Historia

Profesor chemii prezydentem

Ostatnia aktualizacja: 01.06.2012 00:00
1 czerwca 1926 roku Zgromadzenie Narodowe wybrało na najwyższy urząd Ignacego Mościckiego.

- Kandydat na Prezydenta musi stać ponad stronnictwami, winien umieć reprezentować cały naród - mówił 29 maja 1926 roku Józef Piłsudski. Połączone izby parlamentu uznały 31 maja, że jedynym kandydatem spełniającym te kryteria jest sam Piłsudski, jednak - ku zaskoczeniu nawet najbliższych współpracowników - marszałek nie przyjął powierzonego mu urzędu. Decyzję parlamentu uznał jednak za prawne usankcjonowanie dokonanego przez siebie przewrotu politycznego.


 

1 czerwca 1926 roku Zgromadzenie Narodowe wybrało na urząd prezydenta RP, wskazanego przez marszałka Piłsudskiego, profesora Ignacego Mościckiego. Za jego kandydaturą głosowało 280 parlamentarzystów, przeciw było 200. Kontrkandydatem Mościckiego był wystawiony przez Związek Ludowo-Narodowy wojewoda poznański Adolf Bniński.

Nowo wybrany prezydent RP Ignacy Mościcki urodził się 1 grudnia 1867 roku w Mierzanowie koło Ciechanowa w rodzinie ziemiańskiej. W latach 1887-1891 studiował chemię na politechnice w Rydze, działając jednocześnie w polskich organizacjach socjalistycznych, m.in. w II Proletariacie. Po krótkim pobycie w kraju, zagrożony aresztowaniem w związku z nielegalnym produkowaniem materiałów wybuchowych i przygotowywaniem zamachu na generał-gubernatora Iosifa Hurkę, emigrował w 1892 roku przez Berlin do Londynu. W Londynie uczestniczył w pracach Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich. Tam też w 1896 roku po raz pierwszy zetknął się z Piłsudskim. W 1897 Mościcki przeniósł się do Szwajcarii, gdzie otrzymał stanowisko asystenta na uniwersytecie we Fryburgu. W 1912 powołany został na Katedrę Chemii Fizycznej i Elektrochemii Technicznej Politechniki Lwowskiej. W czasie I wojny światowej współpracował z Polską Organizacją Wojskową. Po odzyskaniu niepodległości, obok pracy naukowej, zajął się organizowaniem polskiego przemysłu chemicznego. Od 1922 roku był dyrektorem naczelnym Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie.

Ogłosił ponad 60 prac i patentów. Jego najważniejszym osiągnięciem naukowym było opracowanie przemysłowej metody otrzymywania kwasu azotowego z powietrza przez syntezę tlenków azotu w łuku elektrycznym.

W 1933 roku Ignacy Mościcki został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na drugą kadencję. Po śmierci Piłsudskiego w 1935 jego wpływ na sprawy państwa zdecydowanie zwiększył się. Pozycję Mościckiego wzmacniała dodatkowo, przyjęta tuż przed śmiercią marszałka, Konstytucja, która zasadniczo powiększała uprawnienia prezydenta.
Oczekiwania, że Mościcki, zgodnie z sugestią Piłsudskiego, przekaże urząd Waleremu Sławkowi okazały się błędne. Prezydent, rywalizując z grupą popierającą Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, stworzył wokół siebie obóz polityczny, w którym pierwszoplanową rolę odgrywał wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski, jeden z budowniczych Gdyni, a w następnych latach Centralnego Okręgu Przemysłowego.

Po wybuchu wojny i sowieckiej agresji 17 września 1939 roku, wspólnie z rządem oraz Naczelnym Wodzem, prezydent Mościcki przekroczył granicę polsko-rumuńską i został internowany przez władze rumuńskie, początkowo w Bicaz, a następnie w Craiovej.
Nie mogąc wypełniać swoich obowiązków, przekazał je Władysławowi Raczkiewiczowi.
25 grudnia 1939 roku, będąc w świetle prawa osobą prywatną, uzyskał zgodę na wyjazd do Szwajcarii, gdzie spędził ostatnie lata swego życia. Zmarł 2 października 1946 roku w Versoix koło Genewy.
W 1993 jego szczątki przewieziono do Polski i złożono w krypcie prezydenckiej katedry św. Jana w Warszawie.

Czytaj także

Wygrana wojna i przegrany pokój

Ostatnia aktualizacja: 18.03.2011 06:00
Dla jednych był porażką polskich elit politycznych, dla drugich zwycięstwem ich realizmu. Traktat Ryski kończył wojnę z bolszewikami, ale nie likwidował zagrożenia ze Wschodu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konstytucja do kosza

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2011 13:00
2 sierpnia 1926 roku Sejm RP uchwalił tzw. nowelę sierpniową, która zmieniała niektóre przepisy Konstytucji Marcowej z 1921 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zamach majowy: przeciwko "szujom i łajdakom"

Ostatnia aktualizacja: 11.05.2012 06:00
Dlaczego po blisko ośmiu latach od odzyskania niepodległości Marszałek zdecydował się na przejęcie władzy w drodze zamachu stanu?
rozwiń zwiń