Historia

4 lipca

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2011 00:00
Zmarł Gustaw Herling-Grudziński.
Audio
.
.Foto: fot. Wikipedia, domena publiczna

1054 - Chińscy i koreańscy astronomowie dokonali pierwszej naukowej obserwacji wybuchu gwiazdy supernowej.  Ślady po wybuchu można do dziś obserwować w Mgławicy Kraba.

1610 - Bitwa pod Kłuszynem podczas wojny polsko-rosyjskiej: wojska polskie pod dowództwem hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego rozbiły wojska rosyjsko-szwedzkie dowodzone przez kniazia Dymitra Szujskiego -

1753 - Urodził się Jean Pierre Blanchard, francuski wynalazca, pionier aerodynamiki. W maju 1789 roku odbył lot z Warszawy do Białołęki i był to pierwszy lot balonem w Polsce. Odbył też lot nad kanałem La Manche. (zm. 07.03.1809)

1776 - Kongres w Filadelfii uchwalił Deklarację Niepodległości. Przedstawiciele 13 kolonii angielskich w Ameryce Północnej ogłosili Stany Zjednoczone Ameryki wolnym i niepodległym państwem. Święto narodowe Stanów Zjednoczonych. 235 rocznica  

1792 - Urodził się Percy Bysshe Shelley, poeta angielski, romantyk. Jest autorem tragedii "Rodzina Cencich". (zm. 1822)

1804 - Urodził się Nathaniel Hawthorne, amerykański pisarz, przedstawiciel romantyzmu, rozgłos przyniósł mu zbiór opowiadań "Twice-Told Tales", powieści społeczno-obyczajowe - "Szkarłatna litera", "Dom o siedmiu szczytach", opracowanie mitów greckich dla młodzieży. W swoim kraju powszechnie uważany za największego i najbardziej wpływowego twórcę XIX wieku. Zmarł 19 maja 1864 roku.

1807 - Urodził się Giuseppe Garibaldi, włoski generał, bojownik o wyzwolenie i zjednoczenie Włoch. (zm. 02.06.1882)

1826 - Zmarł Thomas Jefferson, amerykański polityk, dyplomata, naukowiec, przywódca polityczny w okresie walk o niepodległość, współautor Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych, trzeci prezydent USA w latach 1801-1809. (ur. 13.04.1743) 195 rocznica

1848 - Zmarł Francois Rene Chateaubriand, francuski pisarz, polityk, prekursor romantyzmu i powieści psychologicznej, członek Akademii Francuskiej. Główne dzieła Chateaubrianda to "Geniusz chrześcijaństwa" oraz "Męczennicy". (ur. 1768)

1862 - Urodził się Stefan Demby, bibliotekarz i inicjator idei Biblioteki Narodowej. (zm. 1939) 

1892 - Urodził się Julian Krzyżanowski, profesor, historyk sztuki, folklorysta, edytor. Był twórcą pracowni literatury ludowej Instytutu Badań Literackich i przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu. Opublikował wiele prac naukowych, między innymi "Historię Literatury Polskiej". (zm. 19.05.1976)

1900 - Urodził się Louis Armstrong, amerykański trębacz i wokalista jazzowy, kompozytor i najpopularniejszy muzyk w historii jazzu nazwany "królem jazzu", wykonawca słynnych interpretacji piosenek takich jak "What a Wonderful World" czy "Summertime"; autor wspomnień "Moje życie w Nowym Orleanie". (zm. 06.07.1971) 

1910 - Zmarł Giovanni Schiaparelli, włoski astronom, profesor i dyrektor obserwatorium astronomicznego w Mediolanie; prowadził obserwacje obiektów Układu Słonecznego, nazwał morza i kontynenty na Marsie, jako pierwszy wykazał, że roje Perseidów i Leonidów związane są z kometami, badał gwiazdy podwójne.  

1903 - Firma Commercial Pacific Cable Company ukończyła kładzenie kabla telegraficznego na dnie Pacyfiku, łączącego USA z Filipinami, Chinami i Japonią.

1904 - Urodził się Artur Malawski, kompozytor, skrzypek, dyrygent. Uczył dyrygentury i kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie  oraz w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie Akademia Muzyczna) w Katowicach. Wypracował styl nawiązujący do neoklasycyzmu i tradycji narodowej, autor utworów na fortepian, kantat, pieśni, muzyki do sztuk teatralnych. Zmarł 26 grudnia 1957 roku.

1919 - Urodził się Jan Strzelecki, socjolog, eseista i taternik,  członek PZPR ale i działacz opozycji demokratycznej. W 1979 roku usunięty z partii. Członek Klubu Krzywego Koła i Towarzystwa Kursów Naukowych, doradca "Solidarności". Autor prac "Niepokoje amerykańskie", "Reminiscencje sentymentalne", "Ślady tożsamości". Zmarł 11 lipca 1988 roku.

1920 - Rząd Rzeczpospolitej uznał niepodległość Litwy.   

1920 - Wojska Rosji Radzieckiej pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego rozpoczęły ofensywę na Białorusi.  

1922 - Podpisanie w Rybniku protokołu przejęcia przez Polskę przyznanej części Górnego Śląska.

1923 - Urodził się Ryszard Reiff, polityk, prawnik, publicysta, przewodniczący Stowarzyszenia PAX, poseł na Sejm PRL IV i VIII kadencji, senator I kadencji, od 1981 do 1982 roku był członkiem Rady państwa. 13 grudnia 1981 roku jako jedyny z 14 obecnych na posiedzeniu jej członków sprzeciwił się zatwierdzeniu uchwały o wprowadzeniu stanu wojennego i dekretu o stanie wojennym, za co został odwołany ze stanowiska. Zmarł 9 grudnia 2007 roku.

1926 - Urodził się Alfredo Di Stefano, argentyński piłkarz - napastnik, 7-krotny reprezentant Argentyny i 31-krotny reprezentant Hiszpanii; rozegrał 1180 spotkań, strzelił 845 bramek; uznawany za jednego z najwybitniejszych w historii. 85 rocznica

1927 - Urodziła się Gina Lollobrigida, gwiazda filmu włoskiego. Popularność przyniosły jej role w filmach: "Fanfan Tulipan", "Piękność dnia", "Dzwonnik z Notre Dame", "Paradiso", "Buona sera", a także "Król, dama, walet" w reżyserii polskiego twórcy Jerzego Skolimowskiego. Od 1977 roku aktorka zajmuje się fotografiką.

1928 - Urodził się Jan Janczewski, operator filmowy, realizował między innymi: ""Zagubione uczucia", "Jak rozpętałem II wojnę światową", "Daleko od szosy", "Hrabina Cosel", "Orzeł i reszka", "Kłopotliwy gość". Zmarł 29 października 2007 roku.

1929 - Urodził się Konrad Swinarski, reżyser i scenograf, jeden z  najbardziej oryginalnych i najwybitniejszych twórców w historii polskiego teatru. Autor wybitnych inscenizacji dramatu romantycznego i neoromantycznego - "Nie-Boska komedia" Z. Krasińskiego, "Sędziowie" i "Klątwa" S. Wyspiańskiego, "Dziady" A. Mickiewicza, "Wyzwolenie Wyspiańskiego" oraz sztuk W. Szekspira "Sen nocy letniej" i "Ryszard III". Miesięcznik "Teatr" ustanowił nagrodę im. Konrada Swinarskiego przyznawaną co roku reżyserom za najwybitniejsze osiągnięcia artystyczne sezonu. Zmarł 19 sierpnia 1975 roku.

1934 - Zmarła Maria Skłodowska-Curie, światowej sławy chemik i fizyk, profesor Sorbony, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości. Wraz z mężem Piotrem Curie odkryła dwa pierwiastki: polon i rad. Jako pierwsza kobieta w historii otrzymała stopień doktora fizyki. Dwukrotna laureatka Nagrody Nobla w 1903 i 1911 roku. W 1932 roku z pomocą Prezydenta RP Ignacego Mościckiego założyła w Warszawie jeden z pierwszych instytutów leczenia chorób nowotworowych. W 1995 roku, jej prochy, jako pierwszej kobiety, umieszczono w paryskim Panteonie. Urodziła się 7 listopada 1867 roku.

1936 - Urodził się Henryk Grynberg, prozaik, poeta, aktor Teatru Żydowskiego w Warszawie, od 1967 roku współpracownik rozgłośni "Głos Ameryki", autor powieści "Żydowska wojna", "Zwycięstwo", zbioru poezji "Wróciłem", opowieści dokumentalnej "Dzieci Syjonu". 75 rocznica

1938 - Urodził się Bill Withers, amerykański wokalista, gitarzysta, kompozytor i autor tekstów, gra muzykę w stylu soul i pop.

1938 - Pod hasłem "Polacy tu byli, Polacy tu są, Polacy tu będą" odbył się na Śląsku Opolskim zjazd młodzieży polskiej w Rzeszy Niemieckiej.

1940 - Zmarł. Józef Pankiewicz, malarz, grafik, pedagog, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; twórca portretów, pejzaży, kompozycji figuralnych "Wizyta", "Targ na kwiaty", "Dorożka nocą"; ze swoich podróży po Europie przywoził liczne prace "Ulica w Madrycie", "Widok Saint-Tropez".               

1941 - Zginął rozstrzelany przez hitlerowców Tadeusz Boy Żeleński, poeta, krytyk teatralny i literacki, publicysta, satyryk, tłumacz literatury francuskiej; z wykształcenia lekarz, związany z krakowskim środowiskiem Młodej Polski, autor felietonów społeczno-obyczajowych oraz teatralnych: "Znaszli ten kraj", "Piekło kobiet", "Mózg i płeć", "Dziewice konsystorski", "Flirt z Melpomeną". (ur. 21.12.1874) 70 rocznica

1942 - Urodził się Stefan Meller, historyk, były ambasador Polski we Francji i Moskwie. Od października 2005 roku do czerwca 2006 roku pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w gabinecie Kazimierza Marcinkiewicza. Podał się do dymisji po wejściu do rządu Andrzeja Leppera. Autor książek i artykułów dotyczących nowożytnej i najnowszej historii Polski i Europy, a także dwóch tomów wierszy. W 1995 roku został odznaczony najwyższym francuskim odznaczeniem akademickim - orderem Palm Akademickich za zasługi w popularyzowaniu kultury francuskiej. Zmarł 4 lutego 2008 roku.

1943 - Generał Władysław Sikorski, premier polskiego rządu w latach 1939-1943 i wódz naczelny polskich sił zbrojnych zginął w katastrofie lotniczej nad Gibraltarem. (ur. 20.05.1881)

1943 - W Nowym Jorku odtworzono Instytut im. Józefa Piłsudskiego, istniejący wcześniej w Warszawie do 1939 roku. Obecnie jedna z najważniejszych instytucji naukowych i archiwalnych zajmująca się badaniami nad historią Polski i Europy Środkowo-Wschodniej poza granicami kraju.

1946 - Pogrom Żydów w Kielcach. Zginęły 42 osoby, głównie starcy, kobiety i dzieci, a drugie tyle zostało rannych. Dziewięciu rzekomych sprawców tej zbrodni skazano na karę śmierci po pokazowym procesie przed Najwyższym Sądem Wojskowym. Inicjatorzy akcji do dziś nie zostali ujawnieni. 65 rocznica

1947 - Powrócił do Gdyni niszczyciel ORP "Błyskawica", który od  30 sierpnia 1939 wraz z "Gromem" i "Burzą" uczestniczył w walkach wojsk alianckich z hitlerowską marynarką wojenną. 

1947 - Filipiny proklamowały niepodległość.

1950 - Radio Wolna Europa nadało z Nowego Jorku pierwszą audycję w języku polskim.   

1953 - Imre Nagy został premierem Węgier i zapowiedział nowy kurs w polityce ekonomicznej kraju. W 1956 po wkroczeniu wojsk radzieckich został aresztowany, wywieziony do Moskwy i zamordowany.

1959 - Urodziła się Victoria Abril właśc. Victoria Merida Rojas, hiszpańska aktorka, występowała u najbardziej znanych reżyserów hiszpańskich, jak Manuel Aragon, Carlos Saura, Pedro Almodóvar,  grała w filmach "Powrót Robin Hooda", "Kika", "Prawo pożądania", "Wysokie obcasy".

1969 - Urodził się Piotr Wereśniak, scenarzysta i reżyser, autor scenariuszy do filmów: "Kiler", "Na dobre i na złe", "Złotopolscy", "Pan Tadeusz", "Kryminalni".

1970 - Zginął w wypadku samochodowym w Australii Juliusz Kleeberg, generał, organizator polskiego ruchu oporu w południowej Francji w 1939 roku. (ur. 30.03.1890)     

1976 - Zmarł Antoni Słonimski, poeta, felietonista, krytyk teatralny, współtwórca grupy poetyckiej "Skamander". Był autorem zbiorów recenzji "Gwałty na Melpomenie", felietonów "Kronika tygodnia", zbiorów poezji "Czarna wiosna", "Wiek klęski", a także poematu "Popiół i wiatr" i sztuk teatralnych "Wieża Babel", "Murzyn warszawski". (ur. 1895) 35 rocznica

1987 - Martina Navratilowa ósmy raz wygrała turniej tenisowy w  Wimbledonie.

1989 - Odbyło się pierwsze posiedzenie Sejmu X kadencji, marszałkiem wybrano Mikołaja Kozakiewicza z ZSL, marszałkiem Senatu I kadencji został Andrzej Stelmachowski senator z ramienia Komitetu Obywatelskiego.

1997 - Na Marsie wylądowała amerykańska sonda Pathfinder wysłana z   Ziemi 4 grudnia 1996 roku. Na jej pokładzie znajdował się  pojazd Sojourner, który przez 3 miesiące badał powierzchnię  planety.

1997 - W Maladze zmarł Miguel Najdorf, jeden z najsłynniejszych  szachistów wszechczasów. Był polskim Żydem, który do 1939 roku reprezentował barwy polskie. Po wybuchu wojny pozostał na stałe w Argentynie. (ur. 1910)

1998 - Zmarł Janusz Przymanowski, pisarz i publicysta, autor opowiadań: "Na młodych skrzydłach", "Bagnet z uralskiej stali", "Chłopiec znad Wisły", powieści: "Tajemnica wzgórza 117", "Żołnierze czterech rzek", "Czterej pancerni i pies", według której w latach 60. nakręcono serial telewizyjny. (ur. 20.01.1922)

2000 - Zmarł Gustaw Herling-Grudziński, jeden z najwybitniejszych  polskich pisarzy, mieszkający od ponad 40-tu lat w Neapolu. Autor "Innego świata" i "Dziennika pisanego nocą". Do najbardziej znanych jego dzieł należą także: "Żywi i umarli, "Inny świat, "Skrzydła ołtarza", "Drugie przyjście", "Godzina cieni". W 1940 roku został ujęty przez NKWD i skazany na 5 lat łagrów. Walczył pod Monte Cassino. Był publicystą londyńskich "Wiadomości" i współpracownikiem Radia Wolna Europa, a także współzałożycielem Instytutu Literackiego i miesięcznika "Kultura" w Paryżu. Urodził się 20 maja 1919 roku.

2001 - Zmarł Henryk Debich, dyrygent i kompozytor, współzałożyciel i wieloletni kierownik orkiestry Polskiego Radia i Telewizji w Łodzi, która towarzyszyła piosenkarzom podczas festiwali w Sopocie, Opolu, Kołobrzegu i Zielonej Górze. Urodził się 18 stycznia 1921 roku.

2001 - Zmarła Danuta Wodyńska, aktorka. Grała między innymi w filmach: "Brzezina", "Pokolenie" i "Ziemia Obiecana" Andrzeja Wajdy oraz "Cudzoziemka" Ryszarda Bera. (ur. 31.05.1922)

2002 - Huragan, który przeszedł nad północno-wschodnią Polską, spowodował ogromne straty w drzewostanie Puszczy Piskiej, Kurpiowskiej i Boreckiej. Zostały uszkodzone drzewostany na obszarze 33 tysięcy hektarów.

2003 - Zmarł Barry White, amerykański piosenkarz, producent muzyczny i twórca tekstów piosenek, znany głównie z hitów soulowych i disco, twórca Love Unlimited Orchestra. (ur. 12.09.1944)

2004 - Zginął w wypadku samochodowym Andrzej Pawelec, dziennikarz sportowy. Od lat 70. współpracował z prasą sportową, Polską Agencją Prasową i Telewizją Polska. Od 1975 do 1988 roku był dziennikarzem redakcji sportowej Telewizji Polskie. Autor wspomnień "Zapiski egocentryka - ludzie i zdarzenia wokół mnie". Urodził się w 1951 roku.

Czytaj także

3 lipca

Ostatnia aktualizacja: 03.07.2011 00:00
Prezentacja pierwszego samochodu z silnikiem spalinowym.
rozwiń zwiń
Czytaj także

5 lipca

Ostatnia aktualizacja: 05.07.2011 00:00
Urodził się prymas Polski August Hlond.
rozwiń zwiń