Historia

Jadwiga Kuryluk. Mistrzyni charakterystycznych ról epizodycznych

Ostatnia aktualizacja: 30.04.2022 05:35
Jadwiga Kuryluk, a właściwie Jadwiga Kuryluk-Cebrzyńska, stworzyła wiele niezapomnianych kreacji, zwłaszcza w adaptacjach filmowych znanych powieści. Podczas wojny działała w konspiracji, a w czasie Powstania Warszawskiego walczyła w szeregach Armii Krajowej. Zmarła 30 kwietnia 1995 roku.
Jadwiga Kuryluk w przedstawieniu Nasze miasto Thorntona Wildera w Teatrze Narodowym w Warszawie, 1939 r.
Jadwiga Kuryluk w przedstawieniu "Nasze miasto" Thorntona Wildera w Teatrze Narodowym w Warszawie, 1939 r. Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe/dp

Jadwiga Kuryluk zadebiutowała w 1936 roku w spektaklu na podstawie "Klubu Pickwicka" Karola Dickensa u boku samego mistrza Aleksandra Zelwerowicza. Potem zagrała Zuzię w przedstawieniu Aleksandra Fredry "Damy i Huzary" i Dunię w sztuce Antoniego Czechowa "Wiśniowy sad". Przed wybuchem II wojny światowej występowała w teatrach warszawskich: Polskim, Narodowym i Nowym.

Po wojnie związana była z teatrami: Ludowym im. Wojciecha Bogusławskiego w Lingen (1945-1946), Miejskim w Jeleniej Górze (1947-1948) oraz warszawskimi: Rozmaitości (1948-1949 i 1972-1976), Nowej Warszawy (1949-1955), Młodej Warszawy (1955-1957) i Klasycznym (1957-1972).

Na dużym ekranie po raz pierwszy wystąpiła w roli gościa hrabiny Róży w filmie psychologicznym "Pożegnania" w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa. Ponadto stworzyła szereg epizodycznych kreacji charakterystycznych w ekranizacjach znanych powieści: "O dwóch takich co ukradli księżyc" w reż. Jana Batorego w roli matki Nieboraka; w "Wielkiej miłość Balzaka" w reż. Jerzego Stefana Stawińskiego jako pasażerka statku; w "Nocach i dniach" w reż. Jerzego w roli Ludwiczki; w "Doktorze Judymie" w reż. Włodzimierza Haupego jako ciotka Judymów czy w "Granicy" w reż. Jana Rybkowskiego w roli żony niespełnionego poety w salonie Kolichowskiej.

Jadwiga Kuryluk zagrała również postać Antoniny Serce, matki tytułowego bohatera, w serialu Radosława Piwowarskiego "Jan Serce" i pojawiła się jako matka odprowadzana na lotnisko w klasycznej komedii Stanisława Barei "Miś".


Posłuchaj
19:55 miś_pr iii.mp3 Stanisław Tym i Bolesław Michałek opowiadają o filmie "Miś" w audycji "Po drugiej stronie kamery" autorstwa Anny Fuksiewicz (PR3, 26.05.1981)

Scena na lotnisku, podobnie jak wiele innych z filmu "Miś", na zawsze weszła do historii polskiej kinematografii, a wygłaszane w niej dialogi przeniknęły do języka potocznego.

Youtube

Podczas okupacji Jadwiga dorabiała jako kelnerka warszawskiej kawiarni "U Aktorek", ponadto działała w konspiracji i brała udział w tajnych próbach sztuki Jeana Giraudoux "Wojny trojańskiej nie będzie" z myślą o wystawieniu jej po wojnie.

W czasie Powstania Warszawskiego walczyła w szeregach Armii Krajowej w randze podporucznika w I Obwodzie "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej, zgrupowanie "Bartkiewicz",  1. kompania (dawny pluton 1114), następnie Komenda Placu Warszawa-Południe.


Posłuchaj
17:07 63 dni powstańczej warszawy_parasol.mp3 Żołnierki i żołnierze Batalionu Parasol opowiadają o walkach w Powstaniu Warszawskim w audycji archiwalnej "63 dni powstańczej Warszawa (PR, 9.08.1981)

Wywieziona i internowana w obozie w Niemczech po wkroczeniu aliantów nawiązała kontakt z Leonem Schillerem i występowała w jego teatrze, objeżdżając polskie ośrodki na terenie Niemiec. Stamtąd przedostała się do Anglii i dołączyła do armii generała Władysława Andersa. Do Polski wróciła 1 sierpnia 1947 roku.

ag


Czytaj także

Ludwik Sempoliński – wielki artysta małych scen

Ostatnia aktualizacja: 18.08.2024 05:40
Był niezmordowany. Kiedy jego uczniowie padali ze zmęczenia podczas ćwiczeń, on nadal pokazywał im kolejne kroki. Pasję tę było widać również podczas jego niezapomnianych występów na scenach teatralnych i kabaretowych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Adolf Dymsza. Przedwojenny mistrz komedii

Ostatnia aktualizacja: 20.08.2024 05:49
– To, co robił Dodek na scenie, ekranie filmowym, to były autentyczne dzieła sztuki, wręcz arcydzieła – można usłyszeć w audycji Polskiego Radia o Adolfie Dymszy, zwanym "polskim Chaplinem". Dziś mija 50. rocznica śmierci tego popularnego aktora.  
rozwiń zwiń
Czytaj także

Danuta Szaflarska. "Aktorka z życia wzięta"

Ostatnia aktualizacja: 19.02.2024 05:45
– W teatrze i w życiu była osobą, która niczego nie grała. Ona po prostu była – mówił o niej reżyser Maciej Englert. Siedem lat temu zmarła Danuta Szaflarska, jedna z pierwszych powojennych gwiazd filmowych. Jej kariera aktorska trwała prawie 80 lat. Miała na koncie około stu ról teatralnych. W czasie Powstania Warszawskiego była łączniczką Armii Krajowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Kobuszewski. Zmarnowany talent "polskiego Charliego Chaplina"

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2024 05:40
Jeden z najwybitniejszych polskich aktorów i komików nie miał łatwego startu. Jan Kobuszewski dwa razy zdawał do szkoły aktorskiej, bo za pierwszym razem nie został przyjęty. Miał na swoim na koncie role w ponad 30 filmach i prawie 60 lat pracy zawodowej. Dziś wspominamy 90. rocznicę urodzin tego znakomitego aktora.
rozwiń zwiń