Historia

31 października

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2011 00:00
Zmarł Ignacy Daszyński.
Audio
  • Komentarz dr Lidii Ciołkoszowej z Londynu - działaczki Polskiej Partii Socjalistycznej na emigracji - na temat 70-tej rocznicy utworzenia w Lublinie Rządu pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego.

1936 - Zmarł  Ignacy Daszyński, polityk, premier rządu lubelskiego w 1918 roku, socjalista, współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, później PPS. W 1930 roku jeden z założycieli Centrolewu. W czasie przewrotu majowego w 1926 roku poparł Józefa Piłsudskiego, później jednak przeszedł do opozycji. Był marszałkiem Sejmu w latach 1928 -1930. (ur. 26.10.1866) 75. rocznica

Pozostałe wydarzenia:

1353 - Kapituła warmińska wydała przywilej lokacyjny dla miasta Olsztyna.

1424 - Urodził się Władysław III Warneńczyk, syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej, król Polski od 1434 roku, król Węgier od 1440 roku. Zginął pod Warną 10 listopada 1444 roku.  

1517 - Marcin Luter wywiesił na drzwiach katedry w Wittemberdze 95 tez dotyczących reformy Kościoła.

1795 - Urodził się John Keats, poeta angielski, jeden z głównych przedstawicieli romantyzmu w Anglii. Podobnie jak inni twórcy romantyczni tworzył ballady, ody, poematy. Autorem pierwszych przekładów poezji Keats’a na język polski był Jan Kasprowicz. (zm. 23.02.1821)

1816 - Urodził się Philo Remington, amerykański przemysłowiec i wynalazca. Wynalazł karabin odtylcowy, uruchomił produkcję maszyn do szycia w 1870 roku i maszyn do pisania w 1873 roku. (zm. 05.04.1889). 195. rocznica

1835 - Urodził się Adolf von Bayer, niemiecki chemik, laureat nagrody Nobla w 1904 roku w dziedzinie chemii za wkład w rozwój chemii organicznej i chemicznego przemysłu oraz za prace nad organicznymi barwnikami i hydro aromatycznymi związkami chemicznymi. (zm. 20.08.1917)

1846 - Urodził się Edmondo de Amicis, włoski pisarz, którego twórczość charakteryzują tendencje moralistyczne, postępowa tematyka społeczna oraz patriotyzm, autor tłumaczonej na niemal wszystkie języki świata powieści dla młodzieży "Serce". W Polsce po raz pierwszy ukazała się w 1899 roku w tłumaczeniu Marii Konopnickiej. (zm. 12.03.1908).  65. rocznica

1848 - Odziały cesarskie zdobyły Wiedeń, krwawo tłumiąc rewolucję zwaną w historii "Wiosną Ludów".

1857 - Urodził się Axel Muthe, szwedzki lekarz i pisarz, działacz pacyfistyczny, autor między innymi powieści "Księga z San Michele", "Księga o ludziach i zwierzętach". (zm. 1949)

1883 - Urodziła się Sara Allgood, irlandzka aktorka, grała między innymi w filmach: "Męka milczenia", "Lady Hamilton", "Kręte schody", "Oskarżeni". (zm. 1950)

1887 - Urodził się Czang Kaj-szek, chiński polityk i wojskowy, od 1925 roku w kierownictwie Kuomintangu, prezydent Republiki Chińskiej na Tajwanie od 1949 roku. (zm. 05.04.1975)

1888 - Urodził się Andrzej Małkowski, jeden z twórców polskiego skautingu, wybitny instruktor i teoretyk harcerstwa, działacz polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych. W czasie I wojny światowej organizował polskie drużyny skautowskie w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, żołnierz armii Hallera. (zm. 15.01.1919)

1900 - Zmarł Stanisław Szczepanowski, ekonomista, inżynier, pionier przemysłu naftowego w Galicji, propagator uprzemysłowienia Galicji. Był współorganizatorem Towarzystwa Szkoły Ludowej, autorem pracy "Nędza Galicji w cyfrach i program energicznego rozwoju gospodarstwa krajowego".

1901 - Odbyła się prapremiera dramatu "Dziady" Adama Mickiewicza w Teatrze Starym w Krakowie w inscenizacji Stanisława Wyspiańskiego. 100. rocznica

1911   - Urodził się Włodzimierz Sedlak, ksiądz, antropolog, pedagog, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; twórca polskiej szkoły bioelektroniki, elektromagnetycznej teorii życia oraz pojęcia wszechpróżni; autor licznych prac naukowych i popularnonaukowych w tym: "Na początku było jednak światło", "Rola krzemu w ewolucji biochemicznej życia", "Postępy fizyki życia" (zm. 17.02.1993) 100. rocznica

1916 - Zmarł Charles Taze Russel, amerykański kaznodzieja i reformator religijny; w 1914 r. założył Międzynarodowe Stowarzyszenie Badaczy Pisma Świętego; po jego śmierci nastąpił podział ruchu - grupa związana z czasopismem "Strażnica" przyjęła w 1931 r. nazwę Świadków Jehowy. 95. rocznica      

1918 - Zmarł Egon Schiele, austriacki malarz i grafik, autor ekspresyjnych aktów, autoportretów, portretów i pejzaży, za odważne akty kobiece - oskarżony o szerzenie pornografii. (ur. 12.06.1890)

1922 - Król Włoch Wiktor Emanuel III powierzył funkcję premiera rządu przywódcy faszystów Benito Mussoliniemu.

1926 - W warszawskich Łazienkach odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina projektu Wacława Szymanowskiego. 85. rocznica

1930 - Urodził się Zdzisław Najder, historyk literatury, opozycjonista w czasach PRL, w latach 80. dyrektor Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa, w 1983 roku skazany w PRL zaocznie na karę śmierci. Światowej sławy autorytet na temat twórczości Josepha Conrada, a napisana przez niego biografia "Joseph Conrad: A. Chronicle" jest jedną z najważniejszych pozycji na ten temat. W 1989 roku powrócił do Polski, był doradcą Lecha Wałęsy i Jana Olszewskiego.

1930 - Urodził się Michael Collins, amerykański kosmonauta, brał udział w lotach na Gemini X w 1966 roku i na Apollo 11 w 1969 roku - uczestnik pierwszego lądowania na Księżycu.

1940 - Zwycięstwem Wielkiej Brytanii i sojuszników zakończyła się bitwa o Anglię. Nie powiodła się niemiecka operacja lotnicza wymierzona w siły powietrzne Wielkiej Brytanii. Było to największe starcie lotnicze w dziejach wojen, którego stawką była nie tylko przyszłość Wielkiej Brytanii ale i całej Europy.

1940 - Urodził się Eric Griffiths, założyciel zespołu "The Quarrymen". (zm. 29.01.2005)

1945 - Zmarł Wincenty Witos, wójt gminy Wierzchosławice, przywódca polskiego ruchu ludowego, współzałożyciel Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast", premier w rządach Polski międzywojennej; publicysta: "Wybór pism i artykułów", "Moje wspomnienia". (ur. 21.01.1874)

1945 - Stanisław Mikołajczyk został prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego po śmierci Wincentego Witosa.

1947 - Zmarł Jan Mazurkiewicz, lekarz psychiatra, pionier kierunku psychofizjologicznego w polskiej psychiatrii. (ur. 1871) 

1952 - Zmarł Benedykt Hertz, bajkopisarz, satyryk, dziennikarz, autor między innymi "Bajek i satyr", "Ze wspomnień samowara" oraz "Antologii bajki polskiej". (ur. 07.06.1872)

1966 - Czołowy polski filozof Leszek Kołakowski został wykluczony z PZPR. Bezpośrednią przyczyną był referat wygłoszony na zebraniu ZMS na wydziale historii Uniwersytetu Warszawskiego, w którym powiedział między innymi, że "socjalizm jest z natury samej brakiem swobód politycznych, brakiem krytyki, a wobec tego każde żądanie swobód politycznych jest automatycznie żądaniem powrotu do kapitalizmu". 45. rocznica

1968 - Zmarł Ludwik Ehrlich, prawnik, profesor Uniwersytetów Lwowskiego i Jagiellońskiego, specjalizował się w prawie międzynarodowym publicznym, historii prawa międzynarodowego w Polsce, historii doktryn politycznych i prawnych, opracował pierwszy polski podręcznik prawa międzynarodowego publicznego "Prawo narodów". (ur. 11.04.1889)

1969 - Ukazał się album "Led Zeppelin", pierwszy album angielskiej grupy rockowej "Led Zeppelin".  

1969 - Miało miejsce pierwsze uprowadzenie samolotu przez Atlantyk. Amerykanin włoskiego pochodzenia porwał samolot lecący z San Francisco do Nowego Jorku i skierował do Rzymu, chcąc w ten sposób uczcić swoje 20. urodziny. Po 11. tysiącach kilometrów lotu oddał się w ręce policji.

1971 - W Szwajcarii po raz pierwszy dopuszczono do wyborów kobiety. 40. rocznica

1981 - Zmarł Georges Brassens, piosenkarz i kompozytor francuski. Był wykonawcą własnych piosenek, nawiązujących do ludowych ballad francuskich. (ur. 22.10.1921)  30. rocznica

1982 - Zmarł Karol Musioł, badacz dziejów polskiej kultury muzycznej, dyrektor Biblioteki Głównej i prorektor Akademii Muzycznej imienia Karola Szymanowskiego w Katowicach. (ur. 1929)

1984 - Zginęła Indira Gandhi, polityk indyjski, od 1966 roku premier Indii. Została zamordowana przez dwóch Sikhów z jej ochrony osobistej. (ur. 19.11.1917)  

1993 - Zmarł Federico Fellini, włoski reżyser, autor filmów: "Amarcord", "La Strada", "Noce Cabiri", "Miasto kobiet". W 1993 roku otrzymał Oscara za całokształt twórczości. (ur. 20.01.1920)

1993 - Zmarł River Phoenix, amerykański aktor, grał między innymi w filmach: "Wybrzeże moskitów", "Moje własne Idaho". (ur. 23.08.1970)

1995 - Zmarł Mirosław Szonert, aktor, reżyser teatralny, przez kilkadziesiąt lat związany ze sceną Teatru Powszechnego w Łodzi. Zagrał między innymi w filmach: "Celuloza", "Do krwi ostatniej", "Królowa Bona", "Vabank", "Jej powrót".

1996 - Zmarł Marcel Carne, francuski reżyser filmowy, twórca: "Ludzi za mgłą", "Komediantów", "Wieczornych gości". (ur. 18.08.1906) 15. rocznica

1997 - Zmarł Tadeusz Janczar, aktor, żołnierz powstania warszawskiego w 1944 roku, grał w filmach "Pokolenie", "Kanał", "Krajobraz po bitwie" Andrzeja Wajdy, "Zezowate szczęście" Andrzeja Munka, a także w telewizyjnych serialach: "Królowa Bona", "Dom", "Stawka większa niż życie". Był odtwórcą roli Stacha Matysiaka w radiowej powieści "Matysiakowie". (ur. 25.04.1926)

1999 - Zmarł August Jan Chełkowski, fizyk, rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w latach 1981 - 82, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, marszałek Senatu w latach 1991-93. (ur. 1927)  

2002 - Jan Paweł II został honorowym obywatelem Rzymu.

2002 - Zmarł Raf Vallone, włoski aktor, grał między innymi w filmach: "Gorzki ryż", "Nie ma pokoju pod oliwkami", "Matka i córka", "Pojedynek rewolwerowców". (ur. 17.02.1916)

2005 - Ogłoszono odkrycie dwóch kolejnych księżycy Plutona. Nazwane tymczasowo S/2005P1 i S/2005P2, od czerwca 2006 roku noszą nazwy Hydra i Nix.

2009 - Zmarł Jan Wejchert, przedsiębiorca. Był twórcą firmy Konsuprod, pierwszej w Polsce spółki dysponującej jedynie zagranicznym kapitałem, głównym akcjonariuszem Grupy ITI, największego koncernu multimedialnego w Polsce. Był też współzałożycielem komercyjnej stacji telewizyjnej TVN oraz współwłaścicielem, wraz z Mariuszem Walterem, klubu piłkarskiego Legia Warszawa. Współzakładał Polską Radę Biznesu. Był jednym z najbogatszych Polaków.

Czytaj także

30 października

Ostatnia aktualizacja: 30.10.2011 00:00
Rehabilitacja Galileusza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

1 listopada

Ostatnia aktualizacja: 01.11.2011 00:00
Karol Wojtyła otrzymał święcenia kapłańskie
rozwiń zwiń