"Marsylianka" – krwawe i wzniosłe wspomnienie przeszłości

Kiedy Rouget de Lisle śpiewał po raz pierwszy swój marsz bojowy Armii Renu przed merem Strasburga, jak przedstawia to znany obraz Pilsa, nie podejrzewał nawet, że ta nowa kompozycja zrobi tak ogromną karierę.

"Rouget de Lisle śpiewa Marsyliankę" - reprodukcja fot. obrazu Izydora Pilsa (1813–1875). Wikipedia/domena publ.

Rouget de Lisle, podówczas 32-letni kapitan wojsk francuskich, nie przypuszczał, że pieśń cieszyć się będzie tak wielką popularnością w całym cywilizowanym świecie, że stanie się, obok trójkolorowego sztandaru i czapki frygijskiej, jednym z głównych symboli jego czasów – Wielkiej Rewolucji Francuskiej. A już na pewno nie spodziewał się, że stworzona przez niego pieśń stanie się 14 lipca 1795 hymnem narodowym Francji.

Kim był człowiek, który napisał słowa i skomponował melodię do Marsylianki. – Choć artystą był może nie najwyższych lotów – słyszymy w audycji Krzysztofa Lipki "Marsylianka - muzyka i symbol", nadanej w marcu 1976 r. – Miał jednak dość wszechstronne uzdolnienia i zainteresowania. Był poetą, librecistą, kompozytorem, grywał na skrzypcach.

Historia powstania pieśni

Podczas działań wojennych pomiędzy armią rewolucji a wojskami austriacko-pruskimi, Rouget de Lisle, na prośbę swego przyjaciela, mera Starsburga - Friedricha Dietricha, w ciągu jednej nocy, z 24 na 25 kwietnia 1792 napisał 6 strof i muzykę marsza bojowego Armii Renu. Dlatego oryginalny tytuł kompozycji Liesle’a brzmi: Chant de guerre pour l'armée du Rhin (Pieśń wojenna Armii Renu). Opracowanie akompaniamentu fortepianowego stało się udziałem żony Dietricha.

Dlaczego ”Marsylianka”?

Pieśń obiegła błyskawicznie całą Francję, roznoszona przez maszerujące wojska. Do Paryża dotarła 30 lipca 1792, śpiewana przez ochotniczy batalion marsylski. Odtąd przylgnęła do pieśni nazwa "Marsza Marsylskiego".

Żadna inna spośród 50 rewolucyjnych pieśni stworzonych przez  Rouget de Lisle’a nie doczekała się tak bogatej historii.

Hymn narodowy

14 lipca 1795 "Marsyliankę" podniesiono do rangi francuskiego śpiewu narodowego, później – wczasach cesarstwa i restauracji – pozbawiona została oficjalnego znaczenia. Pieśń doczekała się rehabilitacji po rewolucji lipcowej 1830 r. Hymnem Francji jest od 1879 r.

Posłuchaj, jak zrodził się jeden z najbardziej rozpoznawalnych hymnów świata i jak wykorzystywali motywy pieśni Rouget de Lisle’a wielcy kompozytorzy różnych epok.