Duży Fiat - sportowy wóz po polsku

Kiedy 54 lata temu – 22 grudnia 1965 roku – podpisywano umowę licencyjną na produkcję modelu 125p Fiat był jedną z najbardziej znanych europejskich marek.

Duży Fiat

Foto: NAC

W Polsce był znany od lat. Już w 1921 roku planowano budowę fabryki tej marki w Warszawie, a skończyło się jednak tylko na stacji obsługi ich pojazdów. Dziesięć lat później (1931 r.) podpisano umowę licencyjną na montowanie modeli 508 i 621 przez Państwowe Zakłady Inżynierii w Warszawie. Tak było przed wojną, a po niej? 

W latach powojennych warszawskie zakłady samochodowe zmuszone były prowadzić inną politykę produkcyjną Znane na cały kraj były samochody Warszawa, produkowane w oparciu o konstrukcję radzieckiej Pobiedy. W FSO produkowano także samochód małolitrażowy Syrena. Obie te konstrukcje, choć rozwijane przez polskich konstruktorów i inżynierów nie spełniały oczekiwań rozwoju i nie były konkurencyjne dla coraz liczniejszych w naszym kraju samochodów „zachodnich”. Warszawę produkowano seryjnie w latach 1951-1973, a Syrenę 1957-1972 i od 1972 do 1983 w SSM w Bielsku-Białej. 

Potrzebny był samochód o nowoczesnej bryle, wygodny w środku, oszczędny w zużyciu paliwa i z na wskroś sportową charakterystyką jazdy. Takie możliwości dawał Fiat, z którym Polacy dość często współpracowali na przestrzeni lat. Podpisano więc umowę, która niestety musiała jeszcze uzyskać zgodę władz państwowych – oczekiwanie na nią trwało prawie pięć miesięcy. W związku z wprowadzeniem nowoczesnego samochodu do produkcji zdecydowano przejść na „zachodni” system budowania samochodu. Wcześniejsze prace nad samochodami w Polsce zakładały budowę modelu w jednej fabryce od A do Z. W krajach zachodnich już dawno zmieniono ten system i samochody budowano w oparciu o kooperację wielu zakładów wytwarzających podzespoły, które później składano w zakładach głównych. Tymi w przypadku Fiata 125p była Fabryka Samochodów Osobowych na Żeraniu. Te zmiany pracy spowodowały, że produkcja seryjna ruszyła dopiero 28 listopada 1967 roku.

 Model Dużego Fiata, jak popularnie zwano 125p, powstał na bazie wcześniejszych modeli 1300/1500 i nowego, dopiero opracowywanego, modelu 125. W maju 1966 podpisano aneks do umowy, na mocy którego Włosi nieodpłatnie przekazali licencję na produkcję samochodu z systemami projektowanego Fiata 125 – nadwozie i układ hamulcowy. Model ten miał pojawić się na rynku dopiero w 1967 roku. Fakt, że nie był on jeszcze produkowany w zakładach Fiata w Turynie, ułatwił Polakom zdobycie uprawnień na eksport na Zachód, a co istotne pozwolił używać w nazwie modelu nazwę Fiat. 

Polski Fiat 125p produkowany i modernizowany był do 1982 roku, a od 1983 prowadzono dalszą produkcje, ale już pod nazwą FSO 125p. Koniec ery tego modelu nastąpił w 1991 roku. Do tego czasu pojawiły się tak bardzo zmodyfikowane modele jak kombi (od 1972) i pick-up (od 1975). W roku 1978 pojawił się jego następca – Polonez.

Polski Fiat 125p od początku był samochodem nowoczesnym i miłym dla oka. Produkowany jako 4-drzwiowy sedan był dość przestronny i wygodny. Nieźle trzymał się drogi, miał niezłe przyspieszenie (jak na ten segment), całkiem pojemny bagażnik i dość dużą wytrzymałość. Do tej pory, zachowane modele, wzbudzają podziw i niejeden pasjonat automobilizmu chciałby się nim przejechać, choćby jeszcze raz... choćby po to, by usłyszeć na wskroś sportowe brzmienie silnika, szczególnie na wyższych obrotach.

PP