Maszyny parowe, stalowe mosty
W sumie to nazwisko mówi dosłownie wszystko o dzisiejszym jubilacie. Znany jest co najmniej na trzech kontynentach, ale pamiątki po nim w postaci słynnej Wieży Eiffla i równie znanej Statuty Wolności rozpoznawane są na całym świecie. Ten wybitny inżynier urodził się mniej więcej w połowie drogi między Paryżem a Genewą i choć do Genewy w Szwajcarii droga była nieco krótsza, to jednak Dijon znajduje się w obrębie Francji.
Na świat przyszedł w rodzinie Bonickhausen dit Eiffel jako Alexandre Gustave. Jego przodkowie opuścili wcześniej rodzinne strony gór Eifel, znajdujących się w Niemczech, nieopodal granicy z Holandią, Belgią i Luksemburgiem, w trójkącie między Akwizgranem, Kolonią i Trewirem. Jako naukę wiodącą na studiach wybrał chemię w słynnej École Centrale de Paris... i dopiero po studiach zainteresował się metalurgią, choćby z uwagi na łatwość w zdobyciu pracy w szybko rozwijającej się gałęzi przemysłu, jaką stawało się kolejnictwo. Kolejno zajmował się budową maszyn parowych, by następnie bardziej zainteresować się konstrukcjami dla kolejnictwa. Tu właśnie pierwszy raz zaprojektował mosty stalowe.
Mosty jak stalowe zabawki
Pierwszym z nich był skonstruowany już w wieku 25 lat stalowy most w Bordeaux, znany jako słynny Passerelle Eiffel lub Pont ferroviaire Saint-Jean. Piękna konstrukcja, wyglądająca nieco jak stalowa zabawka złożona z klocków, długa i prosta, na wielu wspornikach, w formie kratowanego pudełka sprawiała dziwne wrażenie niesamowitej lekkości przy tak dużym nagromadzeniu stali. Te kolejowe mosty w niedługim czasie stały się jego wizytówką i wizytówką firmy, którą założył w 1866 roku.
Kolejne mosty powstawały nie tylko we Francji, bo to i most Maria Pia nad rzeką Duero w Porto (Portugalia), wiadukt Garabit nad rzeką Truyère w Masywie Centralnym we Francji, most kolejowy przerzucony przez rzekę Dyję w Znojmie na Morawach, most kolejowy nad rzeką Prut na granicy Rumunii i Mołdawii czy Pont de les Peixateries Velles nazywany mostem Eiffla nad rzeką Onyar w hiszpańskiej Gironie.
Most w Bordeaux we Francji zaprojektowany przez Eiffela w 1900 roku. Źr. Wikipedia/domena publiczna
Wszystkie te konstrukcje można obejrzeć na żywo i w Internecie, a warto, bo inne budowle Eiffla są już wszystkim świetnie znane. Choć nieco mniej się mówi o budynkach, dla których stalowe konstrukcje projektował wybitny inżynier. Tu chyba najłatwiej byłoby nam obejrzeć niesamowitą bryłę dworca kolejowego w węgierskim Budapeszcie - wystarczy jedynie zajechać na dworzec Nuygati w stolicy Węgier.
Inne konstrukcje są już nieco dalej, bo to i Casa de Ferro w peruwiańskim Iquitos, i żelazny pałac El Palacio de Hierro w meksykańskiej Orizabie, ale też struktura metalowa rotundy la Ruche w Paryżu, kultowym miejscu malarskich pracowni Modiglianiego, Soutine i Chagalla.
Wieża Eiffla jak Statua Wolności
Czytaj także:
Wieża Eiffla - najbardziej rozpoznawalna budowla na świecie
Niezależnie od tych wszystkich dzieł Gustave Eiffel na zawsze pozostanie nieśmiertelny dzięki dwóm budowlom stojącym "u wrót dwu wielkich światów" jak określają je historycy cywilizacji... jedną jest słynna Wieża Eiffla w Paryżu - niejako symbol Starego Świata, kolebki kultury i cywilizacyjnych początków, a drugą Statua Wolności w Nowym Jorku, stojąca u wrót Nowego Świata, świata rozwoju demokracji, wolności umysłów i postępu cywilizacyjnego. Co ciekawe, Statua była dziełem wcześniejszym i powstała przed rokiem 1884, a jej uroczyste odsłonięcie nastąpiło 28 października 1886 roku. Oczywiście Eiffel był projektodawcą i wykonawcą stalowej konstrukcji całego pomnika, którego artystycznym twórcą był francuski rzeźbiarz Frédéric Auguste Bartholdi. Niezależnie od chwały Bartholdiego, to nazwisko Eiffla buduje całą historię tego postumentu.
Schemat wycieczek po Wieży Eiffla pokazany na wystawie z 1889 roku. Źr. WIkipedia/domena publiczna
Natomiast słynna Wieża Eiffla - spolszczona forma pisana tej budowli, bo normalnie nazywa się po francusku "Tour Eiffel" - była budowana w latach 1887-1889, a jej przeznaczeniem była prezentacja podczas paryskiej wystawy światowej w 1889 roku. Zachwytom nie było końca, tym bardziej, że w owym czasie była to najwyższa budowla wzniesiona przez człowieka na świecie. Francuzi szczególnie upodobali sobie nadawać piękne nazwy swoim sztandarowym budowlom... nazwy odnoszące się do postaci kobiecych - jak choćby słynna katedra Notre-Dame - tak i Wieża otrzymała swój przydomek: "La Dame de fer", czyli Żelazna Dama.
Wspomnijmy zatem dzisiaj tego wybitnego konstruktora i inżyniera, bo jego działa nie dają o nim zapomnieć.
PP
