Dwie dekady po przybyciu do Rzymu pierwszych Szwajcarów okazało się, jak słuszna była decyzja papieża Juliusza II.
Historia papieskiej Gwardii Szwajcarskiej sięga średniowiecza
- W roku 1527 toczyła się wojna między Francją a Niemcami. Niemiecki król Karol V Habsburg atakował władcę francuskiego Franciszka I, który zajął Italię. Papież Klemens VII opowiedział się po stronie Franciszka. To spowodowało, że 6 maja wojska niemieckie wkroczyły do Rzymu i splądrowały miasto. Dotarły na Watykan. Papieża broniła Gwardia Szwajcarska. Ze 189 gwardzistów przeżyło tylko 42. Tak dzielnie walczyli w obronie Klemensa - wyjaśniał w radiowej Jedynce ks. prof. Henryk Małecki, historyk Kościoła.
W swej ponad 500-letniej historii Gwardia Szwajcarska stoczyła tylko jedną bitwę, ale zadanie, którego się podjęli, wypełnili w całości - uchronili papieża Klemensa i pomogli mu przedostać się sekretnym przejściem z Watykanu do zamku Świętego Anioła.
Na pamiątkę tergo wydarzenia 6 maja w Watykanie obchodzone jest Święto Gwardii Szwajcarskiej. Tego dnia papież odbiera również przysięgę od nowych gwardzistów. Obecnie (2022 r.) formacja Gwardii liczy 135 żołnierzy, a przysięgę złoży 36 rekrutów. Przysięga odbywa się w charakterystyczny sposób - żołnierz kładzie lewą rękę na sztandarze gwardii, na którym widnieje herb papieża, prawą zaś, wyciąga do góry i pokazuje trzy palce - na znak Trójcy Świętej.
VaticanNews/Youtube
- 6 maja to niesamowity dzień, wielkie święto. To serce życia Gwardii Szwajcarskiej i bardzo ważny dzień dla całego Watykanu. To uroczystość, która tak naprawdę zaczyna się już trzy dni wcześniej w koszarach Gwardii. To spektakularne wydarzenie i dzień, który dla gwardzisty zawsze pozostanie w jego sercu - mówi Magdalena Wolińska-Riedi, która wyszła za mąż za gwardzistę i żyje w Watykanie.
27:01 Gwardia Wolińska 14 wrzesień 2019 05_05_53.mp3 Magdalena Wolińska-Riedi opowiada o Gwardii Szwajcarskiej, o tym, jak żyje się w Watykanie i jak to jest mieć za sąsiada papieża Franciszka w audycji "Kultura przy kawie" autorstwa Martyny Podolskiej (PR1, 14.09.2019)
Gwardia tylko szwajcarska
W Gwardii służą wyłącznie Szwajcarzy, katolicy o nienagannej opinii (pochodzą głównie z kantonów katolickich). W momencie zaprzysiężenia muszą być kawalerami, odbyć zasadniczą służbę wojskową w armii swego kraju. Kandydat na gwardzistę powinien być w wieku 19-30 lat i dysponować wzrostem najmniej 174 centymetrów. Służba trwa najkrócej 26 miesięcy (z możliwością przedłużenia). Ponieważ w kantonie Ticino urzędowym językiem jest włoski, więc na tamtejszych poligonach odbywają się ćwiczenia gwardzistów.
Przysięga gwardzisty Fot. Eric Vandeville/ABACA/PAP
- W XV i XVI wieku była moda na takie gwardie. Posiadali je władcy Hiszpanii, Italii i Niemiec – wyjaśniał ks. prof. Henryk Małecki. Jest teoria mówiąca, że Szwajcar był niejako dodatkiem do wytwarzanego i eksportowanego przez szwajcarskie manufaktury uzbrojenia, bo zatrudniano go z pełnym wyposażeniem. Zwłaszcza, że w Szwajcarii obowiązywało prawo, które pozwalało na dziedziczenie gospodarstw jedynie przez najstarszego syna, aby nie dochodziło do rozdrabniania majątków. Więc inni synowie musieli szukać źródeł utrzymania na własną rękę.
Gwardziści pełnią warty w różnych częściach Watykanu, głównie przy bramach wjazdowych i w okolicach papieskich apartamentów. Typowym uzbrojeniem żołnierza jest halabarda i miecz. Oficerowie posiadają również pistolety, które są ich uzbrojeniem podczas pełnienia służby nocnej. Świetne wyszkolenie zawdzięczają odbywanym regularnie ćwiczeniom. Ich dewizą jest: "Tapfer und Treu " - "Dzielny i Wierny". W cywilnych ubraniach stanowią również ochronę papieża podczas jego pielgrzymek.
07:08 500 lat gwardii papieskiej.mp3 Rozmowa Kacpra Kaliszewskiego z księdzem Henrykiem Małeckim o dziejach najmniejszej armii świata, chroniącej głowę Kościoła rzymsko-katolickiego w audycji "Sygnały dnia". (PR1, 21.01.2006)
Mity na temat mundurów
Gwardia Szwajcarska, nazywana też najmniejszą armią świata, formalnie nie jest jednostką wojskową, ale policyjną. Dlatego jej członkowie mogą stacjonować w obcym państwie, jakim jest Watykan. Szwajcarscy żołnierze, podobnie jak polscy, nie mogą pełnić służby wojskowej dla innego kraju.
Kolory galowych mundurów - żółto-granatowo-czerwone - nawiązują do barw herbowych rodziny Medyceuszy, z której pochodził, uratowany przez Szwajcarów papież Klemens VII. Mundurów nie zaprojektował - jak bywa niekiedy podawane - Michał Anioł, ich wygląd zmieniał się przez wieki wraz z mijającymi epokami. Obecne stroje stworzył w 1914 roku Jules Repond, dowódca gwardii w latach 1910-1925.
ag
