Kierownik chełmskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie Paweł Wira poinformował, że groby z okresu od XIII do XX w. odnaleziono na placu budowy obiektu usługowo-biurowego przy ul. Lwowskiej 20 w Chełmie. Inwestycji towarzyszą badania archeologiczne, podczas których odkryto 19 grobów.
- Niektóre groby były uszkodzone w stropie, w partii nóg lub głowy w wyniku prowadzonych wcześniej inwestycji. Pochówki miały układ wschód-zachód - z wyjątkiem jednego w układzie północ-południe – podał Wira.
Groby w większości były nowożytne, bez wyposażenia.
- W zasypiskach znaleziono zabytkową ceramikę z XIII-XVII/XVIII w. oraz artefakty z XIX i XX w. Pochówki najprawdopodobniej były trumienne, co potwierdzają metalowe ćwieki, drewno niestety nie zachowało się – przekazał.
Groby dorosłych, dzieci, żołnierza i... Scyta?
Wśród pochówków znaleziono zarówno groby dorosłych, jak i dzieci.
- Jeden grób jest grobem żołnierza prawdopodobnie z okresu II wojny światowej. Przy szczątkach ułożonych twarzą do dołu, znaleziono klamerkę – poinformował.
Zdaniem kierownika delegatury najciekawszy i wyjątkowy pod względem wyposażenia pochówek jest grobem prawdopodobnie pradziejowym.
- Jest to grób podwójny szkieletowy, ciałopalny w "nogach", częściowo uszkodzony podczas prac związanych z wykonanym w przeszłości przyłączem. Przy szczątkach znaleziono dwa fragmenty ceramiki słabo wypalonej, z grubą domieszką, prawdopodobnie stanowiącej fragmenty urny – przekazał.
Jak dodał, w grobie zorientowanym w układzie północ-południe odnaleziono - poza szkieletem - dużo pozostałości ludzkich kości (ok. 70-80 dkg) i ozdoby z brązu, które wstępnie zakwalifikowano jako zausznice gwoździowate, być może związane z kulturą scytyjską (od VII w. p.n.e. do III w. p.n.e.).
- Ze względu na wyjątkową wartość historyczną i naukową grób będzie poddany dodatkowej analizie antropologicznej – zapowiedział Wira.
Konserwator spodziewa się odnalezienia kolejnych pochówków w miarę poszerzania obszaru robót ziemnych na północ, czyli w kierunku historycznego centrum Chełma.
Czytaj także:
Nieznane cmentarzysko
Jak podał, na terenie budowy wcześniej funkcjonował dworzec PKS, a w okresie międzywojennym – targowica, czyli miejskie targowisko. O istnieniu w tym miejscu pochówków, cmentarzyska lub cmentarza – wskazał konserwator – nie wspominają źródła archiwalne ani kartograficzne.
Zdaniem konserwatora odnalezienie pochówków położonych 200-300 m od centrum miasta to duża sensacja archeologiczna i historyczna.
- Sięgając do okryć archeologicznych z ostatnich ok. 100 lat tak blisko miasta w ogóle nie mieliśmy pochówków. To duża sensacja archeologiczna i historyczna – podkreślił.
Wira przypomniał, że groby w tym miejscu znaleziono po raz pierwszy w 2010 roku podczas badań archeologicznych towarzyszących instalacji przyłączy między ul. Lwowską a dworcem PKS.
- Wówczas odkryto sześć grobów, które wyeksplorowano częściowo – stwierdził konserwator.
Jak dodał, w zasypiskach grobów odnaleziono wówczas ceramikę datowaną na trzy okresy: XIV-XV w., XV-XVI w. i XVI-XVIII w.
Pracami archeologicznymi kieruje mgr Ernest Kamiński we współpracy z mgr Karoliną Bucką.
PAP/Piotr Nowak/bm
