Dziennik Gazeta Prawna публікуе артыкул пра пахавальныя звычаі ў Польшчы. Яны адрозніваюцца ў вялікіх гарадах і малых мястэчках. У першых пераважае крэмацыя. Статыстыка сведчыць, што ўрна з прахам – амаль на кожным другім пахаванні. Сем’і памерлых прымаюць рашэнне наконт крэмацыі значна часцей, чым некалькі гадоў таму – кажа Магда Меснік, суаўтарка кнігі «Драўляны макінтош» («Jesionka dla trupa»).
Дасведчанасць людзей у тэме смерці і пахаванняў расце, магчыма, дзякуючы неабмежаванаму доступу да Інтэрнэту, дзе ёсць шмат інфармацыі. Мы даведаемся, што з намі адбываецца пасля смерці, дзякуючы кнігам або фільмам, знятым на гэтую тэму. Разам з тым з-за кансерватыўнага, каталіцкага характару грамадства ў Польшчы тэма смерці па-ранейшаму застаецца табуяванай. Людзі пазбягаюць размоў пра смерць, ухіляюцца ад пытанняў, напрыклад, як бы сваякі хацелі быць пахаванымі, крэміраванымі ці ў труне, у што яны хацелі б быць апранутыя, як бы выглядала цырымонія. Напэўна, людзі не гавораць пра гэта, баючыся, што гэта можа закрануць, нашкодзіць, напалохаць, а пра смерць варта казаць, бо калі гэты момант надыходзіць, чалавек часта нічога не ведае. У болю, слязах і стрэсе цяжка прымаць рашэнні, з якімі давядзецца сутыкнуцца.
Пахаванне звязана з каласальнымі эмоцыямі.
Цяпер толькі ў некаторых вёсках і мястэчках засталася традыцыя развітвацца з нябожчыкам дома і трымаць да дня пахавання. У вялікіх гарадах людзі ўсё часцей звяртаюцца да практыкі крэмацыі нябожчыка, інакш у вёсках ці мястэчках. У першых пераважае крэмацыя. Дадзеныя паказваюць, што урна з'яўляецца амаль на кожным другім пахаванні. Семʼі памерлых выбіраюць яго значна часцей, чым некалькі гадоў таму. Магчыма, гэта звязана з тым, што месцаў на могілках становіцца ўсё менш. Перад смерцю многія людзі, і гэта адзін з нешматлікіх і найбольш часта абмяркоўваемых выпадкаў, згаджаюцца на крэмацыю, тлумачыць гэта тым, што не хочуць, каб іх «зʼелі чарвякі».
Таксама людзі сталі значна больш смелымі ў выбары ўбору ў апошні шлях. Раней мужчыну апраналі ў цёмны касцюм, жанчыну таксама ў цёмную вопратку. Цяпер захопленага рыбалкай чалавека могуць апрануць у камізэльку, у якой ён лавіў рыбу. Часта ў вясельныя сукенкі апранаюць маладых дзяўчат, якія павінны былі хутка выйсці замуж і не дажылі да вяселля, бо захварэлі або загінулі ў выніку няшчаснага выпадку. Дзяцей усё часцей апранаюць маляўнічую вопратку, а ў труну кладуць любімыя цацкі. Размяшчэнне ў ім розных прадметаў, якія былі побач з памерлым чалавекам, ужо стаіць на парадку дня. Сотавы тэлефон – гэта тое, што найчасцей кладуць у труны, распавядаюць арганізатары пахавальных цырымоній. Гэта крыху магічнае мысленне. Акрамя тэлефона ў труну кладуць цыгарэты і запальнічку, калі нехта курыў, фатаграфіі родных, акуляры. Нябожчыкаў часта грыміруюць, імкнучыся надаць ім прывабны выгляд. Калі гэта ахвяры аварый, то з целам праводзяць маніпуляцыі па рэканструкцыі.
Яшчэ адна адметнасць часу, усё больш людзей хочуць ахвяраваць сваё цела пасля смерці для даследчых мэтаў.
вх