Kiedy 31 października 1517 roku doktor i kaznodzieja Marcin Luter przybił na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez, w Europie otworzył się nowy rozdział duchowości i nowy rozdział religijności. Powstał nowy Kościół.
33:06 TASMA_Marcin Luter - w 500.rocznicę śmierci.mp3 Marcin Luter - w pięćsetną rocznicę urodzin reformatora. Fragment nabożeństwa w kościele ewangelicko-augsburskim pw. św. Trójcy w Warszawie, które odbyło się 31 października w dniu święta reformacji. (PR, 31.10.1983)
Marcin Luter był początkowo niemieckim mnichem i teologiem. Jego idee zmieniły nie tylko historię Kościoła, ale poważnie wpłynęły na dzieje Europy. Zapoczątkowana przez niego reformacja podzieliła chrześcijan na wrogie obozy, które zwalczały się zarówno słowem, jak i mieczem. Podział ten istnieje do dzisiaj i wciąż bywa przyczyną wielu napięć. Luter był bardzo płodnym i opiniotwórczym autorem. Dokonane przez niego tłumaczenie Biblii stało się niezwykle popularne w Niemczech, a także znacząco wpłynęło na ukształtowanie się współczesnego języka niemieckiego. Luter stał się niemieckim bohaterem narodowym.
Ojciec Lutra już jako młody człowiek miał własny zakład na terenie kopalni, a matka reformatora pochodziła z zamożnej rodziny z Eisenach. Jeszcze, gdy Luter był niemowlęciem, status jego rodziny znacznie się podniósł, bo jego rodzice przenieśli się do Mansfeld. Jego ojciec został brygadzistą, obsługiwał trzy piece hutnicze i posiadał około 80 ha ziemi. Zarobione pieniądze pożyczał na procent. Wbrew temu, co sam twierdził, Luter spędził dzieciństwo w dostatku w wielkim domu swoich rodziców.
W wieku 21 lat Luter rzucił szkołę prawniczą, która mogła mu w przyszłości zapewnić dobry zawód i został mnichem. Twierdził, że postąpił tak z powodu nagłego sygnału od Boga - 2 lipca 1505 roku miała złapać go silna burza, podczas której ujrzał piorun uderzający koło niego. Wtedy to miał przysiąc, że zostanie mnichem.
29:26 luter marcin w refleksji historycznej.mp3 Jakie jest miejsce Marcina Lutra w dziejach chrześcijaństwa - na to pytanie w audycji odpowiadają: ks. prof. Witold Benedyktowicz, ks. prof. Waldemar Gastpary i ks. prof. Alfons Skowronek. (PR, 2012)
Duchowa transformacja
W czasie pobytu w klasztorze Luter przeszedł duchową transformację. Gdy zaczynał nowicjat, był zagorzałym katolikiem, jednak z czasem zaczął tracić wiarę i wątpić w słuszność postępowania hierarchów kościelnych. Gdy żegnał się z klasztorem, był już znanym reformatorem. Tu zaczął pisać swoje pisma, w których rozpoczął od krytyki odpustów, które chrześcijanie z całej Europy kupowali, by zagwarantować sobie odpuszczenie grzechów i zbawienie. Krytyka ta podkopywała fundamenty finansowej potęgi Kościoła, który zarabiał na odpustach krocie. Nie ma się co dziwić, że nie spodobało się to hierarchom kościelnym, w tym jego własnemu biskupowi Albrechtowi von Hohenzollernowi, kardynałowi i arcybiskupowi Magdeburga i Mainzu.
Jakby tego było mało, w 1516 roku Luter doszedł do wniosku, że człowiek może uzyskać zbawienie jedynie dzięki łasce Boga, a nie dzięki odpustom czy dobrym uczynkom. 31 października 1517 roku te i inne poglądy wyraził w swoim liście do arcybiskupa Albrechta, w którym zamieścił swoje słynne 95 tez – credo rodzącej się reformacji. Wbrew oczekiwaniom Kościoła i jego hierarchów, Luter nie skończył na stosie. Dzięki poparciu potężnych niemieckich książąt, mających dość wszechwładzy kościelnych hierarchów, reformator przetrwał najtrudniejszy okres w Zamku w Wartburgu, gdzie między innymi stworzył swoje tłumaczenie Biblii czy pisma wyrażające jego poglądy o nieważności sakramentów (z wyjątkiem chrztu i komunii świętej) i relikwii.
43:41 luter.mp3 27.10. 17 Marcin Luter – rewolucjonista czy reformator? (PR, 27.10.2017)
Papiestwo reagowało bardzo powoli i początkowo zbagatelizowało ruch reformacyjny. 10 grudnia 1520 roku w Wittenberdze Luter spalił publicznie papieską bullę Exsurge Domine, w której wzywano go do odwołania 95 tez. Klasztor, w którym lata młodości spędził późniejszy przywódca reformacji, został zamknięty w 1522 roku, gdy ostatni z mnichów zrzucił szaty. Kiedy w 1525 roku Luter postanowił zerwać z celibatem, zadziwiając tym niektórych, co bardziej radykalnych zwolenników reformacji, budynek klasztoru otrzymał jako prezent ślubny. Jego żona, Catherine von Bora, była zresztą wcześniej zakonnicą.
13:28 wielcy reformatorzy - luter i kalwin.mp3 Fragment audycji Elizy Bojarskiej "Wielcy reformatorzy - Luter i Kalwin". (PR, 23.06.1982)
Ostateczny kształt stworzonej przez Lutra doktryny powstał w wyniku wielu walk i polemik. Uzupełniali ją jego najbliżsi przyjaciele i wielbiciele, ale jej trzon, nauka o zbawieniu przez wiarę, zrodził się z wykładów wittenberskich i wewnętrznych olśnień, które reformator nazywał przeżyciem z wieży klasztornej, gdzie znajdowała się jego cela.
mk
