Jak asyryjska zbroja znalazła się 2700 lat temu w Chinach?

Badania pancerza łuskowego odnalezionego w  grobowcu jeźdźca w północno-zachodniej części Państwa Środka wykazały, że strój ten pochodzi z państwa nowoasyryjskiego.

Pozostałości asyryjskiej zbroi odnalezione w północno-zachodnich Chinach.

Foto: D.L. Xu, P. Wertmann, M. Yibulayinmu

W 2013 roku, w pobliży miasta Turfan w północno-zachodnich Chinach, w należącym do około trzydziestoletniego mężczyzny grobowcu znajdującym się w nekropolii Yanghai, odnaleziona została prawie kompletna skórzana zbroja łuskowa. To bezprecedensowe znalezisko, które przetrwało tysiąclecia dzięki wyjątkowo suchemu klimatowi tego obszaru, dostarczyło międzynarodowemu zespołowi pod kierownictwem Patricka Wertmanna z Instytutu Studiów Azjatyckich i Orientalnych Uniwersytetu w Zurychu nowych informacji na temat rozprzestrzeniania się technologii wojskowej w pierwszym tysiącleciu przed naszą erą.

Cypr: Szczątki setek ludzi i skarby odkryte w starożytnym grobowcu

Czym jest pancerz łuskowy? To nieograniczająca ruchów wojownika zbroja wykonana z małych płytek, zwykle metalowych lub skórzanych, w kształcie tarczy, ułożonych w poziomych rzędach i przyszytych do skórzanego kaftana. Początkowo, ze względu na kosztowne materiały i pracochłonny proces produkcji, zbroje były bardzo cenne, a noszenie ich było uważane za przywilej elity. Rzadko zdarzało się, by były one chowane razem z właścicielem. Z czasem, wraz z powstawaniem pierwszych wielkich organizmów państwowych zdolnych do utrzymania dużych armii, zbroje łuskowe zaczęły się upowszechniać.  

Nowoasyryjska zbroja

Naukowcy użyli datowania radiowęglowego, aby określić wiek zbroi na lata 786-543 p.n.e. Pierwotnie była ona wykonana z około 5 444 mniejszych łusek i 140 większych łusek, które wraz ze skórzanymi sznurowadłami i podszewką ważyły od 4 do 5 kg. Zbroja przypomina kamizelkę, która chroni przednią część tułowia, biodra, boki i dolną część pleców. Można ją szybko założyć bez pomocy drugiej osoby i pasuje na osoby o różnym wzroście.

- Takie zbroje były profesjonalnie produkowane w dużych ilościach - mówi Patrick Wertmann.

Wraz z rosnącym wykorzystaniem rydwanów w działaniach wojennych na Bliskim Wschodzie, od IX wieku p.n.e. opracowano specjalną zbroję dla jeźdźców. Zbroje te stały się później częścią standardowego wyposażenia sił zbrojnych imperium nowoasyryjskiego, które rozciągało się od części dzisiejszego Iraku po Iran, Syrię, Turcję i Egipt.

Dowód transferu technologii 

Nie ma bezpośredniego odpowiednika przebadanej zbroi sprzed 2700 lat w całych północno-zachodnich Chinach. Istnieją za to pewne stylistyczne i funkcjonalne podobieństwa do innej zbroi nieznanego pochodzenia, która znajduje się w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Niewykluczone, że te dwie zbroje były przeznaczone jako stroje dla odrębnych jednostek tej samej armii, tj. zbroja Yanghai dla kawalerii i zbroja w Met dla piechoty.

Nie wiadomo, jak pancerz znalazł się na terenie obecnego Państwa Środka. Zbroja z Yanghai mogła należeć do żołnierza pochodzącego z północno-zachodnich Chin. Człowiek ten mógł służyć jako najemnik w siłach asyryjskich, a następnie przywieźć pancerz ze sobą do domu. Niewykluczone też, że zbroja została zdobyta od kogoś (lub na kimś) innego, kto był w tym regionie.

- Nawet jeśli nie możemy prześledzić dokładnej drogi zbroi łuskowej z Asyrii do północno-zachodnich Chin, znalezisko jest jednym z rzadkich rzeczywistych dowodów transferu technologii z Zachodu na Wschód przez kontynent euroazjatycki na początku pierwszego tysiąclecia przed naszą erą - ocenia Wertmann.

EurekaAlert!/bm