Galicja jak Teksas? To możliwe. Kiedyś polski przemysł naftowy był potęgą
Pierwsze wyniki prac powstałego przed dwoma laty Laboratorium Badań i Analiz Warunków Pracy Zawodów Przemysłowych zaprezentowano 29 października br. w Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach. Jak przekonywali przedstawiciele zarządzającego Kopalnią Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (SMZT), wyniki dotychczasowych badań zmieniają stan wiedzy na temat historii przemysłu w tej części Śląska.
Trzy wieku wcześniej
- Innocenty II w bulli papieskiej pisał, że na dzisiejszej ziemi tarnogórskiej życie toczyło się od XII wieku. Tymczasem okazuje się, że miast jeszcze nie było, ale prowadzona była działalność wydobywcza. Potwierdzili to wspólnymi siłami naukowcy Politechniki Śląskiej i Uniwersytetu Śląskiego - tłumaczyli przedstawiciele Stowarzyszenia.
Jak podkreślali, badania warunków pracy zawodów przemysłowych wykazały, że "srebro i ołów na terenie dzisiejszego Bytomia i Tarnowskich Gór wydobywano już w IX wieku".
Dialog naukowców
Prace naukowców były prowadzone w ramach powstałego w 2019 r. Laboratorium Badań i Analiz Warunków Pracy Zawodów Przemysłowych, które mieści się w strukturze organizacyjnej Międzynarodowego Centrum Badań Interdyscyplinarnych Politechniki Śląskiej (MCBI).
Jak zaznaczała uczelnia, to pierwsza i jedyna tego typu jednostka w kraju. Badania prowadzą dwie pracownie: Badań i Analiz Zawodów Przemysłowych Okresu Preindustrialnego oraz Badań i Analiz Zawodów Przemysłowych Przyszłości. Laboratorium powstało w ramach programu resortu nauki pod nazwą "Dialog".
Z dziejów przemysłu i przyrody
Efektem dotychczasowych prac są kolejne publikacje: dwa tomy zostały już wydane, a trzeci właśnie powstaje. Badania będą kontynuowane, a z ich wynikami mogą także zapoznać się turyści zwiedzający tarnogórską kopalnię (powstała tam ekspozycja z planszami prezentującymi ustalenia naukowców).
Pracami zajmuje się interdyscyplinarny zespół badaczy reprezentujących nauki techniczne, społeczne, artystyczne i przyrodnicze nie tylko z Politechniki Śląskiej, lecz także z Uniwersytetu Śląskiego. W skład zespołu wchodzą również członkowie SMZT.
- Wyniki badań charakteryzują m.in. przebieg i zmiany, jakim podlegał przemysł na terenach ziemi tarnogórskiej. Jedną z ciekawostek jest potwierdzenie występowania złota oraz zależność między przekształceniami obszarów przemysłowych i szatą roślinną występującą dziś na tym terenie - opowiadali przedstawiciele Politechniki Śląskiej.
Fascynująca historia Śląska
Prorektor tej uczelni ds. infrastruktury i promocji, prof. Tomasz Trawiński, zaznaczył, że współpraca z SMZT trwa od wielu lat, choć dopiero w 2019 r. została sformalizowana i od tego czasu bardzo dobrze się rozwija. Wartość projektu badawczego to 1,5 mln zł. Środki pozyskało MCBI. - Środki pozyskane przez Centrum przyspieszyły pogłębianie wiedzy o naszym regionie. Badania prowadzimy już od kilkunastu lat i to, co odkrywamy na tej ziemi, jest niezwykłe - zaznaczał szef SMZT Zbigniew Pawlak.
Badania programu "Dialog" obejmują m.in. historię zbiorników wodnych w zespole przyrodniczo-krajobrazowym Pasieki, charakterystykę epoki miedzi w Polsce południowej czy pozyskiwanie terenów poprzemysłowych dla kształtowania środowiska rekreacji i wypoczynku w rejonie aglomeracji górnośląskiej. Naukowcy analizują także m.in. występowanie i wiek pozostałości po szybach górniczych dokumentujących dawne wydobycie surowców w północnej części Wyżyny Śląskiej, poszukują też śladów dawnego wydobycia i przetwórstwa kopalin.
Zadaniem prac badawczych prowadzonych przez Laboratorium jest nie tylko pokazanie, jak zmieniał się przemysł na Śląsku od powstania pierwszych kopalni, ale także podjęcie próby przewidywania kierunków rozwoju i ewoluowania zawodów przemysłowych w przyszłości, nie tylko na Śląsku.
***
Czytaj także:
***
- Wartością dodaną w pracy Laboratorium jest także rozwój interdyscyplinarnej współpracy i wzajemnego wykorzystywania wyników badań pomiędzy naukami humanistycznymi i technicznymi. Badania nad warunkami pracy zawodów przemysłowych w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości są możliwe właśnie dzięki efektywnemu połączeniu metodologii badawczej tych - wydawać by się mogło - skrajnie różnych obszarów nauki - ocenił prof. Tomasz Trawiński.
PAP/jp
