Kair – stolica świata arabskiego

"Najwspanialsza metropolia świata, ogród wszechświata, miejsce, w którym spotykają się narody, ludzkie mrowisko, stolica islamu, siedziba władzy” – pisał o Kairze Ibn Chaldun, jeden z najwybitniejszych średniowiecznych historyków świata arabskiego.

Meczet Muhammada Alego w Kairze, foto: wikipedia/kallerna/lic. CC

Położona nad Nilem stolica Egiptu - Kair jest miastem, które robi ogromne wrażenie na każdym turyście, kupcu czy dyplomacie. Miasto to przede wszystkim zaskakuje przybysza swoim ogromem. Nie ma dokładnych statystyk na temat liczby ludności (około 9 mln), która nie jest stała. Codziennie przybywa tu tysiąc nowych mieszkańców.
To największe miasto Afryki i Bliskiego Wschodu zostało założone 8 sierpnia 969 roku. - W całej swojej historii pretendowało ono i nadal pretenduje do miana roli stolicy świata arabskiego – mówił konserwator zabytków dr Andrzej Misiorowski.
Kair swoją nazwę otrzymał u schyłku X wieku, w 966 roku, od nazwy planety, która w tym czasie była w zenicie. Był to Mars, którego arabska nazwa brzmi Al-Kahira.
Tereny zamieszkiwane od czasów prehistorycznych
Kair został założony obok wcześniej istniejących osiedli czy wręcz miast. Jego teren zamieszkany był już w okresie neolitu. W pobliżu leżała stolica Starego Państwa – Mempfis oraz miejscowość Giza (nekropolia władców egipskich IV dynastii) dziś dzielnica Kairu. W I wieku p.n.e. Rzymianie zbudowali tu potężną twierdzę Babylon. Została ona zdobyta w 641 roku przez Amr Ibn al-Asa i stanowiła przedmieście założonego już arabskiego miasta Al-Fustad.
Pod koniec IX wieku zaczęła się budowa nowej część miasta - Askar (dzielnica rezydencjonalna). Kiedy w 969 roku tereny te zajęły wojska berberyjskie w imieniu Fatymidów, 8 sierpnia założono tu nowe miasto Al-Kahira (Kair). Od 973 stało się ono stolicą Egiptu, a Fustat nazywa się odtąd Starym Kairem. Kolejni władcy nie przebudowywali miast zastanych po swoich poprzednikach lecz w sąsiedztwie zakładali nowe stolice.
W tamtych czasach Kair był jednym z największych miast Wschodu. Rządzony przez dynastie Fatymidów, Ajjubidów i Mameluków stale się rozwijał. W 1517 został podbity przez Turków osmańskich. W latach 1798-1801 znajdował się pod panowaniem francuskim, następnie angielskim aż do 1922 roku, by po zniesieniu protektoratu na powrót stać się stolicą niepodległego państwa Egipt.
Bogactwo budowane latami
Przede wszystkim Kair to miasto zdumiewającej architektury, miasto meczetów, starych uliczek, muzeów, teatrów, miasto turystów. Znakiem rozpoznawczym Kairu, jak wieża Eiffla w Paryżu czy Brama Brandenburska w Berlinie, jest Cytadela Saladyna. Na wysokim wzgórzu wznoszącym się nad miastem i otoczonym potężnymi murami widnieje kopuła meczetu Muhammada Alego z dwoma strzelistymi minaretami. Zbudowana przez sułtana Saladyna w roku 1176 była przez lata świadkiem wielu ponurych i krwawych wydarzeń.
W stolicy Egiptu znajdziemy też nietknięte dawne kościoły koptyjskie. Do najstarszych z nich należy kościół św. Sergiusza i Bachusa, w jego podziemiach znajduje się krypta, która, jak głosi legenda, schroniła się Święta Rodzina, w czasie swojej znanej biblijnej ucieczki do Egiptu.
Jak wszystkie miasta Wschodu, Kair to miasto wielkich kontrastów. To nie tylko wspaniałe hotele, luksusowe dzielnice ale także enklawy slumsów, szop, bud sklecanych z desek czy tektury. W jednej z jego dzielnic tzw. Mieście Umarłych mieszka od 2 do 3 mln osób. Na terenie starego cmentarza, który leży niedaleko Cytadeli Saladyna osiedli ubodzy muzułmanie.
Będąc w Kairze, warto odwiedzić trzy najważniejsze muzea: bogate w zbiory Muzeum Egipskie Sztuki Starożytnej gdzie m.in. można zobaczyć wykopaliska z grobu faraona Tutanchamona; Muzeum Koptyjskie oraz Muzeum Sztuki Islamskiej, a więc tej sztuki która od 641 roku zdominowała sztukę egipską.
Kair słynie też z olbrzymiej dzielnicy bazarów - Chan al-Chalili. Jest to plątanina nie kończących  się uliczek przy których tłoczą się sklepy, sklepiki i kioski, w których można kupić właściwie wszystko. Tutaj na własne oczy możemy zobaczyć jak są produkowany wyroby sztuki ludowej czy rzemiosła artystycznego. Syn bądź wnuk właściciela sklepu siedzi na stołeczku przed witryną sklepu i pracowicie wykonuje mosiężny talerz lub szlifuje koraliki. Trzeba tylko pamiętać, że kupując, zawsze trzeba się targować.
mk