31 sierpnia

Rozbicie pod Komarowem 1 Armii Konnej Budionnego.

1920 - Odbyła się bitwa pod Komarowem koło Zamościa, którą stoczyła 1 Dywizja Jazdy polskiej pod dowództwem pułkownika Juliusza Rómmla z 1 Armią Konną Siemiona Budionnego. Zakończyła się porażką i odwrotem Rosjan na wschód. Była to największa bitwa konnicy po 1813 roku i ostatnia z wielkich bitew jazdy. Wzięło w niej udział 6 pułków polskich i 20 radzieckich. Siły polskie liczyły około 2000 żołnierzy, a siły sowieckie około 17000 żołnierzy.

Pozostałe wydarzenia:

12 - Urodził się Kaligula, cesarz rzymski od 37 roku. Początkowe rządy w zgodzie z senatem dały mu dużą popularność. Po ciężkiej chorobie, przebytej w parę miesięcy po objęciu władzy, zmienił kierunek polityki: wznowił procesy o obrazę majestatu, skazał na śmierć wielu wybitnych Rzymian, rozrzutnością zrujnował skarb państwa. Został zamordowany 24 stycznia 41 roku.

1247 - Zmarł Konrad Mazowiecki, książę kujawsko-mazowiecki, sieradzki i łęczycki, syn Kazimierza II Sprawiedliwego. Do walki z pogańskimi plemionami Prusów i Jaćwingów w 1217 roku uzyskał od papiestwa bulle przyznające wyprawie na pogan status krucjaty. W 1226 roku sprowadził do walki  z Prusami Zakon Krzyżacki i nadał mu ziemię chełmińską. Urodził się w 1187 lub 1188 roku.

1559 - W Wilnie podpisano pakt między królem Zygmuntem Augustem a mistrzem inflanckim Kettlerem, na mocy którego ten oddał się pod opiekę królewską za ochronę przed najazdami Moskwy.  

1721 - Podpisany został pokój w Nystadt, kończący wojnę północną. Zwycięstwo odniósł Piotr I, który przybrał tytuł imperatora. Szwecja utraciła status europejskiego mocarstwa. 290 rocznica

1863 - Urodził się Piotr Stermich-Valcrocciata, dyrygent Teatru Wielkiego w Warszawie i Opery Poznańskiej. Zmarł w Berlinie w 1935 roku.

1867  - Zmarł Charles Pierre Baudelaire, francuski poeta, prekursor symbolizmu, autor zbioru "Kwiaty zła" i poematu prozą "Paryski spleen". Urodził się 9 kwietnia 1821 roku.

1870 - Urodziła się Maria Montessori, włoska lekarka, pedagog, jedna z największych reformatorek wychowania przedszkolnego. Stworzyła "metodę Montessori", która kładzie nacisk na umożliwienie dziecku swobodnej aktywności. Była pierwszą kobietą we Włoszech, która została doktorem medycyny. Zmarła 6 maja 1952 roku.

1878 - Urodził się Czesław Białobrzeski, fizyk, astrofizyk, profesor na uniwersytetach w Kijowie, Krakowie i Warszawie, członek Polskiej Akademii Nauk. Autor około stu prac na temat termodynamiki i ewolucji gwiazd, teorii względności, teorii kwantów i teorii budowy gwiazd. Zmarł 12 października 1953 roku.

1885 - Urodził się Du Bose Heyward, amerykański pisarz, którego powieść "Porgy" zaadaptowano na libretto opery Gershwina "Porgy and Bess". Zmarł 16 czerwca 1940 roku.

1908 - Urodził się William Saroyan, amerykański pisarz ormiańskiego pochodzenia. Portretował dzieci i dorosłych, których bronią przeciw brutalności świata jest spontaniczna dobroć i naiwne marzycielstwo. Autor książek "Chłopiec na lotnym trapezie", "Śmierć nie omija Itaki", "My name is Aram". Zmarł 18 maja 1981 roku.

1913 - Urodził się Zbigniew Bieńkowski, poeta, pisarz, krytyk literacki, tłumacz literatury francuskiej i rosyjskiej. Redaktor miesięcznika "Twórczość"; autor zbiorów poezji "Sprawa wyobraźni", "Nieskończoność", "Liryki i poematy". Zmarł 23 lutego 1994 roku.

1919 - Została otwarta Opera Poznańska. 

1920 - Zmarł niemiecki filozof i psycholog Wilhelm Wundt, założyciel pierwszego na świecie Instytutu Psychologii Eksperymentalnej w Lipsku, profesor uniwersytetów w        Heidelbergu i Lipsku. Urodził się 16 sierpnia 1832 roku.

1921 - Urodził się Jerzy Michotek, aktor, piosenkarz. Grał w filmach: Poręby "Droga na Zachód", Morgensterna "Polskie drogi", w telewizyjnym serialu "Dom" Łomnickiego. Zmarł 17 lipca 1995 roku. 90 rocznica

1939 - Prowokacja gliwicka, przygotowana przez SS i Abwehrę pod kryptonimem "Himmler". Grupa przebrana w mundury polskie opanowała radiostację w Gliwicach, a następnie nadała przemówienie w języku polskim nawołujące do wojny z Niemcami.

1939 - Niemcy zażądały od Polski odstąpienia Gdańska i zorganizowania plebiscytu w sprawie polskiego "korytarza". 

1941 - Zmarła śmiercią samobójczą Marina Cwietajewa, rosyjska poetka, autorka cyklu wierszy "Liebiednyj stan" oraz esejów "Dom koło starego Pimena". Urodziła się 8 października 1892 roku. 70 rocznica

1944 - Podczas Powstania Warszawskiego Niemcy zbombardowali kościół św. Kazimierza na Nowym Mieście i tamtejszy klasztor sióstr benedyktynek-sakramentek. Zginęło około tysiąca osób, które schroniły się w podziemiach kościoła, wśród nich 4 kapłanów, 35 sióstr i 14 sierot. 

1945 - Zmarł Stefan Banach, jeden z największych matematyków 20. wieku, prezes Polskiego Towarzystwa Matematycznego, twórca tzw. "przestrzeni Banacha". Autor ponad 60. prac naukowych w tym wielu podręczników. Profesor Uniwersytetu Lwowskiego i członek Polskiej Akademii Umiejętności. Urodził się 30 marca 1892 roku.

1948 - Plenum KC PPR, na którym Bolesław Bierut wygłosił referat o "odchyleniu prawicowym i nacjonalistycznym w kierownictwie partii i sposobach jego przezwyciężenia". Główny obiekt ataku, Władysław Gomułka został oskarżony o odchylenia "prawicowo-nacjonalistyczne" i usunięty ze stanowiska sekretarza generalnego KC, sekretarzem został Bolesław Bierut.

1955 - Zmarł Willi Baumeister, malarz i grafik, przedstawiciel abstrakcjonizmu niemieckiego. Urodził się 22 stycznia 1889 roku.

1956 - Zmarł na emigracji w Londynie Antoni Bogusławski, pisarz, prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, autor zbiorów wierszy: "Dwór", "Zwierciadełko", "Na biwaku". Urodził się 28 listopada 1889 roku. 55 rocznica

1957 - Malaje uzyskały niezależność, a następnie, po przyłączeniu stanów Sabah i Sarawak, powstała Malezja.ęłęó Tego dnia w Malezji obchodzone jest święto narodowe - Dzień Narodowy.

1959 - Powołano Instytut Gospodarki Wodnej.

1962 - Trynidad i Tobago uzyskały niepodległość. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe - Dzień Niepodległości.

1962 - Zmarł Felicjan Sławoj-Składkowski, generał i polityk, lekarz, premier Rzeczypospolitej w latach 1936-1939. Urodził się 9 czerwca 1885 roku.

1963 - Urodził się Robert Gawliński, muzyk rockowy, wokalista, autor tekstów i lider zespołu "Wilki". Zagrał Edwarda Stachurę w filmie "Wojaczek". Napisał muzykę i zagrał w dramacie Williama Szekspira "Hamlet" w teatrze Ochota.

1963 - Zmarł Georges Braque, światowej sławy francuski malarz, grafik i rzeźbiarz. Obok Picassa był jednym z czołowych przedstawicieli kubizmu. Autor obrazów "Kąpiąca się", "Dziewczyna z mandoliną". Urodził się 13 maja 1882 roku.

1967 - Zmarł Ilja Erenburg, rosyjski poeta, pisarz i radziecki dziennikarz. Jako pisarz i publicysta cieszył się dużym autorytetem na Zachodzie. Wspierał propagandę państwową, tuszując zbrodnie reżimu. W 1942 roku wchodził w skład komisji rządowej, która stwierdziła, że zbrodni katyńskich dokonali Niemcy. Napisał powieści: "Odwilż", "Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwańca", "Rwacz". Urodził się  pomiędzy 15 i 27 stycznia 1891 roku.      

1971 - Urodziła się Kinga Preis, aktorka Teatru Polskiego we Wrocławiu, występuje również w filmie, między innymi: "Wrota Europy", "Komornik", "Nigdy w życiu", "S@motność w sieci". 40 rocznica

1973 - Z inicjatywy tancerza i choreografa Conrada Drzewieckiego utworzono w Poznaniu Polski Teatr Tańca - "Balet Poznański".

1973 - Zmarł amerykański filmowiec John Ford, autor klasycznych westernów "Dyliżans" i "Jesień Cheyennów" oraz ekranizacji powieści Johna Steinbecka "Grona gniewu". Urodził się 1 lutego 1895 roku.

1980 - W Stoczni Gdańskiej, dawniej im. Lenina, po przeszło dwutygodniowych strajkach, podpisano porozumienie między przedstawicielami międzyzakładowego komitetu strajkowego pod przewodnictwem Lecha Wałęsy i komisją rządową z Mieczysławem Jagielskim na czele. Władze zgodziły się na realizację 21. postulatów, w tym utworzenia niezależnych samorządnych związków zawodowych. Utworzono NSZZ "Solidarność", który został zarejestrowany 24 października.

1982 - W Lubinie podczas manifestacji w rocznicę "porozumień sierpniowych" zginęły 3 osoby.

1986 - Zmarł Urho Kaleva Kekkonen, polityk fiński, w latach 1956-81 prezydent Finlandii. Urodził się 3 września 1900 roku. 25 rocznica

1986 - Zmarł Henry Spencer Moore, brytyjski rzeźbiarz, rysownik. Twórca rzeźb: "Rodzina", "Król i królowa". Wywarł znaczący wpływ na rzeźbę 20. wieku. Urodził się 30 lipca 1898 roku. 25 rocznica

1991 - Rocznica proklamowania niepodległości Republiki Kirgiskiej. Tego dnia w Kirgistanie obchodzone jest święto narodowe. 20 rocznica

1991 - Rada Najwyższa Uzbekistanu proklamowała niepodległość republiki i przyjęła uchwałę o zmianie nazwy państwa na Republika Uzbekistanu. 20 rocznica

1994 - Z Berlina odjechał ostatni transport rosyjskich wojsk okupacyjnych opuszczających terytorium RFN.

1994 - Zgodnie z zawartymi 27 lipca 1994 roku porozumieniami wojska rosyjskie zakończyły wycofywanie się z Estonii i Łotwy. 

1996 - W Sztokholmie zakończył się światowy kongres na temat seksualnego wykorzystywania dzieci. Przyjęto program do 2000 roku, w którym określono działania walki z handlem dziećmi, prostytucją i pornografią dziecięcą.    5 rocznica

1996 - Przedstawiciele władz Rosji i Czeczenii podpisali porozumienie pokojowe kończące pierwszą wojnę czeczeńską - konflikt trwający na Północnym Kaukazie w latach 1995 - 1996. 15 rocznica

1997 - W wypadku samochodowym zginęła księżna Walii Diana Spencer, była żona księcia Karola, następcy brytyjskiego tronu. Urodziła się 1 lipca 1961 roku.

2000 - Zmarł Mieczysław Róg-Świostek, działacz państwowy w okresie PRL, dziennikarz i historyk, redaktor naczelny "Chłopskiej Drogi" - czasopisma wydawanego przez KC PZPR, poseł na Sejm i członek Rady Państwa, wiceprezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz przewodniczący Klubu Publicystów Rolnych SDP. Autor książek "Moje spotkania z Japonią", "Czas przeszły i teraźniejszy".

2001 - Zmarł Julio Antonio Elicegui, legendarny hiszpański piłkarz, zwany "Expressem z Irun". Urodził się 5 grudnia 1910 roku. 10 rocznica

2002 - Zmarł George Porter, angielski chemik, profesor w Royal Institution w Londynie. Opracował metodę fotolizy błyskowej. W 1967 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Urodził się 6 grudnia 1920 roku.

2002 - Zmarł Lionel Hampton, amerykański muzyk jazzowy. Pierwszy zastosował wibrafon jako instrument jazzowy. W ciągu trwającej 60 lat kariery grał z takimi sławami jazzu jak: Louis Armstrong, Benny Goodman, Charlie Parker. Skomponował ponad 200 utworów, w tym takie standardy jazzowe jak: "Flying home", "Evil gal blues" i "Midnight sun". Urodził się 20 kwietnia 1908 roku.

2003 - Zmarł Pavel Tigrid właśc. Pavel Schoenfeld, czeski pisarz i publicysta oraz minister kultury Czech w latach 1994-1996. Podczas emigracji - pracownik i dyrektor czeskiej sekcji Radia Wolna Europa i wydawca kwartalnika "Svedectvi" najważniejszego czasopisma czeskiej emigracji. Autor dramatów, słuchowisk, artykułów i esejów społeczno-politycznych.

2005 - Zmarł Józef Rotblat, polski naukowiec pracujący w Anglii i Stanach Zjednoczonych, fizyk i radiobiolog, zajmujący się medycyną nuklearną. Współzałożyciel pacyfistycznego ruchu naukowców Pugwash, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1995 roku. Urodził się 4 listopada 1908 roku.

2005 - W Gdańsku podpisano akt erekcyjny pod budowę Europejskiego Centrum Solidarności.

2005 - Panika na bagdadzkim moście spowodowana pogłoskami o obecności w tłumie zamachowców samobójców, spowodowała śmierć ponad 1000 osób.