego byka ma dwa otwory: jeden na grzbiecie, aby napełnić go płynem, prawdopodobnie winem, i jeden przy nosie, aby się z niego napić. Najwyraźniej w komnacie urządzali uczty, by uczcić swoich zmarłych - wskazywał badacz.
Złota tiara znaleziona w grobowcu. Fot.: Peter Fischer, Teresa Bürge/Uniwersytet w Göteborgu/EurekaAlert!/dp
Wiadomość sprzed tysiącleci
Jednym ze szczególnie ważnych znalezisk jest pieczęć w kształcie cylindra wykonana z hematytu, zapisaną pismem klinowym z Mezopotamii. Dzięki temu naukowcy byli w stanie ją odczytać.
- Tekst składa się z trzech wierszy i wymienia trzy imiona. Jednym z nich jest Amurru, bóg czczony w Mezopotamii. Dwaj pozostali to historyczni królowie, ojciec i syn, których ostatnio udało nam się odnaleźć w innych tekstach na glinianych tabliczkach z tego samego okresu, czyli z XVIII w. p.n.e. Obecnie próbujemy ustalić, dlaczego pieczęć trafiła na Cypr ponad 1000 kilometrów od miejsca, w którym została wykonana - wskazuje prof. Peter Fisher.
Ważny ośrodek handlowy
Wśród znalezisk znajduje się karneol, czerwony kamień szlachetny z Indii, niebieski kamień szlachetny, lapis lazuli, z Afganistanu oraz bursztyn z okolic Morza Bałtyckiego, co pokazuje, że miasto pełniło centralną rolę w handlu w epoce brązu. Złota biżuteria, wraz ze skarabeuszami (amulety w kształcie chrząszczy z hieroglifami) i szczątkami ryb przywiezionymi z doliny Nilu, wskazują na intensywny handel z Egiptem.
Porównując artefakty z podobnymi znaleziskami z Egiptu, archeolodzy byli również w stanie datować biżuterię.
Egipska biżuteria z motywem kwiatu lotosu. Fot.: Peter Fischer, Teresa Bürge/Uniwersytet w Göteborgu/EurekaAlert!/dp
- Badania porównawcze pokazują, że większość przedmiotów pochodzi z czasów Nefertiti i jej męża Echnatona około 1350 roku p.n.e.. Dowodzi tego m.in. znaleziony przez nas złoty wisiorek: kwiat lotosu z inkrustowanymi kamieniami szlachetnymi. Nefertiti nosiła podobną biżuterię - mówi kierownik badań.
Ważne są również znaleziska ceramiczne.
- Sposób, w jaki ceramika zmieniała z czasem swój wygląd i jak zmieniał się materiał, z którego ją wykonywano, pozwala nam datować ją i badać związki, jakie ówcześni ludzie mieli z otaczającym ich światem. To co mnie najbardziej fascynuje to szeroko zakrojona sieć kontaktów, jaką mieli 3400 lat temu - dodaje badacz.
Odnalezione w grobowcu naczynie ceramiczne z motywem rydwanów. Fot.: Peter Fischer, Teresa Bürge/Uniwersytet w Göteborgu/EurekaAlert!/dp
Następnym krokiem będzie analiza DNA szkieletów.
- To ujawni, jak poszczególne osoby są ze sobą spokrewnione i czy byli wśród nich imigranci z innych kultur, co nie jest wykluczone, biorąc pod uwagę rozległe sieci handlowe - mówi Peter Fischer.
EurekaAlert!/bm
