Сёння я запрашаю наведаць Пачкаў (Paczków) - цікавы і прыемны горад у паўночнай Польшчы на мяжы з Чэхіяй. Горад распаложаны па дарозе № 46, якая вядзе з Сілезіі ў Клодскую катлавіну (Kotlina Kłodzka). Пачкаў вылучаецца цікавымі помнікамі архітэктуры і значнымі прыроднымі ды ландшафтнымі каштоўнасцямі. Адсюль недалёка як да Атмухоўскага возера (Jezioro Otmuchowskie), так і ў Клодскую катлавіну і горы Судэты. Менавіта таму гарадок карыстаецца папулярнасцю сярод турыстаў.
Пачкаў размешчаны на тэрыторыі гістарычнай Ніжняй Сілезіі, у паўднёва-заходняй частцы Апольскага ваяводства. Цяпер у гарадку пражывае каля 10 тысяч жыхароў. Горад быў заснаваны ў 1254 годзе біскупам Вроцлава Томашам І, а ягоная назва (Patzkow) згадваецца ў Генрыкавай кнізе – вядомым помніку літаратуры, у якім быў змешчаны найстарэйшы сказ на старапольскай мове.
Панарама горада на гравюры 1738 г. паводле малюнка Фрыдрыха Бернхарда Вернера/ Autorstwa Friedrich Bernhard Werner - https:\/\/www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=63571852
Заснаванне горада было цесна звязанае з палітыкай вроцлаўскіх біскупаў, якія ў XIII стагоддзі праводзілі інтэнсіўную каланізацыю ў гэтым рэгіёне. З самага пачатку ён выконваў абаронную ролю, а яго галоўнай задачай была абарона паўднёва-заходняй мяжы біскупскага княства.
Менавіта таму сёння Пачкаў называюць польскім Каркасонам (Каркасон фр. Carcassonne – вядомы французскі горад-крэпасць). Па-першае, з-за яго першапачатковага характару, а па-другое таму, што мясцовыя ўмацаванні з'яўляюцца адным з найлепш захаваных помнікаў гарадской абароннай архітэктуры ў Польшчы.
Што абавязкова варта паглядзець у Пачкаве:
- Абарончыя муры, якіх буйныя фрагменты з 19 вежамі і брамамі захаваліся па сённяшні дзень. Першапачаткова былі дзве сцены - знешняя і ўнутраная, у адлегласці 7 метраў. Раней яны мелі вышыню 9 метраў. У склад абарончых збудаванняў уваходзілі 24 вежы, цяпер іх засталося толькі 19. Яны адрозніваюцца знешнім выглядам і вышынёй. Элементам умацаванняў з’яўляюцца таксама цікавыя брамавыя вежы.
- Музей газавай прамысловасці, на вул. Паштовай, 6 – вельмі цікавая музейная ўстанова, размешчаная ў старых будынках мясцовага газавага завода, які дзейнічаў да 1977 года. Гэта адзіны ў Польшчы аб'ект, дзе захавалася ўсё абсталяванне для вытворчасці газу. Таксама прэзентуюцца розныя газавыя прыборы, якія выкарыстоўваюцца ў хатніх гаспадарках, у тым ліку багатая калекцыя лічыльнікаў газу.
Музей газавай прамысловасці. Autorstwa Maks Siegmund - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=99473610
- Касцёл св. Яна Евангеліста, на вуліцы Касцельнай – гэта манументальная святыня, якая ўзвышаецца над Старым горадам і прыцягвае ўвагу турыстаў сваёй велізарнай вежай і характэрным аздабленнем даху ў выглядзе гэтак званых „хвосцікаў вясковай ластаўкі”. Касцёл лічыцца адной з найлепш захаваных умацаваных святыняй у Цэнтральнай Еўропе. Кажуць, што ён быў пабудаваны, каб даць прытулак жыхарам у выпадку ўварвання праціўніка. Паводле адной з легендаў, у касцёле ўтапілі татарына, які раней спакусіў дачку аднаго з вядомых жыхароў горада. Таму па сённяшні дзень, калі ў студню зазірае маладая дзяўчына, сэрца татарына ўспамінае любоў і вада бурліць. Аднак, калі туды зазірае пажылы, вусаты мужчына, вада становіцца мутнай.
Касцёл св. Яна Евангеліста. Autorstwa Maks Siegmund - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=99473610
- Візітнай карткай Пачкава з’яўляецца Дом кaта - прыгожы прыклад фахверкавага будаўніцтва. Гэта будынак, з якім звязаныя шматлікія легенды. Паводле адной з іх, тут жыў кат з сям'ёй. Пра гэта, у прыватнасці, мае сведчыць блізкасць могілак і адной з гарадскіх шыбеніц. У доме быў рэканструяваны „Пакой кaта”. Тут можна атрымаць усю неабходную інфармацыю пра горад.
Дом кaта. Foto: Maciej Jurkowski, Paczków/Creative Commons
- Пачкоўскі заліў – гэта штучнае вадасховішча і адна са славутасцей горада, дзе можна адпачыць на пляжы.
- Рыначная плошча ў Пачкаве - галоўная плошча горада, з прыгожай Ратушай. Дарэчы, будынак гарадской ратушы быў пабудаваны ў XVI стагоддзі, але шмат разоў перабудоўваўся і на сённяшні дзень толькі вежа захавала свой рэнесансны характар. На ратушную вежу можна падняцца і ўбачыць увесь Пачкаў зверху. Варта прыгледзецца таксама да цудоўных гістарычных камяніцаў на рынкавай плошчы. Кожная з іх адрозніваецца, прадстаўляючы стылі ад готыкі да класіцызму. Самыя старыя датуюцца 1 500 годам.
Ратуша ў Пачкаве. Autorstwa Lestat (Jan Mehlich) - Praca własna, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1339747
У XIX стагоддзі адбылося ўпарадкаванне гарадскіх умацаванняў Пачкава. У той час рэшткі знешняй сцяны былі знесеныя, падобным чынам, як будынкі і брамавыя масты, а роў засыпаны.
Зараз турысты могуць шпацыраваць па версе абарончага муру. Маршрут складае каля 80 метраў і хоць ён не доўгі, то перад турыстамі адкрываецца цудоўная панарама горада.
Пачкаў размешчаны на шляху Галоўнай судэцкай сцежкі і хоць сам не месціцца ў горах, то горы знаходзяцца ў яго непасрэднай блізкасці. У зімовым сезоне гарадок прыцягвае таксама аматараў гарналыжнага спорту.
Анна Задрожна