Насуперак ранейшым паведамленням СМІ, Томаш Шмыт пакінуў Польшчу легальна, без выкарыстання ніякіх хітрыкаў, як маршрут праз Турцыю, то бок праз адзіны на сёння адкрыты памежны пераход з Беларуссю Тэрэспаль- Брэст.
Мужчына, якога зараз падазраюць у шпіянажы, мог страціць статус суддзі, то бок таксама доступ да розных сакрэтных дадзеных, шэсць гадоў таму за ўдзел у скандале на глебе нянавісці («хэйтэрскім скандале» – рэд.), накіраваным супраць суддзяў, якія не падтрымлівалі рэформы судовай сістэмы, прасоўванай кіруючымі тады ў Польшчы правымі сіламі. Аднак такім чынам не адбылося, паколькі дысцыплінарная вытворчасць, распачатая супраць яго была прыпыненая, даведалася Rzeczpospolita.
Томаш Шмыт, як суддзя Вышэйшага адміністрацыйнага суда ў Варшаве ўпершыню прыехаў у Беларусь у турыстычных мэтах у чэрвені 2023 года. Пра гэта паведаміў каардынатар спецслужбаў і новы кіраўнік МУС Томаш Сямоняк. Другі раз, у траўні бягучага года, ён пакінуў краіну, каб прасіць рэжым Лукашэнкі палітычнага прытулку. Абедзве паездкі засталіся па-за ўвагай польскіх службаў.
Нягледзячы на тое, што год таму польскі ўрад прыпыніў памежны рух з Беларусі, то ніякія абмежаванні для паездак з Польшчы ў Беларусь не былі ўведзеныя. Патрэбны толькі актуальны пашпарт і беларуская віза. Памежная служба правярае падарожнікаў у базах даных – галоўным чынам паліцэйскіх – ці знаходзяцца яны ў вышуку па ордэрах на арышт.
Паводле звестак Памежнай службы, летась польска-беларускую мяжу ў абодвух напрамках перасеклі амаль 3 мільёны чалавек, у асноўным грамадзяне Беларусі. У першым квартале гэтага года – амаль 704 тысячы, сярод іх быў і Томаш Шмыдт.
Праблема ў тым, чаму па-за ўвагай службаў засталася паездка ў рэжымную краіну суддзі, які, паводле сваёй прафесіі, меў доступ да розных сакрэтных дадзеных.
«Гэта вынік таго, што суддзі застаюцца па-за сістэмай кантролю контрразведкі, чым і скарыстаўся Шмыт», – паясняе ў размове з выданнем Rzeczpospolita былы высокапастаўлены афіцэр адной з польскіх спецслужбаў.
Грунтуючыся на «шпіёнскім скандале» з удзелам суддзі Шмыта, урад хоча ўвесці новыя, больш жорсткія правілы, у тым ліку: у дачыненні да суддзяў, якія маюць доступ да сакрэтнай інфармацыі.
У цяперашні час, у адпаведнасці з Законам ад 2010 года, Агенцтва ўнутранай бяспекі не можа праводзіць праверкі ў дачыненні да іх, а таксама ў дачыненні да пракурораў, дэпутатаў і іншых важных дзяржаўных чыноўнікаў. У выніку шырокае кола людзей мае доступ да сакрэтнай інфармацыі без усялякай праверкі.
У справе шакуе таксама факт, што ў жніўні 2019 года, то бок пасля раскрыцця «хэйтэрскага скандалу», суддзю Шмыта адхілілі ад выконвання абавязкаў на 30 дзён – гэта максімальны тэрмін, прадугледжаны законам. Абвінавачванні супраць яго былі перададзены дысцыплінарнаму прадстаўніку Вышэйшага адміністрацыйнага суда, які канчаткова ў кастрычніку 2019 года прыпыніў дысцыплінарную вытворчасць у сувязі з адсутнасцю матэрыялаў праверкі, якую праводзіла Люблінская пракуратура. Паколькі зараз суддзя Томаш Шмыт страціў статус суддзі, то згаданая дысцыплінарная вытворчасць, узбуджаная супраць яго шэсць гадоў таму, будзе цалкам спыненая.
аз