Historia

Wojciech Łukaszewski. Kompozytor 69 utworów muzyki poważnej

Ostatnia aktualizacja: 10.03.2021 05:35
85 lat temu, 10 marca 1936 roku, urodził się w Częstochowie jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów muzyki poważnej drugiej połowy XX wieku, Wojciech Łukaszewski.
Fragment zapisu nutowego preludium Fryderyka Chopina
Fragment zapisu nutowego preludium Fryderyka ChopinaFoto: Wikipedia/domena publiczna

Uzdolniony muzycznie

Ten wspaniały twórca muzyki był także pedagogiem, krytykiem i animatorem życia muzycznego. Co ważne, natchnął także swoich dwu synów do poświęcenia się tej dziedzinie sztuki: starszy Paweł Łukaszewski jest kompozytorem, dyrygentem i pedagogiem, a od 2016 roku także prorektorem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Młodszy, Marcin Łukaszewski także jest kompozytorem, ale też znanym pianistą i teoretykiem muzyki w stopniach doktora nauk humanistycznych i doktora habilitowanego sztuki muzycznej.

W związku z zawirowaniami II wojny światowej swoją edukację muzyczną mógł rozpocząć dopiero w wieku 15 lat i do roku 1960 ukończył Państwowe Szkoły Muzyczne I i II stopnia w Częstochowie. Jego pierwszym wychowawcą w klasie fortepianu była Wacława Sakowicz. Oceniano go pozytywnie jako akompaniatora i chwalono za biegłe czytanie nut.

Matura zdana w 1959 roku pozwoliła na rozpoczęcie studiów w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Łukaszewski wybrał Wydział Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki najpierw w klasie Tadeusza Szeligowskiego, a później Tadeusza Paciorkiewicza. Mistrzów poszczególnych dziedzin muzycznych było wielu i umiejętności, które przekazali młodemu studentowi wpłynęły znacząco na kształt jego kompozycji.

"Concertino" na fortepian i orkiestrę

Dość powiedzieć, że jako student, w 1963 roku, został przyjęty do Koła Młodych Związku Kompozytorów Polskich. To właśnie wtedy skomponował pierwszy utwór symfoniczny i było to "Concertino" na fortepian i orkiestrę. Już wtedy w kompozycjach Łukaszewskiego pojawiać zaczęły się wielkie tematy historyczne Polski - przykładem choćby temat pracy dyplomowej, którym była „Pieśń o śmierci Bolesława Chrobrego” - zaczerpnięta z kroniki Galla Anonima To monumentalne dzieło zapewniło mu uzyskanie dyplomu ukończenia studiów w 1965 roku. Prawykonanie tej historycznej kantaty miało miejsce rok później we Wrocławiu, w ramach Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej. Utwór nosił tytuł „De morte Boleslai carmina“ na baryton solo, głos recytujący, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną.

Małgorzata Kosińska, na stronach "Culture.pl" opisuje dalsze losy zawodowe kompozytora: "Rok po ukończeniu studiów otrzymał stypendium Rządu Francuskiego na wyjazd do Paryża, gdzie w latach 1966-67 pogłębiał wiedzę kompozytorską u Nadii Boulanger. Po powrocie do kraju pracował jako asystent na Wydziale Wychowania Muzycznego w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (1967-68). Na stałe osiedlił się jednak w rodzinnym mieście. Jeszcze w 1967 podjął pracę w Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia w Częstochowie jako wykładowca przedmiotów teoretycznych. Objął także funkcję kierownika Wydziału Wychowania Muzycznego. W 1971 został dyrektorem częstochowskiej szkoły. Na tym stanowisku pozostał do końca życia".

Muzyka do wierszy

Przez cały ten czas, oprócz komponowania, zajmował się też animowaniem życia muzycznego w swojej ukochanej Częstochowie. Ciekawe jest też przyznanie mu przez Związek Kompozytorów Polskich honorowego wyróżnienia w 1968 roku za piękny utwór do wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego "Pieśń o żołnierzach Westerplatte". Do innych znanych utworów Wojciecha Łukaszewskiego należą choćby: "Te żywieckie pola", "Wariacje c-moll" w dwu cyklach, "Trzy Pieśni" do słów Juliana Przybosia, "Mazowsze" do słów Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, "Oda na Gdańska", słynne "Freski Wrocławskie", monumentalna "Nike", "Glorkanto (Pochwała Stworzenia)" czy "Litania do Madonny Treblińskiej".

Łukaszewski często inspirował się pięknymi utworami poezji i literatury - wspomniani wcześniej Gall Anonim, Przyboś, Baczyński czy Gałczyński to nie jedyni twórcy dla których powstawały piękne kompozycje. Wśród kolejnych znajdziemy Mieczysława Jastruna, Marię Konopnicką, Adama Mickiewicza, Władysława Broniewskiego, Federico Garcia Lorca, Jarosława Iwaszkiewicza, Stanisława Grochowiaka, Kazimierza Przerwę-Tetmajera i wielu innych.

Wielki kompozytor odszedł w połowie kwietnia 1978 roku w Częstochowie i co charakteryzuje siłę jego pracy twórczej, tworzył nowe kompozycje mimo pogarszającego się stanu zdrowia. Stąd oprócz skomponowanych wcześniej 60 kompozycji pozostało jeszcze 9 nieukończonych, z których kilka zostało dopracowanych pośmiertnie przez syna Pawła Łukaszewskiego. Podczas mszy żałobnej zostały wykonane fragmenty dwu utworów kompozytora. Więcej z nich można znaleźć w Internecie i mamy nadzieję, że wielu melomanów z szacunkiem wspomni Wojciecha Łukaszewskiego, wsłuchując się w jego piękne utwory.

PP


Czytaj także

Dorabiał, przygrywając na weselach, później zszokował muzyczny świat. 90 lat temu urodził się Krzysztof Penderecki

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2023 06:00
Jest wymieniany jako jeden z największych kompozytorów muzyki poważnej XX wieku.  Wielokrotnie wyróżniany i nagradzany na świecie, jest także kawalerem Orderu Orła Białego, najwyższego odznaczenia w Polsce, przyznawanego za wybitne zasługi.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wojciech Kilar: "bawię się muzyką, instrumentami, dźwiękami"

Ostatnia aktualizacja: 17.07.2024 05:45
- Miałem taki okres po studiach, w którym przez 5 lat nie napisałem żadnego samodzielnego utworu. Powrót do komponowania związany był z pracą w filmie, którą zacząłem przed rokiem 60. Zostałem jakby zmuszony przez film do komponowania i to mnie z czasem ośmieliło, bo zdałem sobie sprawę, że jednak jestem kompozytorem - mówił w 1971 roku w Polskim Radiu Wojciech Kilar. Dziś wspominamy 92. rocznicę urodzin tego wybitnego kompozytora.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Od dziecka chciałam być kompozytorką". Grażyna Bacewicz o swojej muzycznej drodze

Ostatnia aktualizacja: 05.02.2024 05:42
- Już po moich wczesnych próbach komponowania wiedziałam, że moim głównym celem życia będzie pisanie muzyki - wspominała Grażyna Bacewicz w wywiadzie dla Polskiego Radia. Wybitna kompozytorka i skrzypaczka urodziła się 5 lutego 1909 roku w Łodzi.
rozwiń zwiń