Historia

8 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 08.04.2011 00:00
Początek wycofywania wojsk radzieckich z Polski.
Dawne kasyno oficerskie w Bornym Sulinowie, gdzie stacjonowało 15 tys. radzieckich żołnierzy.
Dawne kasyno oficerskie w Bornym Sulinowie, gdzie stacjonowało 15 tys. radzieckich żołnierzy.

1492 - Zmarł Lorenzo Medici, zwany Wawrzyńcem Wspaniałym, władca Florencji od 1469 roku, wybitny polityk, przedstawiciel renesansu włoskiego, znawca i mecenas sztuki. Opiekował się między innymi Sandro Botticellim i Michałem Aniołem, dzięki niemu Florencja stała się głównym ośrodkiem włoskiego odrodzenia. (ur. 1449)
1779 - Urodził się Johann Schweigger, niemiecki fizyk, chemik i matematyk, wynalazca w 1820 roku galwanometru - urządzenia do pomiaru natężenia prądu elektrycznego. (zm. 06.09.1857)  
1807 - Urodził się Karol Libelt, filozof i estetyk, działacz społeczno-polityczny, publicysta. Prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, poseł do parlamentu pruskiego, wydawca "Dziennika Polskiego", autor prac filozoficzno-społecznych "O miłości ojczyzny", "O odwadze cywilnej". (zm. 09.06.1875)
1823 - Władze pruskie ogłosiły tak zwany statut regulacyjny, czyli dekret początkujący uwłaszczenie chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim.  
1835 - Zmarł Wilhelm von Humboldt, niemiecki filozof, językoznawca i pedagog, twórca filozofii języka nawiązującej do poglądów Immanuela Kanta i Johanna Gottfrieda von Herdera. Jako minister do spraw wychowania i religii przeprowadził reformę szkolnictwa, stając się współzałożycielem uniwersytetu w Berlinie. (ur. 22.06.1767)
1838 - Rejs "Great Western" z Bristolu do Nowego Jorku rozpoczął funkcjonowanie pierwszego regularnego transatlantyckiego połączenia pasażerskiego.  
1858 - We Lwowie urodził się Jan Styka, malarz, autor obrazów historycznych, religijnych, jak obraz Chrystusa Króla z kościoła księży pallotynów w Warszawie przy ulicy Skaryszewskiej, scen batalistycznych, w tym słynnej Panoramy Racławickiej z 1894 wraz z Wojciechem Kossakiem, a także Panoramy Siedmiogrodzkiej z 1897 roku, oraz portretów, na przykład Ignacego Jana Paderewskiego. Od 1900 roku mieszkał w Paryżu, a od 1910 roku - na wyspie Capri we Włoszech. Zmarł 11 kwietnika 1925 roku w Rzymie.
1859 - Urodził się Edmund Husserl, niemiecki filozof i matematyk, jeden z głównych twórców fenomenologii, autor prac: „Badania logiczne”, „Medytacje kartezjańskie”, „Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii”. (zm. 27.04.1938)
1860 - Urodził się Józef Weyssenhoff, pisarz, poeta, krytyk literacki, pod koniec 19. wieku redaktor i wydawca „Biblioteki Warszawskiej”, autor powieści: „Soból i panna”, „Sprawa Dołęgi”, „Żywot i myśli Zygmunta Podfilipskiego”, „Puszcza”, „Hetmani”. W twórczości nawiązywał do tradycji sienkiewiczowskiej, zasłynął jako mistrz opisów przyrody i życia łowieckiego. Zmarł 6 lipca 1932 roku.
1868 - Urodził się Wilhelm Feldman, krytyk literacki, publicysta, pisarz i dramaturg, autor pracy „Współczesna literatura polska” oraz dramatów, między innymi: „Cudotwórca”, „Sądy Boże”, „My artyści”, „Czyste ręce”. (zm. 25.10.1919)
1874 - Urodził się Stanisław Taczak, kapitan piechoty armii Cesarstwa Niemieckiego, głównodowodzący powstaniem wielkopolskim w 1918 roku. Generał Wojska Polskiego. W czasie II wojny światowej - w niewoli niemieckiej. Zmarł 2 marca 1960 roku.
1875 - Urodził się Albert I, król Belgów od 1909 roku, w 1914 roku po niemieckim ataku na Belgię stanął na czele armii, zdobył wówczas przydomek "króla-żołnierza". Po wojnie utworzył specjalny fundusz z którego finansowano odbudowę kraju ze zniszczeń wojennych. Zginął tragicznie podczas górskiej wspinaczki, 17 lutego 1934 roku.
1888 - Urodził się Juliusz Zborowski, etnograf i językoznawca, znawca Podhala, dyrektor Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, członek Polskiej Akademii Umiejętności, autor prac „Legenda o Janosiku”, „Góralskie podania o Szwedach”. (zm. 15.06.1965)  
1890 - Urodził się Zbigniew Drzewiecki, pianista i pedagog, wieloletni profesor i rektor wyższych  szkół muzycznych Krakowa i Warszawy. Wychowawca wybitnych pianistów - Haliny Czerny-Stefańskiej, Jana Ekiera i Adama Harasiewicza, organizator pierwszego Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina w 1927 roku. Zmarł 11 kwietnia 1971 roku.
1897 - Urodził się Jan Żabiński, zolog, organizator i pierwszy dyrektor warszawskiego ogrodu zoologicznego (1929- 1951), powstaniec warszawski, działacz ochrony przyrody, pedagog. Autor kilkudziesięciu książek, między innymi "Przekrój przez ZOO" i "Z życia zwierząt". (zm. 26.07.1974)          
1904 - Francja i Wielka Brytania podpisały sojusz militarny zwany „entente kordiale”, regulujący sporne kwestie dotyczące posiadłości kolonialnych.  
1908 - Urodził się Tadeusz Kondrat, aktor teatralny, filmowy i kabaretowy, występował w kabarecie "Szpak", grał w filmach: "Przygoda na Mariensztacie", "Zemsta", "Zawiłość uczuć". Zmarł 19 czerwca 1994 roku.  
1909 - Zmarła Helena Modrzejewska, światowej sławy aktorka dramatyczna, specjalizująca się w rolach szekspirowskich. Debiutowała w prowincjonalnym teatrze w Galicji. Następnie grała na scenach w Krakowie i Warszawie. Od 1876 roku mieszkała w Stanach Zjednoczonych. Występowała w rolach  tragicznych, między innymi w kilkunastu dramatach szekspirowskich: „Romeo i Julia”, „Hamlet”, „Makbet”, „Jak wam się podoba”, „Wieczór Trzech Króli” oraz sztukach Schillera, Słowackiego i Dumasa. (ur. 12.10.1840)  
1911 - Urodził się Melvin Calvin, amerykański fizykochemik, profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, prowadził badania dotyczące reakcji chemicznych węgla związanych z procesem fotosyntezy, laureat Nagrody Nobla w 1961 roku w dziedzinie chemii za prace nad fotosyntezą. (zm. 08.01.1997)
1911 - Urodził się Emile Cioran, rumuńsko-francuski filozof, teoretyk nihilizmu, eseista, autor powieści: „Na szczytach rozpaczy”, „Zarys rozkładu”, „Zmierzch myśli”. Pisma Ciorana, wnikliwe i dogłębnie przeżyte, przesiąknięte są pesymizmem, z którego, paradoksalnie, można czerpać siłę. Od 1937 roku przebywał we Francji. (zm. 20.06.1995)
1919 - Uchwałą Rady Ministrów została powołana do życia Akademia Górnicza w Krakowie. 20 października 1919 roku Naczelnik Państwa Marszałek Józef Piłsudski dokonał uroczystego otwarcia Akademii Górniczej w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego.
1923 - Urodził się Jerzy Passendorfer, reżyser filmowy, autor obrazów "Zamach", "Skąpani w ogniu", telewizyjnego serialu "Janosik". Zmarł  20 lutego 2003 roku.
1925 - Urodził się Józef Nowak, aktor teatralny i filmowy, grał w obrazach: „Celuloza”, „Przygoda na Mariensztacie”, „Człowiek na torze”, „Barwy walki”, „Hydrozagadka”, „Wiosna panie sierżancie”. Popularność zdobył jako wykonawca piosenek żołnierskich, jak  „Takiemu to dobrze”. Przez wiele lat wcielał się w postać Grzelaka w powieści radiowej „Matysiakowie”. Zmarł 16 stycznia 1984 roku.     
1929 - Urodził się Jacques Brel, belgijski bard, poeta, kompozytor, wykonawca własnych ballad poetyckich, lirycznych monologów i pieśni rodzajowych. Jego piosenki tłumaczył na język polski między innymi Wojciech Młynarski. (zm. 09.10.1978)  
1929 - Urodził się Josef Mikl, austriacki malarz i grafik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. W twórczości reprezentował realizm abstrakcyjny z ludzką figurą jako głównym tematem. Był uważany za najważniejszego austriackiego przedstawiciela tak zwanego stylu nieformalnego. (zm. 29.03.2008)
1931 - Zmarł Erik Karlfeldt, szwedzki poeta, członek Akademii Szwedzkiej i Komitetu Noblowskiego, autor między innymi zbioru wierszy: „Flora i Pomona”, „Flora i Bellona”, „Róg jesienny”, pośmiertnie w 1931 roku wyróżniony literacką Nagrodą Nobla. (ur. 20.07.1864)
1933 - Urodziła się Teresa Iżewska, aktorka, grała w filmach "Kanał", "Baza ludzi umarłych". Zmarła 26 sierpnia 1982 roku.  
1934 - Zmarł Władysław Skoczylas, grafik, malarz i rzeźbiarz,  ważany za twórcę polskiej szkoły drzeworytu. Zajmował się tematyką góralską, religijną i rodzajową. Profesor Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor między innymi drzeworytów: „Pochód zbójników”, „Stary gazda”, „Walka ze smokiem”, „Madonna w lelujach”. Zajmował się też ilustracją książkową. (ur. 04.04.1883)  
1941 - Zmarł Mariusz Zaruski, generał, żeglarz, taternik, pisarz, twórca Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, jeden z pionierów polskiego narciarstwa i taternictwa, kapitan harcerskiego statku Zawisza Czarny. W 1939 roku aresztowany przez NKWD i wywieziony w głąb Rosji. (ur. 31.01.1867)
1941 - Urodziła się Vivienne Westwood, angielska projektantka mody, wywarła ogromny wpływ na współczesną modę punk i nowej fali, w 2006 roku „za zasługi dla mody” otrzymała Order Imperium Brytyjskiego.
1949 - Francja, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania przyjęły nowy statut okupacyjny zachodnich stref Niemiec. Nastąpiło ostateczne zjednoczenie francuskiej strefy okupacyjnej z amerykańską i brytyjską.  
1950 - Zmarł Wacław Niżyński, rosyjski tancerz i choreograf polskiego pochodzenia, przez wiele lat występował jako solista w zespole Diagilewa, był największym tancerzem swojej epoki, o doskonałej technice i niespotykanej ekspresyjności. Pozostał po nim mit tancerza, któremu udało się osiągnąć doskonałość i całkowitą identyfikację z wykonywaną rolą, zrewolucjonizował sztukę baletową. Urodził się 12 marca 1889 roku.
1950 - Urodził się Grzegorz Lato, piłkarz i trener, „król strzelców” finałów Mistrzostw Świata w 1974 roku, reprezentant Polski, złoty i srebrny medalista olimpijski w 1972 i 1976 roku. Senator RP, od 2008 roku - prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej.
1957 - Pełne otwarcie żeglugi po Kanale Sueskim.
1972 - Zmarł Marian Bielicki, prozaik, eseista, dziennikarz, tłumacz, autor książek dla młodzieży: "Gorycz sławy", "Chłopiec z glinianą tabliczką", "Gdzie jesteś Małgorzato?". (ur. 05.06.1920)
1973 - Zmarł Pablo Picasso, hiszpański malarz i grafik, jeden z najbardziej wszechstronnych i artystów współczesnych. Malował martwe natury, portrety, zajmował się też grafiką, rzeźbą i ceramiką. Do jego najbardziej znanych obrazów należą: "Rodzina arlekina", "Panny z Avignonu", "Trzej muzykanci", "Guernica" i "Wojna i pokój". (ur. 25.10.1881)  
1976 - Jerzy Pawłowski, szermierz, złoty medalista z Meksyku, został skazany na 25 lat więzienia za szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych, zwolniony po 10 latach w drodze ułaskawienia w ramach wymiany szpiegów.
1984 - Zmarł Piotr Kapica, rosyjski fizyk polskiego pochodzenia, badacz fizyki niskich temperatur, odkrywca zjawiska nadciekłości helu, za co w 1978 roku otrzymał nagrodę Nobla. Był członkiem Akademii Nauk ZSRR i Royal Society. Był uważany za jednego z głównych twórców radzieckiej bomby wodorowej. (ur. 09.07.1894)
1991 - Weszła w życie umowa o ruchu bezwizowym między Polską, a Niemcami, Francją, Włochami i krajami Beneluksu.

1991 - Rozpoczęło się oficjalne wycofywanie z Polski Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej. Stacjonowała na terenie Polski w latach 1945-1993. W 1991 radzieckie siły liczyły 53 tys. żołnierzy, 7 tys. pracowników cywilnych i ok. 40 tys. członków rodzin. Jednoski stacjonowały w zamkniętych garnizonach. Miały na wyposażeniu broń atomową. Ostatni żołnierz radziecki opuścił Polskę 18 września 1993.

1992 - Zmarł Roman Zimand, historyk literatury, krytyk, socjolog, publicysta, profesor w Instytucie Badań Literackich PAN. (ur. 1926)
1992 - Zmarł Daniel Bovet, włoski farmakolog i fizjolog pochodzenia szwajcarskiego. Dokonał licznych odkryć w dziedzinie farmakologii chemicznej, opublikował ponad 300 prac naukowych, laureat nagrody Nobla z 1957 roku za prace nad środkami rozluźniającymi mięśnie. (ur. 23.03.1907)
1993 - Zmarła Marian Anderson, amerykańska śpiewaczka kontraltowa, pierwsza Afroamerykanka, która wystąpiła w nowojorskiej Metropolitan Opera - zagrała wtedy Ulrykę z opery „Bal maskowy” Giuseppe Verdiego. (ur. 27.02.1897)  
1994 - Polska złożyła oficjalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej.
1996 - Zmarł Ben Johnson, amerykański aktor, wyróżniony Oscarem za rolę drugoplanową w filmie „Ostatni seans filmowy”, zagrał w ponad 40 filmach. (ur. 13.06.1918) 15 rocznica
2001 - Podczas koncertu w Szwajcarii zmarł Pedro Depestre, kubański skrzypek z grupy „Buena Vista Social Club”. (ur. 1946) 10 rocznica
2002 - Zmarł Josef Svoboda, czeski scenograf i architekt, współtwórca słynnego teatru praskiego "Laterna Magika" , autor ponad 700 scenografii w kraju i za granicą.
(ur. 10.05.1920)
2005 - Na placu Świętego Piotra odbyły się uroczystości pogrzebowe Jana Pawła II, w których wzięło udział kilka milionów pielgrzymów i 200 oficjalnych delegacji z szefami państw i rządów, przedstawicielami rodów królewskich i przywódcami religijnymi z całego świata.
2009 - Zginął Piotr Morawski, chemik, adiunkt na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, himalaista, zdobywca 6. ośmiotysięczników. W styczniu 2005 roku wraz z Simonem Moro zdobył jako pierwszy w historii zimą ośmiotysięcznik Sziszapangma. Zginął podczas polsko-słowackiej wyprawy, której głównym celem było wejście nową drogą na zachodniej ścianie Monaslu w Nepalu. (ur. 27.12.1976) 2 rocznica
2010 - Zmarł Malcolm McLaren, brytyjski impresario, publicysta, muzyk, promotor punk rocka i menedżer zespołu “Sex Pistols”. (ur. 22.01.1946) 1 rocznica
2010 - Prezydenci Stanów Zjednoczonych i Rosji, Barack Obama i Dmitrij Miedwiediew, podpisali nowy układ o ograniczeniu zbrojeń strategicznych START, zastępujący START z 1991 roku, który wygasł w grudniu 2009 roku. 1 rocznica

Czytaj także

7 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 07.04.2011 00:00
Stefan Czarniecki rozbił wojska szwedzkie pod Warką.
rozwiń zwiń
Czytaj także

9 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 09.04.2011 00:00
Dekretem prezydenta RP powstał FON.
rozwiń zwiń