Пасля падзей 2020 года тысячы таленавітых беларусаў пакінулі бацькаўшчыну. Адна з іх, спартсменка Наталія Лешчык, цяпер жыве ў Беластоку і трэніруе маладых палякаў.
Беларуская гімнастка Наталія Лешчык нарадзілася ў Мінску ў 1995 г. У 5 гадоў пачала займацца мастацкай гімнастыкай. У 2012 г. стала сярэбраным прызёрам Алімпійскіх гульняў у групавым мнагабор'і, а таксама з’яўляецца шматразовым прызёрам чэмпіянатаў Еўропы. У тым жа 2012 г. атрымала званне заслужанага майстра спорту Рэспублікі Беларусь. Пасля заканчэння кар'еры (з-за траўмы спіны) гімнастка стала працаваць спартыўным псіхолагам. З'яўлялася псіхолагам зборнай каманды Беларусі па стральбе з лука.
Але неспрыяльная грамадска-палітычная сітуацыя вымусіла спартсменку шукаць лепшай долі за мяжой. Цяпер яна ў Польшчы. Наталія Лешчык успамінае, што прывяло яе ў Беласток, дзе яна цяпер жыве і працуе.
Наталія Лешчык: — Мая дарога з Беларусі пачалася трохі больш за год таму. Пасля пачатку вайны ва Украіне я прыняла рашэнне з’ехаць са сваёй краіны. І ўрэшце з’ехала ў Польшчу. Але на гэтым мой шлях толькі пачынаўся.
Я спачатку жыла ў Польшчы, потым — у Чарнагорыі, затым у Албаніі, Фінляндыі. І зноў вярнулася ў Польшчу.
Поўнамаштабная вайна Расіі супраць Украіны стала апошнім фактарам, які падштурхнуў Наталію Лешчык пакінуць Беларусь. Пераасэнсаванне свайго месца ў свеце ў яе пачалося раней.
Наталія Лешчык: — З 2020 года я разумела, што да мяне змогуць прыйсці і арыштаваць. Мае сябры ў той час сядзелі ў турмах за нязначныя правіннасці, калі іх так, вядома, можна назваць, а на самай справе — за прыцягнутыя за вушы рэчы. А я адкрыта выступала супраць рэпрэсій, супраць гвалту, а затым — супраць вайны. Таму я разумела, што ў нейкі момант могуць прыйсці і да мяне.
А вайна прывяла мяне да думкі, што могуць закрыць граніцы, і мы, у Беларусі, апынёмся ў закрытай прасторы, у якой застанецца толькі пытанне часу, калі мяне адправяць у турму. І таму менавіта гэта падштурхнула да выезду.
А спынілася я ў Польшчы, таму што ў мяне была польская гуманітарная віза. І пакуль я знаходзілася ў іншых краінах і шукала для сябе занятку, мая віза заканчвалася, і я магла легальна знаходзіцца толькі ў Польшчы.
Наталія Лешчык пастаянна жыве і працуе ў Польшчы са жніўня 2022 г. Я спытаў у яе, што кідаецца ў вочы пасля пераезду ў Польшчу і адрознівае гэту краіну ад Беларусі.
Наталія Лешчык: — Несталічныя гарады выглядаюць самадастатковымі. У іх ёсць усё для жыцця і гэта ўсё выглядае як мае быць — інфраструктура і іншае хараство жыцця. Гэтага не скажаш пра Беларусь. Там апрача Мінска таксама ёсць добраўпарадкаваныя гарады, прыстасаваныя да жыцця. Але я многа ездзіла па Беларусі — і па вялікіх, і па меншых гарадах, і ўсё ж назіраецца вельмі сумная сітуацыя: мала зроблена для людзей.
У Польшчы ж, на мой суб’ектыўны погляд, сітуацыя лепшая.
Наталія Лешчык, аднак, у Польшчы не змагла працягваць працаваць па прафесіі — спартыўным псіхолагам. Гэта перш за ўсё звязана з моўным бар’ерам.
Наталія Лешчык: — У псіхалогіі мова — гэта фактар нумар адзін: вельмі важна разумець, пра што гаворыць чалавек, які звярнуўся да псіхолага. І па той прычыне, што я раней ніколі не вывучала польскую мову, авалодаць ёю з нуля досыць складана.
Таму тут я вярнулася да сваіх вытокаў — да трэнерства. Я трэнірую гімнастак у клубе Brawo Białystok. Мы ўжо ездзім на спаборніцтвы. І паглядзім, як будзе працягвацца наша супрацоўніцтва.
Са сваімі выхаванцамі я цяпер размаўляю на польска-беларуска-рускай трасянцы. Я ўжо вывучыла пэўную колькасць слоў, якія мне патрэбны для трэніровак. А тое, чаго не вывучыла, дапаўняю беларускімі або рускімі словамі, падобнымі да польскіх. І добра, што дзеці разумеюць рускую мову. Яны не размаўляюць на ёй, але разумеюць, пра што я гавару. Яны таксама мяне папраўляюць, і мне гэта вельмі дапамагае ў тым, каб авалодаць польскай мовай. Я патроху даганяю дзяцей з іх узроўнем польскай мовы. У мяне ён пакуль што гэткі ясельны. У іх узровень больш “дарослы”, Але я іх даганяю. І спадзяюся, скора мы будзем гаварыць на адным узроўні польскай мовы.
Мы цяпер удзельнічаем у розных спаборніцтвах. Гэта розныя чэмпіянаты Польшчы, спаборніцтвы паміж ваяводствамі і іншыя турніры.
Я пакуль яшчэ не многа працую з дзецьмі, усяго пару месяцаў. Але езджу з імі на спаборніцтвы, якія цяпер адбываюцца штотыдзень запар.
Параноўваючы тое, як рыхтуюцца спартыўныя таленты ў Беларусі і Польшчы, Наталія Лешчык робіць наступнае назіранне.
Наталія Лешчык: — Тут ідзе націск на тое, каб дзеці былі шчаслівыя. Каб дзецям падабалася займацца спортам, каб аны атрымлівалі ад гэтага асалоду. Натуральна, у Польшчы ёсць і тыя, хто хоча выгадаваць чэмпіёнаў, але, здаецца, тут людзям важнейшае здароўе дзяцей.
У Беларусі ж пераважае погляд, што важнае не здароўе, а спартыўны вынік, важна, які ты — першы, другі ці трэці. Трэба працаваць, працаваць, працаваць. І не важна, як гэта адбіваецца на здароўі дзіцяці.
Наталія Лешчык лічыць, што спартыўны вынік дасягаецца зусім іншымі метадамі.
Наталія Лешчык: — Важна, каб склаліся такія моманты, як трэнерскі вопыт, жаданне дзіцяці і працавітасць. Калі ўсё гэта будзе, то можна з задавальненнем ездзіць на спаборніцтвы і перамагаць або, як мінімум, выходзіць у фіналы і займаць нейкія месцы.
Віктар Корбут
Слухайце аўдыё