Historia

Cmentarz Powązkowski ma 220 lat

Ostatnia aktualizacja: 20.05.2012 07:55
Początkowo cmentarz zajmował powierzchnię ponad dwóch hektarów, obecnie są to 43 hektary.

20 maja 1792 roku, poświęcono działkę na Powązkach, gdzie później powstała najstarsza warszawska nekropolia. Cmentarz Powązkowski to miejsce pochówku wielu wybitnych postaci, zasłużonych dla kultury i narodu. Szacuje się, że spoczywa tam milion osób.


Początkowo cmentarz zajmował powierzchnię ponad dwóch hektarów, obecnie są to 43 hektary. Powązki są powszechnie uważane za najstarszą nekropolię Warszawy, choć wzmianki historyczne przeczą temu, bowiem starsze są cmentarze na Kamionku i na Służewie.

Wśród miliona osób pochowanych na Cmentarzu Powązkowskim jest bardzo wielu znanych i zasłużonych Polaków i Polek. Są tu żołnierze powstań narodowych od insurekcji kościuszkowskiej do powstania warszawskiego, działacze niepodległościowi, wybitni pisarze, poeci, uczeni, artyści, aktorzy, myśliciele, lekarze, prawnicy i biskupi. Spoczywają tu generałowie: Antoni Chruściel pseudonim "Monter", Walerian Czuma, Tadeusz Kutrzeba, a także Aleksander Kamiński, Kamil Baczyński, Zofia Nałkowska, Leszek Kołakowski, Tadeusz Kotarbiński, Jan Cybis, Mira Ziemińska-Sygietyńska, Jerzy Waldorff, Jacek Kaczmarski, Marek Kotański.

Część Powązek stanowi Cmentarz Wojskowy, potocznie nazywany Powązkami Wojskowymi, który został założony w 1912 roku. Początkowo grzebano na nim żołnierzy carskiego garnizonu, potem między innymi bohaterów powstań i kampanii wrześniowej. Po drugiej wojnie światowej wokół Alei Zasłużonych chowano przedstawicieli komunistycznych władz i wysokich rangą wojskowych, w późniejszych czasach osoby cenione i znane. Na Powązkach Wojskowych wzniesiono wiele pomników, jak: Gloria Victis, Mauzoleum Polaków pomordowanych w obozach koncentracyjnych - na wieczną pamięć potomnych. Są mogiły symboliczne, w tym ofiar Katynia oraz generała Augusta Emila Fieldorfa, skazanego na karę śmierci przez komunistyczny sąd. Niebawem zostanie odsłonięty pomnik ku czci 96. ofiar katastrofy smoleńskiej

Założenie Cmentarza Powązkowskiego i wybudowanie kościoła zlecono architektowi królewskiemu Dominikowi Merliniemu. Cmentarz i kościół został poświęcony 20 maja 1792 roku. Dokładnie nie wiadomo, kiedy odbył się pierwszy pogrzeb na Powązkach. W najstarszej części cmentarza znajdują się groby pisarza i polityka, współautora Konstytucji 3 Maja księdza Hugona Kołłątaja, hetmana wielkiego litewskiego, mecenasa sztuk - Michała Kazimierza Ogińskiego oraz malarza Jacka Malczewskiego. Przy najstarszych kwaterach na początku XIX wieku wybudowano katakumby, w których chowano działaczy społecznych oraz dostojników świeckich i kościelnych. Spoczywają tam między innymi, historyk, pierwszy prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk - biskup Jan Albertrandi, literat i działacz Oświecenia - ksiądz Franciszek Bohomolec, architekt Dominik Merlini, prymas Michał Poniatowski.

Podczas drugiej wojny światowej na terenie Powązek działała Armia Krajowa, mieściły się tam składy broni, odbywały się wykłady wojskowe, transportowano żywność do warszawskiego getta. Kościół pod wezwaniem św. Karola Boromeusza wraz z archiwum cmentarnym spłonął podczas okupacji. Został odbudowany wraz z katakumbami w latach 1946 - 1976. Obecnie na ścianie kościoła są umieszczone tablice z nazwiskami Polaków zamordowanych w Katyniu przez NKWD. Z inicjatywy zmarłego w 1999 roku, pisarza i krytyka muzycznego Jerzego Waldorffa, od 36 lat na Cmentarzu Powązkowskim odbywają się kwesty na rzecz ochrony zabytków. Na Powązkach, tuż przy katakumbach, został też pochowany Jerzy Waldorff.

Czytaj także

Głosy z przeszłości: Jerzy Waldorff

Ostatnia aktualizacja: 30.12.2009 16:32
28-31 grudnia 2010, godz. 11:45
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Kotwice pamięci" czyli o światowych nekropoliach

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2010 22:05
"Kotwice pamięci" - tak o nekropoliach zwykł mawiać Jerzy Waldorff. W audycji zwracamy uwagę na rolę, jaką w kulturze i sztuce pełniły i pełnią nekropolie.
rozwiń zwiń