Historia

Jorge Luis Borges. "Raj będzie rodzajem biblioteki"

Ostatnia aktualizacja: 24.08.2024 05:35
125 lat temu, 24 sierpnia 1899 roku, urodził się w Buenos Aires w Argentynie jeden z najbardziej wpływowych i fascynujących pisarzy XX wieku - Jorge Luis Borges.
Pomnik Jorge Luis Borges w Buenos Aires
Pomnik Jorge Luis Borges w Buenos Aires Foto: Shutterstock

Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo, bo tak brzmiało jego pełne nazwisko, był pisarzem, poetą i eseistą. Jednak najwłaściwszym określeniem zdaje się być stwierdzenie, że był on jednym z najbardziej wnikliwych myślicieli współczesności, człowiekiem niezwykle oczytanym, który zwykł mawiać "zawsze wyobrażałem sobie, że raj będzie rodzajem biblioteki".

Symboliczny Nobel

Mimo niewątpliwego uznania, jakie Jorge Luis Borges zdobył wśród krytyków i czytelników, należał on do grona tych wielkich pisarzy, którzy nigdy nie zostali uhonorowany Literacką Nagrodą Nobla.

W związku z tym, "nadrabiając zaniedbanie", w 2018 roku niezależną, symboliczną Literacką Nagrodę Nobla postanowili przyznali mu twórcy zrzeszeni w Międzynarodowym Komitecie Pisarzy Pisarzy (w skład którego weszli m.in. francuska autorka Catherine Millet, brytyjski autor Irvine Welsh, a także Hiszpanka Marta Sanz).

Podróż po borgesowskim świecie

Borges przeszedł do historii literatury między innymi dzięki takim utworom prozatorskim jak "Fikcje" (tu zaś słynna "Biblioteka Babel"), "Twórca", "Powszechna historia nikczemności", "Alef" czy "Raport Brodiego". Również liczne szkice literackie i eseje, a także wiersze, przysporzyły mu rzesze oddanych zwolenników. Czytelnikom dał się również poznać jako autor antologii literatury fantastycznej.

O tym, jak mocno świat wykreowany przez tego argentyńskiego pisarza wpłynął na kulturę, świadczy choćby fakt funkcjonowania w literackim świecie terminu "borgesowski". Za sformułowaniem tym, jak tłumaczył Arturo Marcelo Pascual w swojej książce o Borgesie, stoi m.in. postrzeganie egzystencji jako niekończącego się labiryntu bez wyjścia. Nie jest to jednak, jak u Kafki, labirynt budzący jedynie grozę i depresjonujący jednostkę. Borges zaprasza bowiem do niekończącej się podróży przez galaktykę tekstów.

Zaczęło się od biblioteki

Jorge Luis Borges z biegiem lat stracił powoli wzrok – w pewnym momencie musiał polegać na pomocy bliskich. Przypadłość tę odziedziczył po swoim ojcu, który w okresie I wojny światowej, podczas pobytu w Europie, również stracił wzrok w wyniku choroby.

Nie była to jednak jedyna rzecz, którą odziedziczył po ojcu. Ten przekazał bowiem synowi namiętność do czytania, okazał "moc i magię słowa". Jorge Luis w latach najmłodszych spędził w bibliotece ojca bardzo dużo czasu. Tu mógł zanurzyć się w ukochanym wszechświecie książek.

***

Czytaj także:

***

Jorge Luis Borges zmarł w Genewie w 1986 roku. Został pochowany na cmentarzu w Szwajcarii. Na nagrobku z białym krzyżem został umieszczony napis "...i nie powinien się lękać". Było to nawiązanie do anglosaskiego średniowiecznego poematu, który pojawił się w jednym z opowiadań pisarza.

PP

Źródła: Arturo Marcelo Pascual, "Jorge Luis Borges", Warszawa 2006; James Woodall, "Jorge Luis Borges", Wrocław 2001. 

Czytaj także

Prof. Anna Świderkówna. Od tajemnic egipskich papirusów po odczytanie Biblii

Ostatnia aktualizacja: 16.08.2024 05:46
- Wiedza jest dla mnie drogą. Ma ona sens, kiedy do czegoś większego mnie prowadzi. Do jakiegoś głębszego poznania i zrozumienia. Do jedynej Prawdy - mówiła w archiwalnej radiowej audycji prof. Anna Świderkówna, znakomita znawczyni historii starożytności, kultury helleńskiej i Biblii. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wojciech Karpiński. Siła, którą kryły "książki zbójeckie"

Ostatnia aktualizacja: 11.05.2024 05:45
- Każde pokolenie ma swoje własne tego typu teksty. Dla mnie w Warszawie w roku 1956, na kilka miesięcy przed Październikiem, taką książką zbójecką, pierwszą i najważniejszą, był "Zniewolony umysł" Miłosza - opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu Wojciech Karpiński. 11 maja 2024 roku wspominamy 81. rocznicę urodzin tego cenionego eseisty, znawcę sztuki i literatury.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Samuel Bogumił Linde. Syn Szweda i Niemki, który zakochał się w polskiej kulturze

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2024 05:50
Choć jego językiem ojczystym był niemiecki, uczony ten przeszedł do historii jako autor pierwszego, cennego do dziś, nowoczesnego słownika języka polskiego. Poza tym kierował świetnym liceum, w którym uczył się m.in. Chopin, a także współtworzył i prowadził Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Józef Hoene-Wroński. Matematyka, Rosja i odkrycie "przeznaczeń ludzkości"

Ostatnia aktualizacja: 09.08.2024 05:55
– Twierdził, że jest powołany do objawienia ludziom prawdy absolutnej i przeprowadzenia reformy powszechnej filozofii, matematyki, astronomii i techniki w oparciu o własny system filozoficzny – mówił w Polskim Radiu prof. Andrzej Notkowski o ideach Józefa Hoene-Wrońskiego. 9 sierpnia mija 171. rocznica śmierci tego oryginalnego myśliciela, matematyka, twórcy filozofii mesjanistycznej.
rozwiń zwiń