Historia

Szwedzki parlamentarzysta chce oddać Polsce zrabowany w XVII w. przez Szwedów cenny dokument

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2022 05:40
Bjoern Soeder, parlamentarzysta prawicowej partii Szwedzcy Demokraci, zaproponował oddanie Polsce "Statutu Łaskiego" z 1506 roku, dokumentu wpisanego na listę UNESCO, a zrabowanego przez Szwedów podczas potopu szwedzkiego (1655-1660).
Warszawa, listopad 2016 roku. Statut Łaskiego z 1506 r., który znalazł się na Polskiej Liście Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata. Uroczystości wręczenia certyfikatów towarzyszyła wystawa, na której zostały zaprezentowane oryginały i faksymile wyróżnionych obiektów
Warszawa, listopad 2016 roku. Statut Łaskiego z 1506 r., który znalazł się na Polskiej Liście Krajowej Programu UNESCO "Pamięć Świata". Uroczystości wręczenia certyfikatów towarzyszyła wystawa, na której zostały zaprezentowane oryginały i faksymile wyróżnionych obiektówFoto: PAP/Jacek Turczyk

Inicjatywa Bjoerna Soedera

W pisemnym zapytaniu do szefowej szwedzkiej dyplomacji Ann Linde polityk poprosił o "podjęcie inicjatywy na rzecz zwrotu Statutu Łaskiego ze względu na wagę tego dokumentu dla Polski oraz sposób, w jaki Polska działa na rzecz bezpieczeństwa naszego kraju". Polski parlament jako jeden z pierwszych ratyfikował przyjęcie Szwecji oraz Finlandii do NATO.

Bjoern Soeder przypomniał, że na świecie zachowały się tylko dwa "Statuty Łaskiego": jeden znajduje się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, drugi egzemplarz przechowywany jest w Szwecji, "po tym, jak został zrabowany przez Szwedów w XVII wieku wraz z innymi bezcennymi skarbami polskiej kultury".

Parlamentarzysta dodał, że "Statuty Łaskiego mają szczególne znaczenie w Polsce, będąc pierwszymi ilustrowanym drukami w tym kraju".

Szwedzkie MSZ powiadomiło PAP, że odpowie na zapytanie parlamentarzysty do 26 lipca 2022 r.

Zbiór praw Królestwa Polskiego

"Statut Łaskiego" z 1506 roku (uchwalony w 1505 roku) to pierwszy ogłoszony drukiem zbiór praw Królestwa Polskiego. W księdze zebrano m.in. dekrety królewskie, konstytucje sejmowe i traktaty międzynarodowe, a także prawo miejskie magdeburskie.

Statut, wydany na polecenie króla Aleksandra Jagiellończyka, został zainicjowany i opracowany przez kanclerza koronnego Jana Łaskiego (stąd późniejsza nazwa zbioru), w latach 1510-1531 arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski.

Wielką, ponad 1000 stron liczącą księgę, wydano w nakładzie ok. 150 egzemplarzy. Król otrzymał specjalny, bogato ilustrowany i opatrzony pieczęcią koronną egzemplarz, który przechowywany był w skarbcu na Wawelu, w Archiwum Skarbu Koronnego, a obecnie znajduje się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.

W połowie XVII w., podczas potopu szwedzkiego (1655-1660), jeden z egzemplarzy "Statutu" został, wraz z innymi bezcennymi skarbami kultury polskiej, zagrabiony przez Szwedów. Do dziś nie powrócił do Polski.

***

Czytaj także:

***

Bjoern Soeder jest jednym z czołowych polityków prawicowej partii Szwedzcy Demokracji, trzeciej siły w parlamencie Szwecji Riksdagu. W latach 2014-18 był drugim wiceprzewodniczącym izby. Polityk jest delegatem do OBWE, znany jest z zainteresowania polskimi sprawami, w mediach społecznościowych publikował zdjęcia ze spotkań z ambasador RP w Sztokholmie Joanną Hofman.

PAP/jp

Czytaj także

Nihil Novi, czyli nic o nas bez nas

Ostatnia aktualizacja: 30.05.2024 05:40
30 maja 1505 roku, podczas obrad Sejmu w Radomiu uchwalono konstytucję Nihil Novi. Jej wprowadzenie uważa się często za początek demokracji szlacheckiej w Polsce.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Potop szwedzki. Zaatakowali skonfliktowaną Rzeczpospolitą

Ostatnia aktualizacja: 17.12.2019 21:10
W czasie potopu szwedzkiego pod koniec 1655 roku miało miejsce oblężenie Jasnej Góry. Okazuje się, że badania historyków z XX wieku weryfikują wersję Henryka Sienkiewicza przedstawioną w "Potopie". 
rozwiń zwiń