Historia

11 grudnia

Ostatnia aktualizacja: 11.12.2011 00:00
Zmarł Stanisław Maczek, generał, jeden z najwybitniejszych polskich dowódców, biorących udział w II wojnie światowej.
Gen. Stanisław Maczek jako dowódca 1 Dywizji Pancernej w czasie II wojny światowej
Gen. Stanisław Maczek jako dowódca 1 Dywizji Pancernej w czasie II wojny światowejFoto: fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

1994 -  W 1942 został dowódcą I polskiej Dywizji Pancernej, która weszła w skład 2 korpusu 1 Armii Kanadyjskiej. Walczyła we: Francji pod Falaise, w Belgii, Holandii i północnych Niemczech. Odegrała decydującą rolę w zwycięskiej dla aliantów bitwie pod Falaise w sierpniu 1944 roku. Po zakończeniu walk, generał Maczek osiadł w Edynburgu. Jest autorem wspomnień wojennych "Od podwody do czołgu". W lutym 1994 został odznaczony Orderem Orła Białego.
Urodził się 31 marca 1892 roku.

1605 - Odbył się ślub króla polskiego Zygmunta III Wazy z Konstancją, córką arcyksięcia austriackiego Karola.

1803 - Urodził się Hector Berlioz, francuski kompozytor, pisarz i krytyk muzyczny, autor symfonii „Romeo i Julia”, "Symfonia fantastyczna”, oper ”Potępienie Fausta”, „Trojanie". Jego twórczość nadała kierunek rozwoju XIX-wiecznej symfonice. Zmarł 8 marca 1869 roku.

1810
- Urodził się Louis Charles Alfred de Musset, pisarz francuski, jeden z głównych przedstawicieli romantyzmu, autor liryk miłosnych, powieści "Spowiedź dziecięcia wieku", dramatu ""Nie igra się z miłością" oraz pełnej fantazji i dowcipu komedii "Świecznik". Zmarł 2 maja 1857roku.

1843 - Urodził się Robert Koch, niemiecki bakteriolog, odkrywca zarazka gruźlicy, współtwórca nowoczesnej bakteriologii i nauki o chorobach zakaźnych. W 1905 roku otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za badania nad gruźlicą. Zmarł 27 maja 1910 roku.

1856 - Urodził się Gieorgij Plechanow, rosyjski rewolucjonista i teoretyk marksizmu, publicysta, filozof. Początkowo działacz organizacji narodnickich, później w latach 80. XIX wieku zorganizował w Szwajcarii pierwszą marksistowską organizację rosyjską „Wyzwolenie Pracy”. Autor pracy „Historia rosyjskiej myśli społecznej” i „O materialistycznym pojmowaniu dziejów”. Zmarł 30 maja 1918 roku. 155 rocznica

1866 - Otwarcie 6-kilometrowej linii tramwajów konnych w Warszawie łączącej Dworzec Wiedeński z Dworcem Petersburskim (obecnym Dworcem Wileńskim) oraz nowo zbudowanym Dworcem Terespolskim (Dworcem Wschodnim). Linia została wybudowana przez Główne Towarzystwo Rosyjskich Dróg Żelaznych, by obejść restrykcje nałożone przez władze zaborcze, które nie zezwalały na wybudowanie mostu kolejowego przez Wisłę. 145 rocznica

1866 - Rozpoczęły się pierwsze wyścigi jachtowe na trasie Europa - Ameryka. 145 rocznica

1876 - Urodził się Mieczysław Karłowicz, kompozytor, skrzypek i taternik, pionier taternictwa i narciarstwa rekreacyjnego. Był reprezentantem idei artystycznych "Młodej Polski" w muzyce. Skomponował 20 pieśni, głównie do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera, "Serenadę" na orkiestrę skrzypcową, symfonię "Odrodzenie" i "Rapsodię Litewską". Jego imieniem nazwano ulicę na warszawskim Mokotowie. Zginął w Tatrach zasypany lawiną 8 lutego 1909 roku. 135 rocznica

1882 - Urodził się Max Born, niemiecki fizyk, jeden z twórców mechaniki kwantowej, laureat nagrody Nobla w 1954 roku w dziedzinie fizyki. Zmarł 5 stycznia 1970 roku.

1883 - Urodził się Stanisław Adamczewski, historyk literatury, krytyk literacki, wydawca, profesor Uniwersytetu Łódzkiego i członek Polskiej Akademii Umiejętności. Zajmował się literaturą polskiego baroku, pozytywizmu i modernizmu. Szczególną uwagę poświęcił twórczości Stefana Żeromskiego. Jego praca „Serce nienasycone” była pierwszą monografią twórczości Żeromskiego. Zmarł 2 sierpnia 1952 roku.

1908
- Urodził się Aleksander Janta-Połczyński, poeta, prozaik, jeden z najwybitniejszych reportażystów lat międzywojennych, autor zbiorów poezji „Ściana milczenia”, „Widzenie wiary”, opowieści „Kłamałem, aby żyć”, „Wielka gafa księżny Bałaganow”, biografii „Duch niespokojny”. Zmarł 19 sierpnia 1974 roku.

1911 - Urodził sie Nadżib Mahfuz, egipski pisarz, autor trylogii „Opowieści starego Kairu”, opowiadań - „Meczet przy małej uliczce”. Laureat Literackiej Nagrody Nobla w 1988 roku. Zmarł 30 sierpnia 2006 roku. 100 rocznica

1912 - Urodził się Carlo Ponti, włoski producent filmowy przy którego udziale nakręcono filmy: „Doktor Żywago”, „Zabriskie Point”, „Matka i córka”, „Powiększenie”, „Zawód: Reporter”; mąż Sophie Loren. Zmarł 10 stycznia 2007 roku.

1913 - Urodził się Jean Marais, francuski aktor, grał w "Dzwonniku z Notre Dame", "Garbusie", "Tajemnicach Paryża" oraz serii komedii kryminalnych o Fantomasie. Zmarł 8 listopada 1998 roku.

1918 - Urodził się Zygmunt Kałużyński, publicysta i krytyk filmowy, popularyzator historii kina, przez wiele lat związany z tygodnikiem „Polityka”, autor szkiców: „Bilet wstępu do nowego wieku”, „Salon dla miliona”, „Nowa fala zalewa kino” i felietonów - „Diabelskie zwierciadło”, „Pożegnanie molocha”. Popularność przyniósł mu, prowadzony wspólnie z Tomaszem Raczkiem w latach 1990-2000 cykl telewizyjny „Perły z lamusa” oraz publikowane na łamach tygodnika „Wprost” przekorne rozmowy z Raczkiem o kinie. Zmarł 30 września 2004 roku.

1918 - Urodził się Aleksander Sołżenicyn, rosyjski pisarz, przez osiem lat więzień gułagu za „antyradziecką agitację”, w 1953 roku skierowany na "wieczne osiedlenie" do wioski Kok-Terek w Kazachstanie, zrehabilitowany w 1957 roku, autor powieści-wspomnień: „Archipelag Gułag”, „Krąg pierwszy”, „Oddział chorych na raka”, „Jeden dzień Iwana Denisowicza”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1970 roku. Zmarł 3 marca 2008 roku.

1921 - Urodził się Tadeusz Bogucki, aktor. W czasie wojny uczestnik powstania warszawskiego. Był związany ze scenami teatrów warszawskich. Grał między innymi w filmach: "Koniec naszego świata", "Znaki zodiaku", "Gdziekolwiek jesteś, panie prezydencie", „Doktor Murek”. Zmarł 29 października 1986 roku. 90 rocznica

1927 - Z Grodziska Mazowieckiego do Warszawy wyruszył pierwszy pociąg Elektrycznej Kolei Dojazdowej. EKD była pierwszą w Polsce elektryczną linią normalnotorową.

1930 - Urodził się Jean-Louis Trintignant, francuski aktor, scenarzysta i reżyser. Grał między innymi w filmach „Kobieta i mężczyzna”, „Konformista”, „Szczególna przyjemność”, „Pojedynek na wyspie”, „Przedział morderców”, „I Bóg stworzył kobietę”, „Immortal. Kobieta pułapka”.

1931 - Urodził się Bogusław Gdowski, matematyk, specjalista w dziedzinie kartografii matematycznej i zastosowania matematyki, profesor Politechniki Warszawskiej. Autor i współautor około 40. podręczników i zbiorów zadań dla uczniów szkół wyższych i średnich, wśród nich ”Zbiór zadań z matematyki dla kandydatów na wyższe uczelnie” Zmarł 1 stycznia 2009 roku. 80 rocznica

1932 - Urodził się Dariusz Fikus, dziennikarz, początkowo związany ze "Sztandarem Młodych" i Expressem Wieczornym", później przez 25 lat współtworzył tygodnik "Polityka". W 1989 roku został redaktorem naczelnym "Rzeczpospolitej", którą to funkcję pełnił do śmierci. Od 1997 roku dziennik "Rzeczpospolita" przyznaje ludziom związanym z mediami Nagrodę imienia Dariusza Fikusa. Zmarł 2 marca 1996 roku.

1932 - W Genewie przedstawiciele pięciu mocarstw: Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Stanów Zjednoczonych i Niemiec podpisali konwencję znoszącą ograniczenia nałożone na Niemcy po I wojnie światowej w zakresie zbrojeń.

1936
- Król Edward VIII po 11. miesiącach panowania abdykował by poślubić amerykańską rozwódkę Wallis Simpson. Tron objął jego młodszy brat Jerzy VI. Edward pozostał, jak do tej pory, jedynym brytyjskim królem, który ustąpił dobrowolnie z tronu. 75 rocznica

1938 - Zmarł Christian Lous Lange, norweski aktywista pokojowy, w latach 1909-33 sekretarz generalny Unii Międzyparlamentarnej, jeden z założycieli Ligi Narodów, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1921 roku. Urodził się 17 września 1869 roku.

1939 - W okupowanym Poznaniu powstał Urząd do Spraw Wysiedlania Polaków i Żydów, przemianowany w marcu 1940 roku na Centralę Przesiedleńczą. Jego głównym zadaniem było wysiedlanie ludności polskiej i kierowanie akcją germanizacyjną wcielonych do Rzeszy terenów.

 1941
- Zmarł Bronisław Gembarzewski, muzeolog, historyk wojskowości, pułkownik Wojska Polskiego, dyrektor Muzeum Narodowego w latach 1916-36, organizator Muzeum Wojska Polskiego. Autor bibliografii historii wojskowości w Polsce, inicjator badań nad dziejami polskiego munduru wojskowego, autor prac „Zabytki wojskowe polskie”, „Muzeum Narodowe w Warszawie”, „Muzeum Wojska”. Urodził się 30 maja 1872 roku. 70 rocznica

1946
- Urodził Marek Jackowski, gitarzysta, wokalista i kompozytor, znany przede wszystkim z zespołu "Maanam", współpracował z zespołami „Osjan” i „Anawa”. 65 rocznica

1946 - Z inicjatywy ONZ utworzono UNICEF - Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom. Organizacja udziela pomocy rządom państw w działaniach mających na względzie dobro dzieci i młodzieży. Inicjatorem powstania był doktor Ludwik Rajchman, polski lekarz bakteriolog i higienista, który został pierwszym przewodniczącym tej organizacji. 65 rocznica

1978
- Zmarł Vincent du Vigneaud, amerykański biochemik, badacz metabolizmu aminokwasów, struktury chemicznej biotyny, insuliny oraz hormonów - oksytocyny i wazopresyny, laureat nagrody Nobla w 1955 roku w dziedzinie chemii. Urodził się 18 maja 1901 roku.

1981 - Muhammad Ali stoczył ostatnią w swojej karierze walkę w ringu przeciwko Trevorowi Berbickowi. Walka zakończyła się przegraną wielkiego mistrza, jednak Muhammad Ali jest ciągle uważany za największą gwiazdę w historii boksu. 30 rocznica

 1995 - Zmarła Marta Fik, historyk kultury, działaczka opozycji demokratycznej, jeden z najwybitniejszych polskich krytyków teatralnych. Napisała fundamentalne dla historii polskiego teatru prace: "Reżyser ma pomysły" i "35 sezonów", kroniki "Kultura polska po Jałcie" oraz zbiór dokumentów o wydarzeniach marca '68 roku. Urodziła się 9 maja 1937 roku.

1996 - Wizyta patriarchy Ormian Garegina I w Watykanie, podpisanie deklaracji dążenia do jedności Kościołów katolickiego i ormiańskiego. 15 rocznica 2004 - Zmarła Madurai Shanmukhavadivu Subbulakshmi, znana jako M.S. Subbulakshm, indyjska śpiewaczka klasyczna (muzyka karnatyjska). Była kulturalnym ambasadorem Indii w świecie, występowała w Londynie, Nowym Jorku, Kanadzie i Moskwie.

2005 - Zmarła Maria Kaniewska, aktorka i reżyser filmowy. Przez wiele lat pracownik naukowy PWSFTViT w Łodzi. Grała między innymi w filmach: "Miasto nieujarzmione", "Ostatni etap", "Ewa chce spać", "Mąż swojej żony", "Poszukiwany, poszukiwana". Urodziła się 27 maja 1911 roku. 2008 - Zmarła Zofia Jarema, aktorka teatru lalek, reżyser i scenograf. W 1945 roku wraz z mężem założyła w Krakowie Teatr Lalki, Maski i Aktora Groteska. W latach 1949-1975 była dyrektorką tego teatru, zajmowała się tam również reżyserowaniem przedstawień oraz ich scenografią. Do jej najbardziej znanych realizacji należą: "Gdyby Adam był Polakiem", "Czarowna noc", "Dom na granicy". Urodziła się 15 maja 1919 roku.

 2010 - Zmarła Urszula Modrzyńska, aktorka teatralna i filmowa, znana z ról w filmach: „Pokolenie”, „Deszczowy lipiec”, „Dziś w nocy umrze miasto”, „Krzyżacy”. W latach 80. wycofała się z działalności aktorskiej. Urodziła się 23 lutego 1928 roku. 1 rocznica