Жорсткая атака ХАМАС 7 кастрычніка шакавала ізраільскі ўрад і спецслужбы. А таксама жыхароў краіны, якія, як і палова свету, задаваліся пытаннем: як можна было не заўважыць падрыхтоўку да ўварвання ў Ізраіль сотняў тэрарыстаў з Сектара Газа дзяржаве, якая мае такі досвед у пытаннях бяспекі і абароны? Пераважная большасць ізраільцян, як паказваюць розныя апытанні, мяркуе, што ў першую чаргу вінаваты прэмʼер-міністр Біньямін Нетаньяху, палітык, які займае гэтую пасаду даўжэй за іншых у гісторыі Ізраіля (агулам больш за 16 гадоў).
Расце колькасць людзей, якія мяркуюць, што доўгая палітычная карʼера Бібі, як называюць Нетаньяху, павінна скончыцца. Праз некалькі дзён пасля тэракту 54 працэнты апытаных ізраільцян выказаліся за яго сыход з кіраўніцтва дзяржавы, а нядаўна такіх меркаванняў прытрымліваліся 76 працэнтаў, паводле даследавання тэлеканала 12.
Палымяны заклік да прэмʼер-міністра «спачатку прывесці нас да перамогі [над ХАМАС], а потым сысці» апублікавала бясплатная штодзённая газета «Ісраэль хаём», якая, як нагадваюць злыя языкі, была створаная для падтрымкі Нетаньяху. Яе заснаваў некалькі гадоў таму (цяпер нябожчык) амерыканскі мільярдэр габрэйскага паходжання Шэлдан Адэльсан, які меў ярка правыя погляды і ахвотна падтрымліваў ідэалагічна блізкіх яму палітыкаў.
«Ісраэль Хаём» («Israel Hajom») нават называлі «бібітон», спалучаючы мянушку Нетаньяху з габрэйскім словам для газеты. Штодзённік і прэмʼер-міністр разышліся, бо высветлілася, што ён хацеў паўплываць на яе распаўсюд шляхам зменаў у заканадаўстве, каб павялічыць рынкавыя шанцы іншай правай газеты ў абмен на падтрымку. Але сапраўднае разыходжанне адбываецца цяпер.
Ізраільцяне хочуць цэнтрысцкі ўрад.
Палітолаг, праф. Эфраім Інбар доўгі час падтрымліваў Нетаньяху і тлумачыў супярэчлівыя дзеянні правага крыла Ізраіля. Цяпер ён «не думае, што Нетаньяху зможа працягваць сваю місію прэм’ер-міністра пасля вайны, хоць у Ізраілі адбываюцца розныя рэчы».
– Усе разумеюць, што кіраўнік урада нясе адказнасць за памылкі ў войску, разведцы і стрымліванні. Што ён нясе адказнасць за тое, што адбылося, – падкрэслівае праф. Інбар у размове з журналістам Rzeczpospolita.
На яго думку, Нетаньяху павінен прыняць да ўвагі пратэст у яго ўласнай партыі, многія палітыкі разумеюць, што большасць ізраільцян жадаюць мець больш цэнтрысцкі кабінет, а не ўльтраправыя партыі ва ўрадзе, з якімі Нетаньяху асацыяваў сябе, выклікаючы вялікую канфліктнасць у грамадстве.
Аднак пакуль усё паказвае на тое, што Нетаньяху не мае намеру здавацца нават пасля вайны. Падчас нядаўняга інтэрвʼю амерыканскаму тэлеканалу ABC ён таксама адклаў на пасля вайны пытанне высвятлення таго, хто вінаваты ў тым, што здарылася атака ХАМАС. «Будуць складаныя пытанні, я маю намер адным з першых на іх адказаць», – сказаў ён.
Антыўрадавая левая штодзённая газета Haaretz паведаміла, што дарадца Нетаньяху збірае, насуперак прававым нормам, падрабязныя стэнаграмы пасяджэнняў урада, спадзеючыся, што яны дапамогуць прэмʼер-міністру ў дыскусіі аб адказнасці.
Іншыя ізраільскія СМІ выказваюць думку, што Нетаньяху мае намер абвінаваціць афіцэраў запасу, якія адмовіліся служыць перад вайной з ХАМАС у знак пратэсту супраць рэформы судовай сістэмы. Паведамляецца, што мусіць быць праведзена расследаванне, ці існуе сувязь паміж гэтай адмовай служыць і рашэннем Яхʼі Сінвара (Jahji Sinwara), кіраўніка ваенных аперацый ХАМАС, здзейсніць напад. Haaretz апублікавала карыкатуру, на якой усмешлівы прэмʼер паляпвае па плячы ізраільскіх вайскоўцаў і кажа: «Давайце разам пераможам, а потым я праверу, ці ўдзельнічаў ты ў пратэстах на вуліцы Каплан» (месца штотыднёвых вулічных пратэстаў у цэнтры Тэль-Авіва ). Таксама Haaretz у каментары піша, што перамога ў Газе не можа скончыцца на ліквідацыі ХАМАСу. Яна таксама мусіць адкрыць «хуткі шлях да ліквідацыі нашай улады, якая пагражае будучыні краіны».
7 кастрычніка падчас нападу на Ізраіль тэрарысты забілі каля 1200 чалавек – такія новыя афіцыйныя дадзеныя. Раней называлася прыкладна 1400. Змена дадзеных, хутчэй за ўсё, звязаная з праблемамі з ідэнтыфікацыяй целаў загінулых.
Jerzy Haszczyński / rp.pl / вх