Historia

12 czerwca

Ostatnia aktualizacja: 12.06.2011 00:00
Zginął Witold Hulewicz - twórca Teatru Polskiego Radia.

1806 - Urodził się John Augustus Roebling, amerykański inżynier pochodzenia niemieckiego, budowniczy mostów, między innymi zaprojektował Most Brookliński w Nowym Jorku, najdłuższy swego czasu most wiszący na świecie (1834 metry) ukończony w 1883 roku przez jego syna - Washingtona Roeblinga. (zm. 22.07.1869) 205 rocznica

1878 - Urodził się James Oliver Curwood, amerykański pisarz, autor powieści dla młodzieży: "Łowcy złota", "Szara Wilczyca", "Włóczęgi Północy", "Dolina ludzi milczących". Zmarł 13 sierpnia 1927 roku.

1888 - Urodził się Zygmunt Janiszewski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, współtwórca warszawskiej szkoły matematycznej, żołnierz Legionów Polskich, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej we Lwowie. Zmarł 3 stycznia 1920 roku.

1890 - Urodził się Egon Schiele, austriacki malarz i grafik, autor ekspresyjnych aktów, autoportretów, portretów i pejzaży, za odważne akty kobiece - oskarżony o szerzenie pornografii. Obecnie w Krumau w południowych Czechach znajduje się muzeum poświęcone artyście. (zm. 31.10.1918)

1897 - Urodził się Aleksander Tansman, kompozytor, pianista, autor oper, baletów, symfonii, kwartetów smyczkowych, koncertów fortepianowych. Zmarł we Francji 15 października 1986 roku.

1908 - Urodził się Otto Skorzenny, niemiecki oficer Waffen-SS, specjalista od wykonywania operacji dywersyjnych komandosów, znany z niekonwencjonalnych pomysłów i brawury. Najsłynniejszą jego akcją było uwolnienie Benito Mussoliniego, aresztowanego przez antyfaszystowski rząd włoski w 1943 roku. Zmarł 5 lipca 1975 roku.

1915 - Urodził się David Rockefeller, amerykański przemysłowiec, finansista i filantrop, zwany "królem nafty", inicjator Fundacji na rzecz Rozwoju Rolnictwa Polskiego.

1915 - Zmarł Józef Brandt, malarz, autor kompozycji batalistycznych osnutych na tle walk kozacko-tatarskich i wojen szwedzkich. Jego twórczość wywarła ogromny wpływ na polskie malarstwo i literaturę. Urodził się 11 lutego 1841 roku.  

1918 - Zmarł Bolesław Leszczyński, aktor, reżyser, dyrektor teatru. Występował w wielu teatrach całej Polski, najdłużej w Warszawskim Teatrze Rozmaitości, należał do najwyżej cenionych aktorów polskich. (ur. 14.08.1837)

1925 - Urodził się Bolesław Michałek, scenarzysta i krytyk filmowy, prezydent Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej, redaktor dwutygodnika "Film i Teatr" oraz tygodnika "Film", autor wielu książek o tematyce filmowej "Kino naszych czasów", "Szkice o filmie polskim", i scenariuszy do filmów: "Sprawa Gorgonowej", "Danton", "Śmierć prezydenta", "Trzy młyny". (zm. 29.08.1997) 

1926 - Urodziła się Teresa Pągowska, malarka, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku i Łodzi, profesor ASP w Warszawie, czołowa przedstawicielka tak zwanej szkoły sopockiej, autorka swobodnie komponowanych, ekspresyjnych scen i postaci, cykle: "Figury Magiczne", "Obrazy czarne", "Dzieci, kwiaty i owoce". (zm. 07.02.2007) 85 rocznica

1929 - Urodziła się Anna Frank, holenderska Żydówka, autorka pamiętnika opisującego los rodziny w okresie okupacji hitlerowskiej. Zmarła 12 marca 1945 roku.

1932 - Zmarł Tomasz Bata, czeski przedsiębiorca, który zyskał miano "króla obuwia". Był właścicielem największej w Europie fabryki butów. Urodził się 3 kwietnia 1876 roku. 

1941 - Zmarł Józef Morozewicz, mineralog, twórca nowoczesnej petrografii polskiej. Uczestniczył w licznych wyprawach naukowych, odkrył wiele minerałów i skał. Zorganizował i był dyrektorem Państwowego Instytutu Geologicznego. Urodził się 27 marca 1865 roku. 70 rocznica

1941 - W Chelsea w stanie Michigan urodził się Chic Corea, wybitny pianista i kompozytor jazzowy, określany jako absolutny mistrz języka jazzowego. Jest też jednym z wielkich pionierów gatunku "fusion". 70 rocznica

1941 - Zginął, rozstrzelany przez Niemców w Palmirach, Witold Hulewicz, poeta, pisarz, tłumacz literatury niemieckiej, związany z nurtem polskiego ekspresjonizmu. Był pierwszym dyrektorem programowym Polskiego Radia Wilno, w latach 30. kierownik Działu Literackiego PR w Warszawie. Twórca Teatru Polskiego Radia.  W latach okupacji - redaktor tygodnika "Polska żyje!", wydał tomik poezji "Płomień w garści" oraz biografię "Przybłęda Boży. Beethoven, czyn i człowiek". (ur. 26.11.1895) 70 rocznica

1941 - Urodził się Roy Harper, angielski wokalista, gitarzysta, kompozytor i producent nagrań, autor tekstów, współpracował z wieloma czołowymi grupami i artystami rockowymi, między innymi z Pink Floyd i The Nice, z Alanem Parsonsem, Davidem Gilmourem i innymi, uznawany jest za jednego z największych wirtuozów gitary akustycznej. 70 rocznica

1944 - Odbył się pierwszy lot bojowy rakiety V-1. "Tajna broń" Adolfa Hitlera została wypróbowana nad Londynem.

1945 - Likwidacja cenzury we Francji.  

1948 - Genewa została wyznaczona na siedzibę Międzynarodowego Biura Pracy.

1957 - Zmarł Stanisław Szpinalski, pianista, pedagog, profesor PWSM w Warszawie, laureat II nagrody I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina w 1927 roku. Urodził się w 1901 roku.

1960 - Zmarł Józef Hieronim Retinger, polityk, historyk literatury, publicysta, pracownik brytyjskich służb wywiadowczych, do 1943 roku doradca polityczny generała Władysława Sikorskiegom, autor prac "Polacy w cywilizacjach świata do końca XIX wieku", "Polacy w cywilizacjach zagranicznych". Po wojnie orędownik zjednoczenia Europy. (ur. 17.04,1888)

1962 - Sceniczny debiut zespołu The Rolling Stones, jednego z najpopularniejszych zespołów muzyki rockowej w drugiej połowie XX wieku.

1965 - Zmarł Tymon Niesiołowski, malarz i grafik. W obrazach łączył intensywny kolor z formą o wyraźnym rysunku. Znane są jego tematy z commedia dell'arte i motywy postaci świata cyrku. Urodził się 2 października 1882 roku. 

1965 - Królowa Elżbieta II wręczyła grupie The Beatles ordery Membership of The Most Excellent Order of The British Empire, czyli Członkostwo Najznakomitszej Klasy Imperium Brytyjskiego. John Lennon po kilku latach zwrócił odznaczenie między innymi na znak protestu przeciwko wspieraniu Ameryki w wojnie z Wietnamem.

1967 - W Związku Radzieckim wystrzelono rakietę kosmiczną z automatyczną stacją międzyplanetarną Wenus 4, która 18 października wylądowała na Wenus. Było to pierwsze miękkie lądowanie na tej planecie. 

1970 - Królowa Elżbieta II nadała sir Lawrence'owi Olivierowi tytuł para Anglii. W ten sposób został pierwszym aktorem zasiadającym w Izbie Lordów. 

1979 - Henryk Jaskuła, jako pierwszy Polak, rozpoczął swój samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów pośrednich, ukończył go 20 maja 1980 roku.

1981 - Zmarł Szymon Konarski, heraldyk i pisarz, redaktor pracy "Materiały do biografii, genealogii i heraldyki polskiej", autor monografii "Kanoniczki warszawskie", "Szlachta kalwińska w Polsce", wspomnień "Cztery lata w okupowanym Paryżu", od 1939 roku poza granicami Polski. (ur. 26.04.1894) 30 rocznica

1986 - W Waszyngtonie podpisano akt ponownego przystąpienia Polski do Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W 1945 roku Polska była jednym z założycieli MFW i jego członkiem do marca 1950 roku. 25 rocznica

1991 - Borys Jelcyn został prezydentem Rosji. Zdobył blisko 60 procent głosów przy 75-procentowej frekwencji wyborczej. 20 rocznica

1991 - W Albanii powstał pierwszy po II wojnie niekomunistyczny rząd, jego szefem został Yhi Bufi. 20 rocznica

1993 - Zmarła Antonina Gordon-Górecka, aktorka i pedagog. W teatrze wcieliła się między innymi w role Podstoliny w "Zemście" Aleksandra Fredry i Małgorzaty w "Król umiera" Eugene Ionesco. Wystąpiła też w filmach - "Ostatni etap" Wandy Jakubowskiej oraz "Jezioro osobliwości" Jana Batorego. Urodziła się 6 czerwca 1914 roku.

1995 - Zmarł Arturo Benedetti Michelangeli, włoski pianista i pedagog, zaliczany do grona największych wirtuozów XX wieku, uważany za najwybitniejszego, obok Ferruccio Busoniego, pianistę włoskiego, jako pedagog pracował w Konserwatoriach w Bolonii, Wenecji i Bolzano, prowadził także kursy mistrzowskie w Arezzo, Sienie, Turynie i Lugano. (ur. 05.01.1920)

1996 - Zmarł Adam Mularczyk, aktor, reżyser teatralny, grał między innymi w filmach: "Milion za Laurę", "Poszukiwany, poszukiwana", "Dwaj panowie N", "Pieczone gołąbki", najbardziej znany z roli taksówkarza w filmie "Nie lubię poniedziałku", od 1974 roku na emigracji w Stanach Zjednoczonych. (ur. 13.01.1923) 15 rocznica

1997 - Zmarł Bułat Okudżawa, rosyjski poeta, kompozytor i pieśniarz, autor słynnej "Modlitwy" i "Piosenki o żołnierskich butach". Urodził się 9 maja 1924 roku w Moskwie. 

1998 - Zmarł Eric Tabarly, francuski oficer marynarki, żeglarz. Sławę zdobył w 1964 roku, kiedy w transatlantyckim wyścigu "samotników" prześcignął Anglika sir Francisa Chichestera. W 1980 roku pobił 75-letni rekord, przepływając przez Atlantyk w 10 dni 5 godzin i 14 minut. Zginął zepchnięty przez sztorm z pokładu swojego jachtu w nocy z 12 na 13 czerwca 1998 roku.

2003 - Zmarł Gregory Peck, jeden z najpopularniejszych amerykańskich aktorów filmowych XX wieku, stworzył typ bohatera pozytywnego, dobrego i budzącego zaufanie, zagrał w filmach: "Zabić drozda", "Rzymskie wakacje", "Dżentelmeńska umowa", "Biały kanion", "Pojedynek w słońcu", założyciel Amerykańskiego Instytutu Filmowego. Urodził się 5 kwietnia 1916 roku.

2006 - Zmarł György Ligeti, austriacki kompozytor węgierskiego pochodzenia, pozostawił po sobie kilkadziesiąt utworów orkiestrowych, kameralnych, fortepianowych, muzykę elektroniczną, autor muzyki do filmu Stanleya Kubricka "Odyseja kosmiczna", wykładowca Królewskiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie. (ur. 28.05.1923) 5 rocznica

2010 - Zmarł Jerzy Stawiński, pisarz, reżyser filmów fabularnych i autor słuchowisk radiowych, autor scenariuszy między innymi do filmów: "Eroica", "Kanał", "Krzyżacy", "Zezowate szczęście", "Pingwin", "Akcja pod Arsenałem", autor powieści: "Herkulesy", "Pułkownik Kwiatkowski", "Młodego warszawiaka zapiski z urodzin", "Sześć wcieleń Jana Piszczyka", współtwórca największych sukcesów polskiej szkoły filmowej. (ur. 01.07.1921)

Czytaj także

11 czerwca

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2011 00:00
Zaginął okręt podwodny ORP "Orzeł".
rozwiń zwiń
Czytaj także

13 czerwca

Ostatnia aktualizacja: 13.06.2011 00:00
Zmarł Aleksander Wielki.
rozwiń zwiń