Historia

30 marca

Ostatnia aktualizacja: 30.03.2011 00:00
Urodził się Francisco de Goya y Lucientes - jeden z najwybitniejszych malarzy hiszpańskich.

1508 - Urodził się Andrea Palladio, wybitny włoski architekt i teoretyk  późnego renesansu. Projektował pałace, wille i kościoły, między innymi słynny kościół S. Giorgio Maggiore w Wenecji.
1664 - Jan Heweliusz, astronom, jako pierwszy Polak został przyjęty w poczet członków Royal Society w Londynie.
1689 - Na Rynku Starego Miasta w Warszawie spalono na stosie Kazimierza Łyszczyńskiego, autora traktatu "O nieistnieniu Boga", patrona polskich wolnomyślicieli.   
1707 - Zmarł Sébastien Le Prestre de Vauban, francuski inżynier wojskowy i architekt, marszałek Francji, twórca nowego, udoskonalonego systemu fortyfikacji. (ur. 1633)

1746 - Urodził się Francisco de Goya y Lucientes, uważany za jednego z trzech - obok El Greca i Velazqueza - najwybitniejszych hiszpańskich malarzy. Tworzył obrazy religijne, mitologiczne, historyczne, sceny rodzajowe oraz grafiki. Namalował między innymi:"Rodzinę Karola IV", "Maję nagą" i "Maję ubraną". Jest autorem cyklu grafik  "Okropności wojny". (zm.16.04.1828)

1816 - Urodził się Marian Czapski, rolnik i hodowca, autor dzieła o światowym znaczeniu - "Historia powszechna konia" i jednego z pierwszych polskich poradników pszczelarskich "Pszczelarz Polski". (zm. 10.06.1875)    
1830 - Powstanie listopadowe - zwycięska bitwa wojsk polskich dowodzonych przez Józefa Skrzyneckiego z wojskami rosyjskimi pod Dębem Wielkim koło Warszawy.
1844 - Urodził się Paul Verlaine, francuski poeta, który zasłynął jako mistrz lirycznego nastroju. Najważniejsze zbiory jego wierszy to "Księga mądrości" oraz "Elegie".
(zm. 1896)
1853 - Urodził się Vincent van Gogh, malarz holenderski, autor słynnych "Słoneczników". Tworzył głównie portrety, pejzaże, sceny rodzajowe oraz martwe natury. Jest uważany za najwybitniejszego przedstawiciela postimpresjonizmu.
(zm. 29.06.1890)
1856 - W Paryżu podpisano traktat pokojowy kończący wojnę krymską między Rosją i Turcją oraz sprzymierzonymi z nią Anglią i Francją.  
1857 - Urodziła się Gabriela Zapolska, aktorka, powieściopisarka, dramaturg, autorka wielu powieści między innymi "Sezonowa miłość", dramatów "Moralność pani Dulskiej",
"Żabusia", "Ich czworo". (zm. 17.12.1921)
1867 - Rosja sprzedała Stanom Zjednoczonym Alaskę i Wyspy Aleuckie za 7 mln 20 tysięcy dolarów. Jej pierwszym amerykańskim administratorem został Polak, Włodzimierz Krzyżanowski.      
1890 - Urodził się Juliusz Kleeberg, generał, organizator  polskiego ruchu oporu w południowej Francji w 1939 roku. Zginął w wypadku samochodowym w Australii 4 lipca 1970 roku.
1894 - Urodził się Siergiej Iljuszyn, radziecki inżynier i konstruktor lotniczy, autor wielu typów samolotów oznaczanych Ił. (zm. 9.02.1977)
1909 - Urodził się Benny Goodman, właściwie Benjamin David Goodman, amerykański muzyk, uznawany za najbarwniejszą postać w historii jazzu. (zm. 1986)  
1911 - Urodził się Wawrzyniec Czereśniewski, właściwie Stanisław Kanclerz, poeta, wieloletni współpracownik Radia Wolna Europa, autor zbiorów poezji "Ogień", "Misterium", "Słucham zamyśleń" (zm. 12.10.1976)    
1912 - Zmarł Karol May, pisarz niemiecki, autor popularnych powieści dla młodzieży o tematyce indiańskiej: "Winnetou", "Old Surehand", "Przez pustynię", "Skarb w Srebrnym Jeziorze". (ur. 25.02.1842)
1914 - Urodził się Sonny Boy Williamson, pierwszy wirtuoz harmonijki ustnej.
(zm. 1.06.1948)
1915 - Urodziła się Jadwiga Andrzejewska, aktorka, piosenkarka. Role teatralne „Matka Courage” B. Brechta, „Moralność pani Dulskiej” G. Zapolskiej oraz role filmowe: „Dziewczęta z Nowolipek”, „Strachy”, „Znicz olimpijski”, „Miejsce na ziemi”. (zm. 04.10.1977)
1923 - Urodził się Jerzy Litwiniuk, pisarz, tłumacz poeji i prozy. Autor takich utworów jak "Dziura w moście", "Dłoń albo pięść", "Kocie łby", twórca polskiego przekładu fińskiej "Kalevali".
1937 - Urodził się Warren Beatty, amerykański aktor, grał w filmach "Splendour in the Grass" Kazana, "Bonnie i Clyde" Penna, "Syndykat zbrodni" Pakuli.
1938 - Urodziła się Zofia Merle, aktorka, grała między innnymi w filmach: "Rzeczpospolita babska" i "Ktokolwiek wie" oraz w serialach: "Chłopi", "Klan", "Na dobre i na złe".
1940 - Pod Huciskami Oddział Wydzielony Kawalerii Wojsk Polskich majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala" stoczył zwycięską bitwę z oddziałami niemieckimi.
1942 - Urodził się Zbigniew Bizoń, muzyk, saksofonista, członek popularnej w latach 1960 grupy rockowej "Czerwono-czarni".
1943 - Zmarł Jan Bytnar, pseudonim "Rudy" - harcmistrz, członek Szarych Szeregów, współorganizator akcji Małego Sabotażu organizacji "Wawer". "Rudy" jest patronem wielu drużyn harcerskich. Jego imieniem nazwana została ulica w Warszawie na Mokotowie.
1943 - Zmarł Maciej Aleksy Dawidowski, pseudonim "Alek" - podharcmistrz, żołnierz ruchu oporu. Od 1942 roku dowódca plutonu "Sąd" i "Południe" należących do Grup Szturmowych. Podczas jednej z akcji Małego Sabotażu usunął niemiecką tablicę z pomnika Kopernika w Warszawie.
1945 - Kapitulacja niemieckiego oddziału na Westerplatte.
1945 - Wyzwolenie Gdańska; utworzenie województwa gdańskiego z terytorium b. Wolnego Miasta Gdańska i 6 powiatów wyłączonych z województwa pomorskiego.
1945 - Urodził się Stanisław Latałło, operator filmowy, aktor i reżyser: „Sam sobie sterem”, „Od starożytnych fraków do maski”, „Listy naszych czytelników”, dla telewizji niemieckiej „Pozwólcie nam do woli fruwać nad ogrodem”; zginął w Himalajach podczas wyprawy na Lhotse, o której realizował film dokumentalny. (zm. 17.12.1974)
1966 - Pierwsze przedstawienie "Pasji wg. św. Łukasza" Krzysztofa Pendereckiego. 
1971 - Po 158 godzinach pod ziemią w zabrzańskiej kopalni „Rokitnica” został uratowany górnik Alojzy Piątek.    
1989 - W Łodzi uroczyście otwarto Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki.  
1990 - Parlament Estonii ogłosił deklarację niepodległości.
1995 - Papież Jan Paweł II ogłosił encyklikę "Evangelium Vitae", w której stanął w obronie życia ludzkiego przed aborcją, eutanazją oraz wypowiedział się przeciwko eksperymentom biologicznym i genetycznym na człowieku.
1996 - Utworzono Izbę Wydawców Prasy z inicjatywy Unii Wydawców Prasy i Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Wydawców.   
1997 - W Londynie zmarł Tadeusz Żenczykowski, organizator i szef Akcji "N", żołnierz ZSP - ZWZ AK, redaktor i wicedyrektor Rozgłośni Polskiej Radia "Wolna Europa".  
1997 - Zmarł Krzysztof Nowicki, poeta, prozaik, krytyk literacki, autor zbiorów poezji "Zbliżenia", "Przy słowie", opowiadań "Droga do ojca", powieści "Główna przegrana", "Tętno", a także szkiców i felietonów.
1997 - We Francji zmarła Janina Brochwiczówna, aktorka, śpiewaczka.
2002 - Zmarła brytyjska królowa-matka, Elżbieta, wdowa po królu Jerzym VI i matka królowej Elżbiety II.
2010 - Zmarł Krzysztof Teodor Toeplitz, publicysta, pisarz, krytyk filmowy i autor scenariuszy, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Warszawie i PWSF w Łodzi; współpracownik wielu czasopism w tym „Kultury”, „Polityki”, „Światu”, redaktor naczelny „Szpilek”; autor prac: „Kino dla wszystkich”, „Mieszkańcy masowej wyobraźni”, „Sztuka komiksu”.   

Czytaj także

29 marca

Ostatnia aktualizacja: 29.03.2011 00:00
W Rzymie powstał Legion Mickiewicza. Formacja brała udział w walce o wyzwolenie Włoch.
rozwiń zwiń